Του Νίκου Χρυσόγελου,
μέλους της Γραμματείας των Οικολόγων Πράσινων και συντονιστή της Θεματικής Ομάδας Περιβάλλον
Το θέμα των σκουπιδιών αποτελεί το υπ' αριθμόν ένα περιβαλλοντικό οικολογικό και πολιτικό πρόβλημα αλλά και το μεγαλύτερο σκάνδαλο της χώρας. Όμως, η κυβέρνηση και ο Υπουργός ΠΕΧΩΔΕ αδιαφορούν ή παραμένουν σχολιαστές της παραγωγής διοξινών και της ρύπανσης περιοχών (δηλώσεις υφυπουργού κ Νάκου). Πολλοί Δήμοι αδιαφορούν ή στην καλύτερη περίπτωση κάνουν κινήσεις δημοσίων σχέσεων, ενώ στην περιοχή τους παράγονται αυξανόμενες ποσότητες σκουπιδιών. Άλλοι συνεχίζουν χωρίς τιμωρία την ανεξέλεγκτη διάθεση των σκουπιδιών σε φυσικές περιοχές, ρέματα, ποτάμια, υγρότοπους, δάση ακόμα και δίπλα στη θάλασσα είτε καίνε τα σκουπίδια, εγκληματώντας απέναντι στην υγεία μας και έχοντας την ευθύνη για την επιβάρυνση της τροφικής αλυσίδας με ρύπους και τοξικές ουσίες Η χώρα, με βαριά ευθύνη και της Αυτοδιοίκησης, έχει μετατραπεί σε έναν ανεξέλεγκτο σκουπιδότοπο, ενώ η ποσότητα των σκουπιδιών αυξάνεται ραγδαία από χρόνο σε χρόνο.
Οι ΟΙΚΟΛΟΓΟΙ ΠΡΑΣΙΝΟΙ οραματιζόμαστε και εργαζόμαστε για μια κοινωνία με μηδενικά απόβλητα, δηλαδή ότι παράγεται θα είναι έτσι σχεδιασμένο ώστε να επανέρχεται σε κάποιους φυσικούς ή παραγωγικού κύκλους μετά τη χρήση του, όπως εξάλλου γίνεται και στη φύση. Στοχεύουμε σε μια πολιτική που θα μειώσει τουλάχιστον κατά 80% τα απορρίμματα που οδηγούνται σε ταφή. Το υπόλοιπο 20% των αποβλήτων –κυρίως αδρανή υπολείμματα απορριμμάτων - πρέπει να οδηγείται στην ταφή με αυστηρές περιβαλλοντικές προδιαγραφές. Στόχος είναι μέχρι το 2020 να μηδενιστούν τα απόβλητα που οδηγούνται για ταφή.
H εμπειρία πόλεων που έχουν μειώσει ήδη τα σκουπίδια τους κατά 50-70% αποδεικνύει ότι ο στόχος αυτός είναι εφικτός. προϋποθέτει όμως σημαντικές οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές αλλαγές. Έχουμε επεξεργαστεί, λοιπόν, μια ολοκληρωμένη στρατηγική για τη βιώσιμη Διαχείριση των Αστικών Στερεών Αποβλήτων στην Ελλάδα στο πλαίσιο γενικότερων πολιτικών, θεσμικών, οικονομικών και περιβαλλοντικών αλλαγών που επιδιώκουμε.
Η σημερινή ανεξέλεγκτη διαχείριση των αποβλήτων στην Ελλάδα απειλεί την υγεία και το περιβάλλον μας, συνεπάγεται σημαντική σπατάλη οικονομικών και φυσικών πόρων και έχει οδηγήσει ήδη σε καταδίκες της χώρας από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο και την πληρωμή προστίμου 4.500.000 Ευρώ (υπόθεση Κουρουπητού). Είναι πολύ πιθανό, λόγω της συνεχιζόμενης εδώ και δεκαετίες παραβίασης της ευρωπαϊκής πολιτικής και νομοθεσίας για τα απορρίμματα, να αναγκαστούμε από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο να πληρώνουμε πρόστιμο της τάξης των 34.000 Ευρώ ΤΗ ΜΕΡΑ ΑΝΑ ΧΩΡΟ ανεξέλεγκτης διάθεσης των απορριμμάτων (ΧΑΔΑ) που θα συνεχίσει να δέχεται σκουπίδια μετά την 1/1/2009. Με δεδομένο ότι ακόμα και αν γίνουν «θαύματα», θα συνεχίσουν να δέχονται ανεξέλεγκτα τα σκουπίδια των δήμων εκατοντάδες χωματερές (ΧΑΔΑ) και το 2009, είναι πολύ πιθανόν να πληρώνουμε για μεγάλο διάστημα ως πρόστιμο 20-75.000.000 Ευρώ καθημερινώς.
Τα απόβλητα αντανακλούν επιλογές που κάνουμε στον τρόπο ζωής μας και στο μοντέλο ανάπτυξης, στις σχέσεις μας με το φυσικό περιβάλλον, στην παραγωγή υλικών προϊόντων. Ο τρόπος διαχείρισής τους αντιπροσωπεύει το βαθμό υπευθυνότητας της βιομηχανίας, της αυτοδιοίκησης, της κεντρικής διοίκησης καθώς των ίδιων των πολιτών αλλά και την πραγματική βιωσιμότητα και ευημερία μιας χώρας. Η κακή διαχείρισή τους είναι σημάδι γενικότερης αποτυχίας της οικονομικής και περιβαλλοντικής πολιτικής και μεταφέρει το κόστος (οικονομικό, κοινωνικό, περιβαλλοντικό) στις επόμενες γενιές.
Μια κοινωνία θεωρείται σήμερα ότι ευημερεί όταν, μεταξύ άλλων μειώνει, αξιοποιεί κι ανακυκλώνει τα σκουπίδια της αντί να τα πετάει εδώ και εκεί ή να τα κρύβει κάτω από το χαλί. Τα απόβλητα αντιπροσωπεύουν μια αποτυχία της οικονομίας, επειδή πρώτες ύλες και πολύτιμα υλικά μετατρέπονται σε άχρηστα. Είναι, επίσης, αποτυχία ιεράρχησης πολιτικών και κοινωνικών προτεραιοτήτων επειδή, ενώ η διαχείριση των αποβλήτων αποτελεί κεντρικό περιβαλλοντικό πρόβλημα, σήμερα αντιμετωπίζεται ως δευτερεύον με τη λογική του «βλέποντας και κάνοντας».
Κεντρική στρατηγική επιλογή πρέπει να είναι, λοιπόν, η παραγωγή μηδενικών αποβλήτων σε κάποια χρόνια. Αυτό απαιτεί:
- Περιβαλλοντικά φιλικό σχεδιασμό προϊόντων, ώστε να εξοικονομούνται φυσικοί πόροι και ενέργεια, να μειώνεται η χρήση επικίνδυνων πρώτων υλών και να διευκολύνεται η επαναχρησιμοποίηση των υλικών κατασκευής του προϊόντος και των εξαρτημάτων αλλά και η ανακύκλωση μετά τη χρήση τους.
- Υπευθυνότητα των παραγωγών για όλο τον κύκλο ζωής των προϊόντων που παράγουν, δηλαδή για την ελαχιστοποίηση κατανάλωσης πρώτων υλών, την περιβαλλοντικά υπεύθυνη παραγωγή του προϊόντος, την επανένταξή του στην παραγωγή όταν σταματήσει να είναι χρήσιμο.
- Την ανάληψη της «ευθύνης της κεντρικής διοίκησης» για διαμόρφωση μέσα από διάλογο, εφαρμογή και υλοποίηση ξεκάθαρου θεσμικού πλαισίου, κινήτρων-αντικινήτρων και οικονομικών εργαλείων
- Την ανάληψη της «ευθύνης της αυτοδιοίκησης» για νέες στρατηγικές και πρακτικές βιώσιμης διαχείρισης των αποβλήτων, όπου η μείωση των απορριμμάτων, η χωριστή συλλογή και ανακύκλωση διαφόρων υλικών και η κομποστοποίηση με διαλογή στην πηγή των οργανικών υλικών (αποφάγια, κλαδέματα κα) θα είναι πλέον η μέθοδος διαχείρισης των απορριμμάτων
- Την ανάληψη της «ευθύνης των πολιτών» ώστε να είναι κριτικοί καταναλωτές και περιβαλλοντικά συνειδητοί δημότες, θα περιορίζουν τα σκουπίδια που παράγουν, υιοθετώντας και περιβαλλοντικά κριτήρια στις αγορές τους, χωρίζοντας τα απορρίμματά τους σε διάφορες κατηγορίες και συμμετέχοντας συνειδητά στην επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση τους.
Η νέα «Ευρωπαϊκή Στρατηγική για τη Διαχείριση των Αποβλήτων» που θέτει ως υποχρέωση την ιεραρχία: α) πρόληψη, β) προετοιμασία για επαναχρησιμοποίηση, γ) ανακύκλωση, συμπεριλαμβανομένης της κομποστοποίησης, δ) άλλου είδους ανάκτηση, π.χ. ανάκτηση ενέργειας, και ε) τελική διάθεση υπολειμμάτων.
Η πρόληψη και μείωση παραγωγής αποβλήτων πρέπει να αποτελεί κεντρικό στόχο διαχείρισης αποβλήτων. Η επαναχρησιμοποίηση προϊόντων αποτελεί επίσης σημείο κλειδί της συνολικής διαχείρισης απορριμμάτων. Δεν είναι πολυτέλεια αλλά απόλυτη προτεραιότητα να:
- ανακυκλώνουμε τα χαρτιά, τα μέταλλα, τα γυαλιά, τα παλιά οχήματα, τις μπαταρίες, τους συσσωρευτές, ελαστικά και τα μπάζα,
- κομποστοποιούμε τα κλαδέματα και τα αποφάγια από την κουζίνα
- μειώνουμε και μετά να ανακυκλώνουμε τα πλαστικά, δώσουμε προτεραιότητα στην επαναχρησιμοποίηση και μετά ανακύκλωση διαφόρων συσκευασιών αλλά και ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών συσκευών
-αναγεννάμε (ανακυκλώννουμε) τα ορυκτέλαια.
Οι Οικολόγοι Πράσινοι θέτουν ως απόλυτη προτεραιότητα σήμερα την επεξεργασία των οργανικών υλικών (αποφάγια, κλαδέματα, γεωργικά υπολείμματα) είτε με την παρουσία οξυγόνου (αερόβια επεξεργασία) είτε με απουσία οξυγόνου (αναερόβια επεξεργασία), όπως εξάλλου επιβάλει και η ευρωπαϊκή και εθνική νομοθεσία, μέσα από προγράμματα κομποστοποίησης και στο σπίτι με ειδικούς κάδους και σε επίπεδο τοπικό και δημοτικό.
Οι ΟΙΚΟΛΟΓΟΙ ΠΡΑΣΙΝΟΙ υποστηρίζουμε την ενίσχυση και επέκταση των προγραμμάτων διαλογής στην πηγή και ανακύκλωσης σε όλους τους Δήμους της Χώρας, παράλληλα με προγράμματα κομποστοποίησης.
Για να επιτευχθούν όλα αυτά χρειαζόμαστε, πέρα από υποδομές ανακύκλωσης και κομποστοποίησης και ευρύτερη ενεργοποίηση των πολιτών, διάφορα εργαλεία:
- Οικονομικά, όπως η φορολογία προϊόντων και υπηρεσιών ανάλογα με τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις τους, κίνητρα και αντικίνητρα. Για παράδειγμα, η κατανάλωση πλαστικής σακούλας μιας χρήσης στα ψώνια μας είναι σήμερα υπερβολική, και για να περιοριστεί απαιτούνται όχι μόνο η ευαισθητοποίηση των πολιτών αλλά και χωριστή χρέωση της τιμής της στο ταμείο και όχι μέσω των προϊόντων, ώστε στις αγορές μας να χρησιμοποιούμε πολλές φορές μια σακούλα (κατά προτίμηση πάνινη) ή ένα καλάθι.
- Ανάλυση του Κύκλου Ζωής, ώστε να μειωθούν οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις στη διάρκεια ζωής ενός προϊόντος.
- Ολοκληρωμένη Πολιτική Προϊόντος, ώστε οι παραγωγοί να επιλέγουν από ένα σύνολο διαθέσιμων εργαλείων τα πιο κατάλληλα ώστε να βελτιώνουν τις περιβαλλοντικές επιδόσεις του προϊόντος τους.
- Ενσωμάτωση του «εξωτερικού» περιβαλλοντικού και κοινωνικού κόστους που προκύπτει από την παραγωγή, μεταφορά, χρήση και τελική διάθεση του προϊόντος. Αν ένα προϊόν επιβαρύνει το περιβάλλον, αυτό πρέπει να αντανακλάται και στην τιμή του. Έτσι θα δοθεί προτεραιότητα πρέπει στη χρήση καθαρών τεχνολογιών παραγωγής, στην χρησιμοποίηση λιγότερο επικίνδυνων πρώτων υλών καθώς και την ελαχιστοποίηση παραγωγής επικίνδυνων παραπροϊόντων και αποβλήτων.
Μεγάλο πρόβλημα παραμένει η αδυναμία των περισσότερων δήμων να αναδιοργανώσουν σοβαρά τον τομέα διαχείρισης των απορριμμάτων και να ξεφύγουν από τις πελατειακές σχέσεις και την προχειρότητα στον τομέα καθαριότητας.
Οι ΟΙΚΟΛΟΓΟΙ ΠΡΑΣΙΝΟΙ πιστεύουμε ότι απαιτούνται επενδύσεις σε προγράμματα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και Ευαισθητοποίησης των Πολιτών.
Oι ΟΙΚΟΛΟΓΟΙ ΠΡΑΣΙΝΟΙ
- υποστηρίζουμε τοπικές πρωτοβουλίες πολιτών, δημοτικές κινήσεις, δημοτικές αρχές στην προσπάθεια τους να θέσουν είτε από τη θέση της πλειοψηφίας είτε από τη θέση της αντιπολίτευσης στο κέντρο των προτεραιοτήτων τους τη μείωση, επαναχρησιμοποίηση, διαλογή στην πηγή κι ανακύκλωση, κομποστοποίηση
- ενθαρρύνουμε τοπικούς και περιβαλλοντικούς φορείς να δημιουργήσουν μια πολιτική δυναμική που θα προωθήσει τις αναγκαίες πλέον αλλαγές (και με νομοθετική ρύθμιση) στον τρόπο χρέωσης των δημοτικών τελών καθαριότητας, με βάση την ποσότητα που δεν αξιοποιείται ή ανακυκλώνεται ("πληρώνω ανάλογα με το πως και πόσο πετάω"), και όχι με βάση τα τετραγωνικά μέτρα και την αντικειμενική αξία ενός ακινήτου (όπως γίνεται σήμερα).
- θα δώσουν από τώρα όλες τις δυνάμεις τους ώστε να πειστούν οι πολίτες να επιλέξουν το 2010 τους συνδυασμούς που θα διοικήσουν τους Δήμους την επόμενη τετραετία όχι με βάση την κομματική τους ταυτότητα αλλά με βάση κριτήρια όπως η βελτίωση της ποιότητας ζωής, η μείωση, η διαλογή στην πηγή κι ανακύκλωση των αποβλήτων, η προστασία του περιβάλλοντος και της υγείας γενικότερα.
- Λέμε ναι στη μείωση, διαλογή στην πηγή κι ανακύκλωση των απορριμμάτων, ώστε να είναι ελάχιστα τα υπολείμματα.
- Προτείνουμε στους πολίτες να ασκήσουν ασφυκτική πίεση με γράμματα διαμαρτυρίας, επιστολές, εκδηλώσεις, θεατρικά δρώμενα και γενικά με έξυπνους, μη-βίαουςτρόπους όσες δημοτικές αρχές αδιαφόρησαν μέχρι τώρα για την ανακύκλωση
- Καταγράφουμε από τώρα σε μαύρη λίστα όσους δημοτικούς συνδυασμούς και δημάρχους διαπιστώνουμε ότι συνεχίζουν να αδιαφορούν για την ανακύκλωση.
Οι πολίτες είναι πια έτοιμοι να συμμετάσχουν στη διαλογή των αποβλήτων στο σπίτι, στη δουλειά, στο χώρο της εκπαίδευσης, τη χωριστή συλλογή και ανακύκλωση.
Εγγραφή σε:
Σχόλια ανάρτησης (Atom)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου