Ακραία καλά και κακά παραδείγματα στη διαχείριση νερού

Ακραία καλά και κακά παραδείγματα στη διαχείριση νερού
Η πρόσβαση σε καλής ποιότητας και επαρκούς ποσότητας νερό συνεχίζει να αποτελεί μεγάλο πρόβλημα για περίπου 2,5 δισεκατομμύρια ανθρώπους. Η κλιματική αλλαγή αλλά και η αυξανόμενη κατανάλωση νερού, μεταξύ άλλων και για τις ανάγκες της καλλιέργειας τροφίμων και την εκτροφή ζώων (συχνά για εξαγωγές στις βιομηχανικές χώρες) επιδεινώνει τα προβλήματα.
Καθώς ο πλανήτης αντιμετωπίζει όλο και περισσότερα προβλήματα από την έλλειψη νερού, αυξάνονται τα καλά και κακά παραδείγματα διαχείρισης του νερού. Η Σιγκαπούρη, μια πόλη 4,5 εκατομμυρίων κατοίκων, αποτελεί ένα παράδειγμα επιτυχημένης διαχείρισης του νερού παρά την πλήρη απουσία φυσικών πηγών. Τον Αύγουστο 2007 μάλιστα της απονεμήθηκε το βραβείο των Βιομηχανιών Νερού της Στοκχόλμης για την επιτυχημένη διαχείριση του νερού. Η Σιγκαπούρη ήταν γνωστή τις δεκαετίες του 60 και 70 για τα σοβαρά προβλήματα νερού που αντιμετώπιζε λόγω της ραγδαίας αστικοποίησης: ελλείψεις νερού, ρύπανση ποταμών και εκτεταμένες πλημμύρες. Μετά από 10 χρόνια συστηματικών παρεμβάσεων, το ποτάμι της Σιγκαπούρης είναι σήμερα καθαρό και τα ψάρια έχουν επιστρέψει. Το σημαντικό είναι, όμως, ότι «έχει εξασφαλιστεί η βιώσιμη κάλυψη των αναγκών σε νερό για τα επόμενα 100 ή περισσότερα χρόνια», όπως δήλωσε ο εκτελεστικός διευθυντής της εθνικής υπηρεσίας υδάτων της Σιγκαπούρης, Khoo Teng Chye, κατά την τελετή βράβευσης στην Στοκχόλμη. Η χώρα που παλιότερα εξαρτιόνταν για το νερό της από τη γειτονική Μαλαισία, σήμερα προμηθεύεται το αναγκαίο νερό από τοπικές υδρολογικές λεκάνες, από μονάδες αφαλάτωσης αλλά κυρίως από την ανακύκλωση του νερού. Η Σιγκαπούρη διαθέτει σήμερα 4 μονάδες ανακύκλωσης του νερού που καλύπτουν το 15% των αναγκών της χώρας σε νερό, ενώ η λειτουργία σύντομα και του 5ου θα φτάσει το ποσοστό αυτό στο 30% των αναγκών, μέσα στα επόμενα τρία χρόνια.
Το παράδειγμα βιώσιμης διαχείρισης των υδατικών πόρων από την Σιγκαπούρη θεωρείται σήμερα εξαιρετικό για όλες τις χώρες του αναπτυσσόμενου κόσμου. Η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (WHO) μάλιστα υπέγραψε πρόσφατα μια νέα συμφωνία με τη Σιγκαπούρη για την από κοινού προώθηση της ασφαλούς διαχείρισης του πόσιμου νερού παγκοσμίως. Όπως δήλωσε ο βοηθός γενικός διευθυντής της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας, Susanne Weber-Mosdorf, «η Σιγκαπούρη είναι ένα εξαιρετικό παράδειγμα για την ολοκληρωμένη διαχείριση του νερού και η Π.Ο.Υ. ελπίζει να εργαστεί στενά μαζί της για να μοιραστεί την εμπειρία της με τα κράτη που συμμετέχουν στην Π.Ο.Υ.».
Η Νότια Αφρική ακολουθεί το παράδειγμα της Σιγκαπούρης. Όταν το 1994 κατάρρευσε το καθεστώς απαρτχάιντ, το 38% του πληθυσμού αυτής της χώρας (περίπου 15,2 εκατομμύρια κάτοικοι) δεν είχε πρόσβαση σε καθαρό νερό και αποχέτευση. Περιοχές όπου ζούσαν εκατομμύρια άτομα, όπως η Αλεξάνδρεια, με εσωτερικούς κυρίως μετανάστες, όπως είχαμε την ευκαιρία να διαπιστώσουμε με επιτόπου επισκέψεις στη διάρκεια της Παγκόσμιας Συνόδου για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη, το 2002, στο Γιοχάνεσμπουργκ, στερούνταν κάθε υποδομής για νερό.
Σήμερα έχουν αναπτυχθεί υποδομές που καλύπτουν τα 10 από τα 15 εκατομμύρια κατοίκους που δεν είχαν πρόσβαση σε νερό, κυρίως ανθρώπους που ζουν στην ύπαιθρο. Μέχρι το 2009 αναμένεται να καλυφθούν οι όλες οι βασικές ανάγκες σε νερό του πληθυσμού της Ν. Αφρικής.
Αντίθετα με τις δύο αυτές χώρες, το Ιράκ, αν και διασχίζεται από δύο μεγάλα ποτάμια, τον Τίγρη και τον Ευφράτη, αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα νερού εξαιτίας των μακροχρόνιων προβλημάτων, της συμμετοχής σε πολέμους από τη δεκαετία του ’80 και της κατάληψης της χώρας από τα Αμερικάνικα στρατεύματα το 2003. Σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη, ο τομέας του νερού γνωρίζει μια μεγάλη αποδιοργάνωση τα τελευταία χρόνια, ως αποτέλεσμα έλλειψης συντονισμού των διαφόρων υπηρεσιών, αδυναμίας εφαρμογής ενός εθνικού σχεδίου διαχείρισης των φυσικών πηγών, αυξανόμενης σπατάλης και περιβαλλοντικής υποβάθμισης.