Η πυρηνική ενέργεια είναι μια επικίνδυνη για το περιβάλλον και τη ζωή, αντιδημοκρατική και ασύμφορη επιλογή στην πορεία για την επίλυση του ενεργειακού προβλήματος της ανθρωπότητας. Οι επιπτώσεις τόσο κατά την λειτουργία των πυρηνικών εγκαταστάσεων όσο και σε περίπτωση ατυχημάτων σε πυρηνικούς αντιδραστήρες ή χώρους αποθήκευσης ραδιενεργών αποβλήτων μπορούν να θέσουν σε κίνδυνο την συνέχιση της ζωής. Το ραδιενεργό νέφος από τον πυρηνικό αντιδραστήρα του Τσερνομπίλ ταξίδεψε 6 φορές πάνω από τον πλανήτη. Το ραδιενεργό νέφος από την Φουκουσίμα έφτασε στην Καλλιφόρνια και αραιωμένο ταξίδεψε πάνω από ολόκληρο τον πλανήτη. Και δεν ξέρουμε ακόμα το τέλος αυτής της πυρηνικής τραγωδίας στην Ιαπωνία.
Η ειρηνική χρήση της πυρηνικής ενέργειας πάει χέρι-χέρι με τα πυρηνικά όπλα. Τόσο στην πολεμική όσο και στην «ειρηνική» της εκδοχή, η πυρηνική ενέργεια συνδέθηκε με ιστορίες απολυταρχισμού, απόκρυψης στοιχείων που αφορούσαν την ίδια την ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων αλλά και με μεγάλες καταστροφές και θανάτους αθώων ανθρώπων.
Το τελευταίο επεισόδιο σε μια επώδυνη καταγραφή της ιστορίας των πυρηνικών, που άλλοτε εξελίσσεται με αργούς ρυθμούς και άλλοτε με εξάρσεις, είναι όσα συμβαίνουν από τις 11 Μαρτίου 2011 και μετά στην Φουκουσίμα. Για το επεισόδιο αυτό, δεν μπορεί να μην επισημάνουμε ότι είναι η πρώτη φορά που μεταδίδεται ζωντανά από την τηλεόραση η έκρηξη σε έναν πυρηνικό αντιδραστήρα αλλά και το γεγονός ότι οι πολίτες αρχίζουν να …συνηθίζουν (έχει σχεδόν εξαφανιστεί από τα δελτία ειδήσεων το θέμα) μια πυρηνική καταστροφή που μέχρι τώρα, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία (όσο αξιόπιστα μπορεί να είναι), έχει οδηγήσει σε έκλυση ποσότητας ραδιενεργού υλικού 10% περίπου αυτής που εκλύθηκε από το Τσερνομπίλ. Όμως, μετριοπαθείς εκτιμήσεις υπολογίζουν ότι, ακόμα και αν ελεγχθεί η κατάσταση, η διαρροή θα φτάσει και θα ξεπεράσει τις ποσότητες που διέφυγαν από τον αντιδραστήρα του Τσερνομπίλ - δεν είναι τυχαίο που το συμβάν κατατάχτηκε επισήμως στην ίδια κλίμακα με αυτό.
Χιροσίμα – Ναγκασάκι: Η αρχή. Η πιο απάνθρωπη πολεμική χρήση της πυρηνικής ενέργειας εξαφάνισε τη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι. Περίπου 200.000 άτομα βρήκαν τον θάνατο σχεδόν ακαριαία στις δυο πόλεις ενώ άλλοι τόσοι τραυματίστηκαν.
Πυρηνικά ατυχήματα: Το πρώτο πυρηνικό ατύχημα με διαρροή ραδιενέργειας συνέβη στον Καναδά, το 1952. Από τότε έχουν συμβεί χιλιάδες, με πάνω από 25 σοβαρά έως πολύ σοβαρά. Οι υπέρμαχοι της πυρηνικής ενέργειας προσπαθούν να πείσουν ότι τα πυρηνικά ατυχήματα συμβαίνουν σε χώρες που δεν είναι προηγμένες. Κι όμως, τα 3 πιο σοβαρά ατυχήματα έχουν συμβεί στις χώρες που θεωρούνταν ως οι πιο ασφαλείς αλλά και είναι αντιπροσωπευτικές των διαφορετικών πολιτικο-οικονομικών συστημάτων:
- 28 Μαρτίου 1979, ΗΠΑ, Χάρισμπουργκ, Θρι Μάιλ Άιλαντ, Πελσυλβάνια, 300 χιλιόμετρα από την Ν. Υόρκη, στην μητρόπολη του δυτικού καπιταλισμού. Η μονάδα 2 στην οποία συνέβη η …ζημιά είχε τεθεί σε λειτουργία τρεις μόλις μήνες πριν το ατύχημα.
- 26 Απριλίου 1986, Ουκρανία, καμάρι της τότε ΕΣΣΔ. Στην μονάδα 4 στο Τσερνομπίλ, κοντά στο Κίεβο, μερικές εκατοντάδες χιλιόμετρα από την Μόσχα, γίνεται έκρηξη και εκλύεται το 3-5% του ραδιενεργού υλικού του αντιδραστήρα.
- 11 Μαρτίου 2011, Ιαπωνία. Φουκουσίμα.
Επιπτώσεις στην ζωή και στην υγεία: Ένα πυρηνικό ατύχημα επηρεάζει τη ζωή όχι μόνο στη ζώνη κοντά στον πυρηνικό αντιδραστήρα, όπου συνέβη το ατύχημα, αλλά και σε άλλες, πιο μακρινές περιοχές, και μάλιστα για πολλές δεκαετίες, ίσως και αιώνες. Πάνω από 1.000.000 Λευκορώσοι, Ουκρανοί και Ρώσοι αναγκάστηκαν, μετά την πυρηνική καταστροφή στο Τσερνομπίλ, να εγκαταλείψουν τις περιοχές τους και να εγκατασταθούν αλλού ή συνεχίζουν να ζουν σε περιοχές με πολύ σημαντικά επίπεδα ραδιενέργειας. Δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι έχουν αρρωστήσει σοβαρά ή έχουν πεθάνει εξαιτίας της πυρηνικής καταστροφής, μεταξύ άλλων παιδιά και "καθαριστές" που χρησιμοποιήθηκαν για να αντιμετωπίσουν τις πρώτες μέρες τη σοβαρή διαρροή ραδιενεργού υλικού. Σύμφωνα με τη βρετανική μελέτη «Η άλλη έκθεση για το Τσερνομπίλ», περίπου 30-60 χιλιάδες άνθρωποι θα πεθάνουν από καρκίνο λόγω της πυρηνικής καταστροφής του Τσερνομπίλ. Βέβαια, ο πραγματικός αριθμός των ανθρώπων που θα πεθάνουν από καρκίνο ποτέ δεν θα γίνει γνωστός.
Στην Φουκουσίμα έχει προς το παρόν εκκενωθεί μια ζώνη 20 χιλιομέτρων, ορισμένοι ειδικοί μιλάνε ότι θα έπρεπε να εκκενωθεί για πολλές δεκαετίες μια ζώνη 40-50 χιλιομέτρων, ακόμα και αν δεν υπάρξει χειρότερη εξέλιξη στους αντιδραστήρες.
Απόκρυψη στοιχείων: Πολλές εκθέσεις έχουν δείξει ότι υποτιμούνται συνήθως οι επιπτώσεις που σχετίζονται με πυρηνικά «συμβάντα». Μια παράμετρος που πρέπει να μας ανησυχεί είναι η διαχείριση της πληροφορίας σε περίπτωση πυρηνικού ατυχήματος ή βλάβης: αρχικά οι υπεύθυνοι και οι αρχές προσπαθούν να υποβαθμίσουν την σημασία του ατυχήματος και δεν δίνουν ακριβή στοιχεία για την κατάσταση. Όταν πλέον δεν μπορεί να κρύψουν ότι ελευθερώθηκε ραδιενέργεια στην ατμόσφαιρα και το περιβάλλον, επιμένουν να διαβεβαιώνουν ότι δεν κινδυνεύει η υγεία των πολιτών χωρίς, όμως, να δίνουν ακριβή στοιχεία.
Τόσο στη Δύση όσο και στην Ανατολή η απόκρυψη στοιχείων ακόμα και για σοβαρά ατυχήματα ή περιστατικά στην λειτουργία των πυρηνικών αντιδραστήρων είναι ο κανόνας και όχι η εξαίρεση. Η συνωμοσία σιωπής τόσο στη Δύση όσο και στην Ανατολή είχε ως αποτέλεσμα να μείνουν για πολλές δεκαετίες κρυφά συγκλονιστικά στοιχεία που αφορούσαν τη ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων.
Οι τότε σοβιετικές αρχές απέκρυψαν για πολλές μέρες την πυρηνική καταστροφή στο Τσερνομπίλ τόσο από τους πολίτες που κινδύνευαν περισσότερο όσο και από ολόκληρο τον πλανήτη, ενώ εξέθεσαν άμεσα σε σοβαρό κίνδυνο 600.000 άτομα που εργάστηκαν εν αγνοία τους και χωρίς στοιχειώδη μέτρα προστασίας ως "καθαριστές" μέσα στον κατεστραμμένο αντιδραστήρα και εκτέθηκαν σε υψηλά ποσοστά ραδιενέργειας.
Σοβαρό ατύχημα με τήξη του πυρήνα του αντιδραστήρα και διαρροή σημαντικής ποσότητας ραδιενέργειας είχε συμβεί το 1982 στην μονάδα 1 του πυρηνικού συγκροτήματος του Τσερνομπίλ αλλά το είχαν αποκρύψει, ενώ συνολικά στο συγκρότημα αυτό είχαν συμβεί 29 σοβαρά περιστατικά στο διάστημα 1977-1986.
Τα στοιχεία που είδαν πρόσφατα τη δημοσιότητα από τη συζήτηση στο Πολιτμπιρό της τότε ΕΣΣΔ, μερικούς μήνες μετά την πυρηνική καταστροφή στο Τσερνομπίλ, απλώς επιβεβαιώνουν την προσπάθεια των ηγεσιών να αποκρύψουν από τους πολίτες τόσο την επικινδυνότητα των πυρηνικών αντιδραστήρων όσο και μεγάλες πυρηνικές καταστροφές που είχαν συμβεί αλλά έμειναν μακριά από τη δημοσιότητα (όπως για παράδειγμα το μεγάλο ατύχημα στην πυρηνική μονάδα στο Λένινγκραντ το 1975 ή στον αντιδραστήρα Νο 1 στο Τσερνομπίλ το 1982).
Αντιδημοκρατικές ενέργειες, αυταρχισμός: Η πυρηνική ενέργεια συνδέεται με αντιδημοκρατικές συμπεριφορές και αυταρχισμό. Παρόμοιες συμπεριφορές έχουν δείξει όλες οι πυρηνικές δυνάμεις. Ας μην ξεχνάμε την ανατίναξη του πλοίου της GREENPEACE –και τη δολοφονία ενός φωτογράφου της οργάνωσης - από πράκτορες των γαλλικών μυστικών υπηρεσιών, τη δολοφονία αντιπυρηνικών ακτιβιστών στις ΗΠΑ, την απόκρυψη σοβαρών πυρηνικών ατυχημάτων στις περισσότερες χώρες, την έκθεση εκατοντάδων χιλιάδων στρατιωτών και πολιτών ως πειραματόζωων στο ραδιενεργό νέφος, στη διάρκεια πυρηνικών δοκιμών από τις σοβιετικές, αμερικανικές, βρετανικές και γαλλικές στρατιωτικές δυνάμεις.
Πυρηνικές δοκιμές: Από το 1945 μέχρι σήμερα έχουν γίνει 2056 πυρηνικές δοκιμές, 1000 από αυτές στη Νεβάδα . Αρκετές στην ατμόσφαιρα. Οι δυο τελευταίες έγιναν από την Β. Κορέα το 2006 και το 2008. Από τις πυρηνικές δοκιμές στην ατμόσφαιρα, αυξήθηκε η ραδιενέργεια στην επιφάνεια της γης και η ετήσια δόση ραδιενέργειας από το fall out έφτασε μεταξύ 70-140 mSv (1 mSv=10 rem) στις αρχές της δεκαετίας του 60 (σήμερα είναι στα 5 και σε κάποιες περιοχές της Βρετανίας στα 15) ενώ εξαιτίας του πυρηνικού ατυχήματος στο Τσερνομπίλ το 1986 έφτασε στα 25 περίπου mSv.
Στρατιώτες και πολίτες πειραματόζωα: Τα τελευταία μόλις χρόνια αποκαλύφτηκαν στοιχεία για την έκθεση χιλιάδων στρατιωτών στην ραδιενέργεια για να διαπιστωθούν οι επιπτώσεις στην υγεία τους. Ο αμερικανικός στρατός εξέθεσε στη ραδιενέργεια τους κατοίκους των νησιών Μπικίνι αλλά και χιλιάδες στρατιώτες που παρακολουθούσαν απροστάτευτοι τις πυρηνικές δοκιμές στη Νεβάδα και εισήλθαν στο πεδίο δοκιμών μετά τις εκρήξεις. Γάλλοι στρατιώτες συμμετείχαν στις πυρηνικές δοκιμές στην έρημο Σαχάρα στην Αλγερία το 1961 και είχαν διαταγή να μεταβούν στη περιοχή μετά τις πυρηνικές δοκιμές - για να μελετηθούν οι επιπτώσεις της ραδιενέργειας πάνω τους σε πραγματικές συνθήκες. Στην Σοβιετική Ένωση μια στρατιά του Κόκκινου Στρατού υποχρεώθηκε το 1954 να διασχίσει μια περιοχή στο Τομσκ στα Ουράλια όπου είχε γίνει δοκιμή πυρηνικής βόμβας. Χιλιάδες Αυστραλοί, Νεοζηλανδοί, Βρετανοί και Φιτζιανοί στρατιώτες εκτέθηκαν στη ραδιενέργεια κατά τη διάρκεια πυρηνικών δοκιμών που πραγματοποίησε το Ηνωμένο Βασίλειο, κατά τη δεκαετία του ’50 στη Νότια και Δυτική Αυστραλία και σε νησιά του Ειρηνικού. Ελάχιστα στοιχεία έχουν δοθεί πραγματικά για τις επιπτώσεις στην ατόλη των νησιών Μορουρόα από τις υπόγειες γαλλικές πυρηνικές δοκιμές.
Μηδενική ασφάλεια: Το πυρηνικό λόμπυ ισχυρίζεται ότι η πυρηνική ενέργεια είναι ασφαλής. Γεγονός είναι ότι έχουν συμβεί χιλιάδες πυρηνικά ατυχήματα από μικρά έως πολύ σοβαρά. Βασικό επιχείρημα του πυρηνικού λόμπυ μετά από κάθε πυρηνικό ατύχημα είναι ότι υπάρχουν χώρες, τεχνολογίες και αντιδραστήρες που είναι ασφαλείς. Για δεκαετίες ισχυριζόντουσαν ότι η Ιαπωνία είναι ένα τέτοιο παράδειγμα. Διαψεύστηκαν, δυστυχώς με τραγικό τρόπο πολλές φορές, με τελευταίο και χειρότερο παράδειγμα τις εγκαταστάσεις στη Φουκουσίμα. Έκπληκτη η ανθρωπότητα διαπίστωσε το πόσο ανέτοιμοι βρέθηκαν εταιρία και ιαπωνική κυβέρνηση να αντιμετωπίσουν την κατάσταση, πόσο εύκολα απέκρυψαν την πραγματική κατάσταση και αποσιώπησαν μετρήσιμα στοιχεία επί μέρες, πόσο εύκολα μόλυναν τη θάλασσα και την τροφική αλυσίδα όχι μόνο με τη διαρροή ραδιενεργού νερού αλλά και με την κυνική απόφαση απόρριψης 11.500 τόνων ραδιενεργού νερού, σε μια χώρα υποτίθεται «πρότυπο» της πυρηνικής ασφάλειας. Τώρα οι υπέρμαχοι της πυρηνικής τεχνολογίας προβάλουν ως ασφαλή την 3η ή 4η Γενιά Πυρηνικών Αντιδραστήρων… Βέβαια στις ΗΠΑ δεν έγινε κατορθωτό να κατασκευαστούν. Όμως τα ίδια υπόσχονταν για το υποτίθεται τεχνολογικό θαύμα της γαλλικής πυρηνικής τεχνολογίας, τον ταχυ-αντιδραστήρας «Σούπερ Φένιξ». Όμως, λειτούργησε παραγωγικά ελάχιστους μόνο μήνες μέσα στα έντεκα χρόνια ζωής του, λόγω αστοχιών και προβλημάτων που δεν έγινε κατορθωτό να επιλυθούν. Και έκλεισε για πάντα.
Η πραγματικότητα αποδεικνύει ότι η πυρηνική τεχνολογία είναι μια ανασφαλής τεχνολογία, δεν υπάρχει τρόπος να γίνει ασφαλής. Ακόμα και αν η πιθανότητα να συμβεί ένα πυρηνικό ατύχημα μπορούσε να είναι μια στο ένα δισεκατομμύριο (καθόλου αληθινό), αυτή η ελάχιστη πιθανότητα μπορεί να είναι μοιραία για την ίδια τη ζωή για πολλούς αιώνες και πέρα από σύνορα.
Όποιο κόστος και να καταβληθεί για την αύξηση του βαθμού ασφάλειας των πυρηνικών αντιδραστήρων, η ασφάλεια δεν μπορεί να είναι απόλυτη. Οι παράγοντες που μπορούν να προκαλέσουν ένα πυρηνικό ατύχημα είναι ιδιαίτερα πολλοί και σε αρκετές περιπτώσεις δεν έχουν ληφθεί καν υπόψη, όπως για παράδειγμα το ύψος του τσουνάμι στην Ιαπωνία ή ένα ανθρώπινο λάθος ή η βλάβη σε ένα εξάρτημα.
Απόρριψη ραδιενεργών αποβλήτων: Η τεχνολογία και η επιστήμη δεν έχουν λύσει το πρόβλημα της διαχείρισης των πυρηνικών αποβλήτων. Απλώς το …αφήνουμε για τις επόμενες γενιές. Η λειτουργία των πυρηνικών αντιδραστήρων, η εξόρυξη ουρανίου ακόμα και το κλείσιμο των πυρηνικών μονάδων συσσωρεύει τεράστιες ποσότητες ραδιενεργών αποβλήτων. Από την έως τώρα λειτουργία των πυρηνικών εργοστασίων έχουν συσσωρευτεί στον πλανήτη πάνω από 150.000 τόνοι ραδιενεργών αποβλήτων, εκ των οποίων μόνο το 1/3 έχει υποβληθεί σε επεξεργασία και ειδικούς όρους φύλαξης, ενώ τα υπόλοιπα παραμένουν σε προσωρινές θέσεις φύλαξης ή «εξαφανίζονται» μυστηριωδώς, εξαιτίας οικονομικών ή πολιτικών. Κάποιες ποσότητες έχουν καταλήξει στη θάλασσα. Ποιος μπορεί να εγγυηθεί την ασφαλή φύλαξη των πυρηνικών αποβλήτων για τα επόμενα 20.000 χρόνια
Η αποθήκευση πυρηνικών αποβλήτων έχει τεράστιο κόστος γι’ αυτό αρχικά πετάγονταν στους ωκεανούς, ιδιαίτερα στον Ατλαντικό, κοντά στα παράλια της Αφρικής. Στη δεκαετία του ’80, μεταφέρονταν σε χώρες με καθεστώτα που ήταν πρόθυμα να εξαγοραστούν (πχ Αφρική, Αν Ευρώπη) ή σε περιοχές με εμφύλιες συρράξεις (πχ Λίβανος). Σήμερα, στο πλαίσιο της μετάθεσης του προβλήματος στις μελλοντικές γενιές, συσσωρεύονται σε υπόγεια ορυχεία, σε αποθήκες στον χώρο των πυρηνικών εγκαταστάσεων (όπως για παράδειγμα στη Φουκουσίμα) αλλά και σε πολλούς πρόχειρους χώρους. Ο βυθός των ωκεανών «φιλοξενεί» σήμερα 29 πυρηνικούς αντιδραστήρες υποβρυχίων ή άλλων σκαφών και πυρηνικές κεφαλές. Αυτό δεν οφείλεται μόνο σε ναυάγια αλλά και σε σκόπιμες απορρίψεις στη θάλασσας «άχρηστων» αντιδραστήρων (από τους Ρώσους).
Απεμπλουτισμένο ουράνιο και χρήση του σε πολεμικό εξοπλισμό: Είναι γνωστό στους ειδικούς αλλά όχι στο ευρύ κοινό ότι πολλά από τα σύγχρονα οπλικά συστήματα και βλήματα έχουν απεμπλουτισμένο ουράνιο (DU). Η χρήση απεμπλουτισμένου ουρανίου στην παραγωγή βλημάτων διαφορετικού διαμετρήματος αλλά και στην επίστρωση τεθωρακισμένων, οχημάτων μεταφοράς προσωπικού και ελικοπτέρων είναι μια καλή «λύση» για την πυρηνική βιομηχανία ώστε να ξεφορτωθεί ποσότητα τοξικών αποβλήτων που παράγονται κατά τη διαδικασία διαχωρισμού των ισοτόπων. Σε πολλά πεδία δοκιμών στην θάλασσα και στην ξηρά αλλά και σε πραγματικά πεδία μαχών (πχ Ιράκ, Βαλκάνια) χρησιμοποιήθηκε εξοπλισμός απεμπλουτισμένου ουρανίου. Παρά το σχετικό ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με το θέμα, ελάχιστες χώρες έχουν κινηθεί για να δώσουν στοιχεία για τις περιοχές όπου έχουν χρησιμοποιηθεί παρόμοια βλήματα.
Και ένα ευχάριστο νέο: Ειρωνεία της τύχης: λίγες μόνο μέρες μετά την απόφαση της κυβέρνησης συνεργασίας Χριστιανοδημοκρατών – Φιλελευθέρων για παράταση της λειτουργίας των πυρηνικών αντιδραστήρων μέχρι το 2040 (ανατροπή της συμφωνίας Σοσιαλδημοκρατών – Πρασίνων), η γερμανική κυβέρνηση αναγκάστηκε να αναστείλει την παράταση λειτουργίας και να κλείσει άμεσα 7 πυρηνικούς αντιδραστήρες λόγω της πυρηνικής καταστροφής στην Φουκουσίμα!
Δείτε αναλυτικά γιατί οι ΟΙΚΟΛΟΓΟΙ ΠΡΑΣΙΝΟΙ λέμε «όχι στην πυρηνική ενέργεια»:
http://ecogreens-gr.org/climate/no_nuke/
http://www.gef.eu/publication/news/myths-of-nuclear-power-a-guide/
Τρίτη 26 Απριλίου 2011
Δευτέρα 25 Απριλίου 2011
Η πυρηνική ενέργεια δεν θα είναι ποτέ ασφαλής
Το άρθρο μου αυτό δημοσιεύτηκε στο www.aixmi.gr στις 23 Απριλίου 2011 http://www.aixmi.gr/index.php/pyriniki-energeia-pote-asfalis/
«Τα σύγχρονα πυρηνικά εργοστάσια, με τα αυτοματοποιημένα συστήματα που φέρουν, θεωρούνται ασφαλή. Κατασκευάζονται αντισεισμικά και είναι αβάσιμος ο φόβος στην Ελλάδα. Η Ιαπωνία, περισσότερο σεισμική, έχει πολλά πυρηνικά εργοστάσια και θεωρούνται ασφαλή. Ενδεχόμενο ατύχημα σε σύγχρονο εργοστάσιο αναμένεται σχεδόν ποτέ, πλέον, στον κόσμο. Μοναδικό σοβαρό πυρηνικό ατύχημα από αρχής χρήσης της πυρηνικής ενέργειας μέχρι σήμερα ήταν το Τσέρνομπιλ, αλλά αφορούσε παλαιού τύπου εργοστάσιο που σχεδόν έχουν καταργηθεί. Μικροατυχήματα που αφορούν διαρροές, είναι λίγα, ελέγξιμα, και συνήθως περιορίζονται εντός του χώρου του εργοστασίου και δεν δύνανται να επιφέρουν οικολογική καταστροφή” (1-12-2009, από αναφορά υπέρμαχου της πυρηνικής ενέργειας στο μπλοκ της εφημερίδας ΝΕΑ» .
Είκοσι πέντε (25) χρόνια μετά το πυρηνικό ατύχημα στο Τσερνομπίλ, θα περίμενε κανείς ότι το (τότε) πάθημα θα είχε γίνει (σήμερα) μάθημα. Κι, όμως, ελάχιστα έχουν αλλάξει στα θέματα της ασφάλειας των πυρηνικών αντιδραστήρων και αυτό οφείλεται στο ότι η ίδια η πυρηνική ενέργεια είναι μη ασφαλής.
Το πυρηνικό λόμπυ εφευρίσκει συνεχώς διάφορες δικαιολογίες και διαστρεβλώνει γεγονότα για να μπορέσει να παρατείνει τη χρήση της πυρηνικής ενέργειας. Μετά το Τσερνομπίλ και πριν τη Φουκουσίμα, ένας διαδεδομένος ισχυρισμός του πυρηνικού λόμπυ ήταν ότι αυτό που συνέβη στην Ουκρανία – Τσερνομπίλ ήταν ειδική περίπτωση και δεν θα μπορούσε να συμβεί σε άλλη χώρα. Μάλιστα η αναφορά στην Ιαπωνία ήταν πάντα μέρος των επιχειρημάτων των υποστηρικτών της πυρηνικής ενέργειας στην προσπάθειά τους να αντικρούσουν όσους ζητούσαν να κλείσουν οι πυρηνικοί αντιδραστήρες λόγω των κινδύνων που συνεπάγονται για το περιβάλλον, τη ζωή και την ευημερία των κοινωνιών. Το επιχείρημα ήταν ότι «η επιστήμη και η τεχνολογία έχουν κάνει ασφαλή σήμερα την πυρηνική τεχνολογία και τα πυρηνικά εργοστάσια». Χρησιμοποιούσαν, σχεδόν πάντα, ως παράδειγμα την Ιαπωνία, μια χώρα όπου οι σεισμοί και οι φυσικές καταστροφές είναι πολύ συχνά φαινόμενα, για να πείσουν ότι «οι πυρηνικοί αντιδραστήρες είναι ασφαλείς ακόμα και στην περίπτωση μεγάλου σεισμού και φυσικής καταστροφής».
Είναι γεγονός ότι, στην σύντομη ιστορία της πυρηνικής βιομηχανίας, έχουν καταγραφεί πάνω από 25 σοβαρά έως πολύ σοβαρά περιστατικά και χιλιάδες μικρότερες βλάβες, διαρροές και γενικότερα ατυχήματα που έχουν θέσει σε κίνδυνο τη ζωή εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων. Ο κατάλογος είναι πολύ μακρύς. Οι αιτίες, όμως, για όλα αυτά είναι διαφορετικές: ανθρώπινο λάθος, κακός σχεδιασμός ή υπολογισμός, προβλήματα στην κατασκευή, αστοχίες υλικού, χαλάρωση των μέτρων ασφάλειας κα.
Μια φυσική καταστροφή, όπως αυτή που συνέβη στην Φουκουσίμα, έρχεται συνήθως να αναδείξει τις αδυναμίες και τις αστοχίες του πυρηνικού συστήματος. Δυστυχώς, όμως, λάθη που σε άλλες περιπτώσεις είναι πιθανόν να μην έχουν τραγικές συνέπειες, στην περίπτωση μιας πυρηνικής εγκατάστασης μπορεί να είναι μοιραία για τη ζωή χιλιάδων ανθρώπων. Για παράδειγμα, το τσουνάμι έθεσε εκτός λειτουργίας το σύστημα ψύξης των πυρηνικών αντιδραστήρων, ακόμα και αυτό που δούλευε με ντίζελ. Στον σχεδιασμό δεν είχαν υπολογίσει ότι μπορεί να πλημμυρίσει ο χώρος και να καταστραφεί το απλό αυτό σύστημα προκαλώντας σοβαρά προβλήματα στην ψύξη του αντιδραστήρα. Όμως, πάντα θα υπάρχουν παρόμοιες αστοχίες ή λανθασμένες εκτιμήσεις και κακοί υπολογισμοί. Αν αυτό είχε συμβεί σε οποιαδήποτε άλλη βιομηχανία, το πολύ – πολύ να έκλεινε για να γίνουν οι απαραίτητες επιδιορθώσεις. Όμως, ένας πυρηνικός αντιδραστήρας δεν «κλείνει» πατώντας ένα κουμπί…
Αυτό που εντυπωσιάζει, όμως, στην περίπτωση της Φουκουσίμα είναι η ευκολία με την οποία οι υποστηρικτές της πυρηνικής ενέργειας καταγγέλλουν σήμερα την …ανευθυνότητα της ιαπωνικής πυρηνικής βιομηχανίας, ενώ μέχρι την 11 Μαρτίου 2011 οι ίδιοι χρησιμοποιούσαν την Ιαπωνία ως παράδειγμα για τα αυστηρά μέτρα που έχουν παρθεί για την ασφαλή λειτουργία των πυρηνικών αντιδραστήρων! Σε δεκάδες συνεντεύξεις εκπροσώπων της πυρηνικής βιομηχανίας από την Ευρώπη μέχρι την Ινδία και από τις ΗΠΑ μέχρι τη Ρωσία, ακούει κανείς το επιχείρημα ότι «αυτό που συνέβη στην Φουκουσίμα δεν μπορεί να συμβεί σε άλλη πυρηνική εγκατάσταση». Μοιάζει απίστευτο και όμως πολλοί υπέρμαχοι της πυρηνικής ενέργειας βγαίνουν σήμερα και καταγγέλλουν την ανευθυνότητα των στελεχών των ιαπωνικών πυρηνικών βιομηχανιών! Ακούμε, εκ των υστέρων, καταγγελίες επιστημόνων που είχαν την ευθύνη ελέγχου της ασφάλειας των πυρηνικών εγκαταστάσεων για τα σοβαρά προβλήματα, τα κενά και τις παραλείψεις σε θέματα ασφάλειας που είχαν οι συγκεκριμένοι αντιδραστήρες ή να …αγανακτούν διαπιστώνοντας ότι «η εταιρία που διαχειρίζονταν τις εγκαταστάσεις επένδυε στο …κέρδος και όχι στην βελτίωση της ασφάλειας των εγκαταστάσεων»!!! Βλέπουμε ειδικούς να αναρωτιούνται πώς είναι δυνατόν να παρέμεναν σε λειτουργία οι συγκεκριμένοι αντιδραστήρες (ενώ ήταν τόσο παλιοί), πιθανόν οι ίδιοι που είχαν ξεσηκωθεί εναντίον της Συμφωνίας Πρασίνων – Σοσιαλδημοκρατών στη Γερμανία για το κλείσιμο των πυρηνικών αντιδραστήρων μέχρι το 2020.
Η πυρηνική ενέργεια είναι από τη φύση της μια επικίνδυνη για το περιβάλλον και τη ζωή, αντιδημοκρατική και ασύμφορη επιλογή στην πορεία για την επίλυση του ενεργειακού προβλήματος της ανθρωπότητας. Ένα ατύχημα σε μια πυρηνική εγκατάσταση δεν έχει σε τίποτα να κάνει με ένα αυτοκινητιστικό δυστύχημα (άλλο συνηθισμένο «επιχείρημα» των υποστηρικτών της πυρηνικής ενέργειας για να πείσουν ότι όλα στη ζωή μας συνεπάγονται ένα ρίσκο). Σε ένα αυτοκινητιστικό δυστύχημα οι επιπτώσεις απλώνονται σε όσους ενεπλάκησαν σε αυτό και πιθανά και στους φίλους τους. Στην περίπτωση ενός πυρηνικού ατυχήματος μπορεί να την πληρώσουν και πολλοί που ζουν, ξέγνοιαστα ίσως, χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά από την πυρηνική εγκατάσταση. Το ραδιενεργό νέφος από τον πυρηνικό αντιδραστήρα του Τσερνομπίλ ταξίδεψε 6 φορές πάνω από τον πλανήτη. Το ραδιενεργό νέφος από την Φουκουσίμα έφτασε στις ακτές των ΗΠΑ μέσα σε λίγες μέρες και -αραιωμένο προς το παρόν - ταξιδεύει πλέον πάνω από ολόκληρο τον πλανήτη . Και δυστυχώς δεν ξέρουμε ακόμα το τέλος της πυρηνικής τραγωδίας που εξελίσσεται στην Ιαπωνία.
«Τα σύγχρονα πυρηνικά εργοστάσια, με τα αυτοματοποιημένα συστήματα που φέρουν, θεωρούνται ασφαλή. Κατασκευάζονται αντισεισμικά και είναι αβάσιμος ο φόβος στην Ελλάδα. Η Ιαπωνία, περισσότερο σεισμική, έχει πολλά πυρηνικά εργοστάσια και θεωρούνται ασφαλή. Ενδεχόμενο ατύχημα σε σύγχρονο εργοστάσιο αναμένεται σχεδόν ποτέ, πλέον, στον κόσμο. Μοναδικό σοβαρό πυρηνικό ατύχημα από αρχής χρήσης της πυρηνικής ενέργειας μέχρι σήμερα ήταν το Τσέρνομπιλ, αλλά αφορούσε παλαιού τύπου εργοστάσιο που σχεδόν έχουν καταργηθεί. Μικροατυχήματα που αφορούν διαρροές, είναι λίγα, ελέγξιμα, και συνήθως περιορίζονται εντός του χώρου του εργοστασίου και δεν δύνανται να επιφέρουν οικολογική καταστροφή” (1-12-2009, από αναφορά υπέρμαχου της πυρηνικής ενέργειας στο μπλοκ της εφημερίδας ΝΕΑ» .
Είκοσι πέντε (25) χρόνια μετά το πυρηνικό ατύχημα στο Τσερνομπίλ, θα περίμενε κανείς ότι το (τότε) πάθημα θα είχε γίνει (σήμερα) μάθημα. Κι, όμως, ελάχιστα έχουν αλλάξει στα θέματα της ασφάλειας των πυρηνικών αντιδραστήρων και αυτό οφείλεται στο ότι η ίδια η πυρηνική ενέργεια είναι μη ασφαλής.
Το πυρηνικό λόμπυ εφευρίσκει συνεχώς διάφορες δικαιολογίες και διαστρεβλώνει γεγονότα για να μπορέσει να παρατείνει τη χρήση της πυρηνικής ενέργειας. Μετά το Τσερνομπίλ και πριν τη Φουκουσίμα, ένας διαδεδομένος ισχυρισμός του πυρηνικού λόμπυ ήταν ότι αυτό που συνέβη στην Ουκρανία – Τσερνομπίλ ήταν ειδική περίπτωση και δεν θα μπορούσε να συμβεί σε άλλη χώρα. Μάλιστα η αναφορά στην Ιαπωνία ήταν πάντα μέρος των επιχειρημάτων των υποστηρικτών της πυρηνικής ενέργειας στην προσπάθειά τους να αντικρούσουν όσους ζητούσαν να κλείσουν οι πυρηνικοί αντιδραστήρες λόγω των κινδύνων που συνεπάγονται για το περιβάλλον, τη ζωή και την ευημερία των κοινωνιών. Το επιχείρημα ήταν ότι «η επιστήμη και η τεχνολογία έχουν κάνει ασφαλή σήμερα την πυρηνική τεχνολογία και τα πυρηνικά εργοστάσια». Χρησιμοποιούσαν, σχεδόν πάντα, ως παράδειγμα την Ιαπωνία, μια χώρα όπου οι σεισμοί και οι φυσικές καταστροφές είναι πολύ συχνά φαινόμενα, για να πείσουν ότι «οι πυρηνικοί αντιδραστήρες είναι ασφαλείς ακόμα και στην περίπτωση μεγάλου σεισμού και φυσικής καταστροφής».
Είναι γεγονός ότι, στην σύντομη ιστορία της πυρηνικής βιομηχανίας, έχουν καταγραφεί πάνω από 25 σοβαρά έως πολύ σοβαρά περιστατικά και χιλιάδες μικρότερες βλάβες, διαρροές και γενικότερα ατυχήματα που έχουν θέσει σε κίνδυνο τη ζωή εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων. Ο κατάλογος είναι πολύ μακρύς. Οι αιτίες, όμως, για όλα αυτά είναι διαφορετικές: ανθρώπινο λάθος, κακός σχεδιασμός ή υπολογισμός, προβλήματα στην κατασκευή, αστοχίες υλικού, χαλάρωση των μέτρων ασφάλειας κα.
Μια φυσική καταστροφή, όπως αυτή που συνέβη στην Φουκουσίμα, έρχεται συνήθως να αναδείξει τις αδυναμίες και τις αστοχίες του πυρηνικού συστήματος. Δυστυχώς, όμως, λάθη που σε άλλες περιπτώσεις είναι πιθανόν να μην έχουν τραγικές συνέπειες, στην περίπτωση μιας πυρηνικής εγκατάστασης μπορεί να είναι μοιραία για τη ζωή χιλιάδων ανθρώπων. Για παράδειγμα, το τσουνάμι έθεσε εκτός λειτουργίας το σύστημα ψύξης των πυρηνικών αντιδραστήρων, ακόμα και αυτό που δούλευε με ντίζελ. Στον σχεδιασμό δεν είχαν υπολογίσει ότι μπορεί να πλημμυρίσει ο χώρος και να καταστραφεί το απλό αυτό σύστημα προκαλώντας σοβαρά προβλήματα στην ψύξη του αντιδραστήρα. Όμως, πάντα θα υπάρχουν παρόμοιες αστοχίες ή λανθασμένες εκτιμήσεις και κακοί υπολογισμοί. Αν αυτό είχε συμβεί σε οποιαδήποτε άλλη βιομηχανία, το πολύ – πολύ να έκλεινε για να γίνουν οι απαραίτητες επιδιορθώσεις. Όμως, ένας πυρηνικός αντιδραστήρας δεν «κλείνει» πατώντας ένα κουμπί…
Αυτό που εντυπωσιάζει, όμως, στην περίπτωση της Φουκουσίμα είναι η ευκολία με την οποία οι υποστηρικτές της πυρηνικής ενέργειας καταγγέλλουν σήμερα την …ανευθυνότητα της ιαπωνικής πυρηνικής βιομηχανίας, ενώ μέχρι την 11 Μαρτίου 2011 οι ίδιοι χρησιμοποιούσαν την Ιαπωνία ως παράδειγμα για τα αυστηρά μέτρα που έχουν παρθεί για την ασφαλή λειτουργία των πυρηνικών αντιδραστήρων! Σε δεκάδες συνεντεύξεις εκπροσώπων της πυρηνικής βιομηχανίας από την Ευρώπη μέχρι την Ινδία και από τις ΗΠΑ μέχρι τη Ρωσία, ακούει κανείς το επιχείρημα ότι «αυτό που συνέβη στην Φουκουσίμα δεν μπορεί να συμβεί σε άλλη πυρηνική εγκατάσταση». Μοιάζει απίστευτο και όμως πολλοί υπέρμαχοι της πυρηνικής ενέργειας βγαίνουν σήμερα και καταγγέλλουν την ανευθυνότητα των στελεχών των ιαπωνικών πυρηνικών βιομηχανιών! Ακούμε, εκ των υστέρων, καταγγελίες επιστημόνων που είχαν την ευθύνη ελέγχου της ασφάλειας των πυρηνικών εγκαταστάσεων για τα σοβαρά προβλήματα, τα κενά και τις παραλείψεις σε θέματα ασφάλειας που είχαν οι συγκεκριμένοι αντιδραστήρες ή να …αγανακτούν διαπιστώνοντας ότι «η εταιρία που διαχειρίζονταν τις εγκαταστάσεις επένδυε στο …κέρδος και όχι στην βελτίωση της ασφάλειας των εγκαταστάσεων»!!! Βλέπουμε ειδικούς να αναρωτιούνται πώς είναι δυνατόν να παρέμεναν σε λειτουργία οι συγκεκριμένοι αντιδραστήρες (ενώ ήταν τόσο παλιοί), πιθανόν οι ίδιοι που είχαν ξεσηκωθεί εναντίον της Συμφωνίας Πρασίνων – Σοσιαλδημοκρατών στη Γερμανία για το κλείσιμο των πυρηνικών αντιδραστήρων μέχρι το 2020.
Η πυρηνική ενέργεια είναι από τη φύση της μια επικίνδυνη για το περιβάλλον και τη ζωή, αντιδημοκρατική και ασύμφορη επιλογή στην πορεία για την επίλυση του ενεργειακού προβλήματος της ανθρωπότητας. Ένα ατύχημα σε μια πυρηνική εγκατάσταση δεν έχει σε τίποτα να κάνει με ένα αυτοκινητιστικό δυστύχημα (άλλο συνηθισμένο «επιχείρημα» των υποστηρικτών της πυρηνικής ενέργειας για να πείσουν ότι όλα στη ζωή μας συνεπάγονται ένα ρίσκο). Σε ένα αυτοκινητιστικό δυστύχημα οι επιπτώσεις απλώνονται σε όσους ενεπλάκησαν σε αυτό και πιθανά και στους φίλους τους. Στην περίπτωση ενός πυρηνικού ατυχήματος μπορεί να την πληρώσουν και πολλοί που ζουν, ξέγνοιαστα ίσως, χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά από την πυρηνική εγκατάσταση. Το ραδιενεργό νέφος από τον πυρηνικό αντιδραστήρα του Τσερνομπίλ ταξίδεψε 6 φορές πάνω από τον πλανήτη. Το ραδιενεργό νέφος από την Φουκουσίμα έφτασε στις ακτές των ΗΠΑ μέσα σε λίγες μέρες και -αραιωμένο προς το παρόν - ταξιδεύει πλέον πάνω από ολόκληρο τον πλανήτη . Και δυστυχώς δεν ξέρουμε ακόμα το τέλος της πυρηνικής τραγωδίας που εξελίσσεται στην Ιαπωνία.
Τετάρτη 20 Απριλίου 2011
Αποτελέσματα επίσκεψης πράσινων αυτοδιοικητικών στις Βρυξέλες
Αποτελέσματα επίσκεψης πράσινων εκλεγμένων συμβούλων στο Ευρωκοινοβούλιο και συναντήσεις με ευρωπαϊκά δίκτυα για την αυτοδιοίκηση
Σειρά επαφών στις Βρυξέλες για θέματα νησιωτικότητας, καλών πρακτικών στην αυτοδιοίκηση, βιώσιμης περιφερειακής ανάπτυξης και περιβαλλοντικών πολιτικών είχε ο Νίκος Χρυσόγελος, Περιφερειακός Σύμβουλος με τον ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟ ΑΝΕΜΟ, Γραμματέας του Περιφερειακού Συμβουλίου Ν. Αιγαίου, στο πλαίσιο επίσκεψης στις 15 και 16 Μαρτίου των πράσινων εκλεγμένων περιφερειακών και δημοτικών συμβούλων και σεμιναρίου για πετυχημένες πρωτοβουλίες των Πράσινων στην τοπική αυτοδιοίκηση. Η επίσκεψη, που είχε μεγάλη επιτυχία, έγινε μετά από πρόσκληση του ευρωβουλευτή των ΟΙΚΟΛΟΓΩΝ ΠΡΑΣΙΝΩΝ Μιχάλη Τρεμόπουλου και είχε ως στόχο την ολοκληρωμένη ενημέρωση και την απόκτηση εμπειριών γύρω από την ανάπτυξη πράσινων τοπικών πολιτικών.
Στις 15 Μαρτίου η αποστολή παρακολούθησε σεμινάριο στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο που διοργανώθηκε με το Ευρωπαϊκό Πράσινο Κόμμα για τις επιτυχημένες πρωτοβουλίες των Πράσινων στην τοπική αυτοδιοίκηση. Στη διάρκεια του σεμιναρίου εκπρόσωποι των Βέλγων Πράσινων (Benoît Lechat, στέλεχος του Βελγικού Πράσινου Ινστιτούτου Etopia, Didier Coeurnelle δημοτικός σύμβουλος στο Δήμο του Μόλενμπεκ Βρυξελλών. Γιάννης Παπαγεωργιάδης, στέλεχος των Πράσινων στις Βρυξέλλες ) ενημέρωσαν την αποστολή και συζήτησαν με τους Έλληνες για θέματα πετυχημένων πράσινων πολιτικών σε τοπικό επίπεδο, την προετοιμασία για τις τοπικές εκλογές του 2012 και θέματα διαπολιτισμικής συνεργασίας.
Οι Έλληνες πράσινοι Σύμβουλοι στη συνέχεια συζήτησαν με τους εκπροσώπους του Πράσινου Ευρωπαϊκού Ιδρύματος (Leonore Gewessler, Claude Weinber (Green European Foundation, GEF επιστημονικού - πολιτικού ινστιτούτου τεκμηρίωσης και εκπαίδευσης σε θέματα πράσινης και περιφερειακής πολιτικής) για το ρόλο, τη δομή, τις λειτουργίες και τη σημασία του πολιτικού ιδρύματος στο σχεδιασμό και στη έρευνα θεμάτων πολιτικής οικολογίας. Ο Eric Luyckx παρουσίασε το παράδειγμα του Βέλγικου ινστιτούτου Etopia και την παρέμβασή του σε τοπικό επίπεδο. Η εμπειρία αυτή κατά γενική ομολογία των συμμετεχόντων θα αποδειχθεί χρήσιμη για το υπό συγκρότηση ελληνικό Πράσινο Ινστιτούτο (στο Διοικητικό Συμβούλιο του οποίου συμμετέχει και ο Νίκος Χρυσόγελος).
Στις 16 Μαρτίου η αποστολή πήρε μέρος στην άριστα οργανωμένη Δημόσια Διαβούλευση που έγινε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με θέμα τις καλές πρακτικές στην Τοπική Αυτοδιοίκηση.
Στο πρώτο μέρος πράσινοι ευρωβουλευτές από την Αυστρία (Eva Lichtenberger), το Βέλγιο (Philipp Lamberts), την Ισπανία (Raul Romeva) παρουσίασαν δράσεις και έργα που μπορούν να υλοποιηθούν από την τοπική αυτοδιοίκηση πάνω σε θέματα βιώσιμων μετακινήσεων, πράσινης οικονομίας και πολυπολιτισμικότητας, ενώ ο Έλληνας πράσινος ευρωβουλευτής Μ. Τρεμόπουλος παρουσίασε τον εμπλουτισμένο «Οδηγό για τα πράσινα χρηματοδοτικά εργαλεία που έχει στη διάθεση της η Τοπική Αυτοδιοίκηση».
Στο δεύτερο μέρος παρουσιάστηκαν από τους εκπρόσωπους τους τα Ευρωπαϊκά Δίκτυα και προγράμματα που αφορούν την Τοπική Αυτοδιοίκηση πάνω σε θέματα:
- Διαχείρισης των απορριμμάτων. Ο Philippe Micheaux Naudet (εκπρόσωπος του Δικτύου Πόλεων και Περιφερειών για την Ανακύκλωση (ACR+)) παρουσίασε την καμπάνια για μείωση των απορριμμάτων από 400-500 κιλά, που είναι σήμερα, στα 100 κιλά ανά άτομο το χρόνο.
- Ενέργειας και Μεταφορών. Ο Pedro Ballesteros Torres, από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Γενική Διεύθυνση Ενέργειας και Μεταφορών, παρουσίασε την πρωτοβουλία Σύμφωνο των Δημάρχων που έχει ως στόχο την αντιμετώπιση και την προσαρμογή στις κλιματικές αλλαγές και ανέλυσε τις ευκαιρίες αλλά και τις δεσμεύσεις που συνεπάγεται για τους συμμετέχοντες Δήμους και Περιφέρειες.
- Βιώσιμων πόλεων. Ο Peter Defranceschi, από το δίκτυο για βιώσιμες πόλεις ICLEI Europe μίλησε για το περιβαλλοντικό αποτύπωμα-χρέος των πόλεων αλλά και τα μεγάλα περιθώριο που έχουν να γίνουν πιο βιώσιμες και να μειώσουν τις επιπτώσεις τους στο περιβάλλον.
- Βιώσιμης νησιωτικής ανάπτυξης και περιφερειακών πολιτικών συνοχής. Η Carina Piaguet, από την Ένωση Νησιωτικών Επιμελητηρίων Ευρώπης (INSULEUR), παρουσίασε τις δυνατότητες και την ανάγκη συνεργασίας μεταξύ περιφερειών με στόχο τη συνοχή και τη βιώσιμη ανάπτυξη.
- Δικτύωσης και της διακρατικής συνεργασίας πόλεων. Η Jorgina Cuixart, από το δίκτυο EUROCITIES μίλησε για θέματα συνεργασίας - δικτύωσης, και την προστιθέμενη αξία της διακρατικής συνεργασίας.
Η δεύτερη μέρα έκλεισε με την παρακολούθηση της πανευρωπαϊκής πρώτης παρουσίασης του νέου βιβλίου του Λέστερ Μπράουν, με τίτλο «World on the edge» (Ο κόσμος στα όρια) που οργανώθηκε από τον ευρωβουλευτή των Οικολόγων Πράσινων Μιχάλη Τρεμόπουλο. Η παρουσίαση έγινε μέσα σε κατάμεστη αίθουσα του Ευρωκοινοβουλίου όπου τουλάχιστον 200 άτομα είχαν την ευκαιρία να συζητήσουν με τον Αμερικανό συγγραφέα που έχει χαρακτηριστεί ως «γκουρού του περιβαλλοντικού κινήματος» (Telegraph της Καλκούτας) κι ως “ένας από τους πιο σημαντικούς στοχαστές του κόσμου” (Washington Post).
Στο περιθώριο των εργασιών η ομάδα των Ελλήνων Αυτοδιοικητικών είχε την ευκαιρία να συνεδριάσει, για να προγραμματίσει και να συντονίσει τις δικές της δράσεις και παρεμβάσεις στην Ελληνική κοινωνία ώστε η παρουσία τους στα δημοτικά και περιφερειακά συμβούλια να συμβάλει αποτελεσματικά και ουσιαστικά στη διαμόρφωση πράσινων τοπικών πολιτικών.
Σειρά επαφών στις Βρυξέλες για θέματα νησιωτικότητας, καλών πρακτικών στην αυτοδιοίκηση, βιώσιμης περιφερειακής ανάπτυξης και περιβαλλοντικών πολιτικών είχε ο Νίκος Χρυσόγελος, Περιφερειακός Σύμβουλος με τον ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟ ΑΝΕΜΟ, Γραμματέας του Περιφερειακού Συμβουλίου Ν. Αιγαίου, στο πλαίσιο επίσκεψης στις 15 και 16 Μαρτίου των πράσινων εκλεγμένων περιφερειακών και δημοτικών συμβούλων και σεμιναρίου για πετυχημένες πρωτοβουλίες των Πράσινων στην τοπική αυτοδιοίκηση. Η επίσκεψη, που είχε μεγάλη επιτυχία, έγινε μετά από πρόσκληση του ευρωβουλευτή των ΟΙΚΟΛΟΓΩΝ ΠΡΑΣΙΝΩΝ Μιχάλη Τρεμόπουλου και είχε ως στόχο την ολοκληρωμένη ενημέρωση και την απόκτηση εμπειριών γύρω από την ανάπτυξη πράσινων τοπικών πολιτικών.
Στις 15 Μαρτίου η αποστολή παρακολούθησε σεμινάριο στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο που διοργανώθηκε με το Ευρωπαϊκό Πράσινο Κόμμα για τις επιτυχημένες πρωτοβουλίες των Πράσινων στην τοπική αυτοδιοίκηση. Στη διάρκεια του σεμιναρίου εκπρόσωποι των Βέλγων Πράσινων (Benoît Lechat, στέλεχος του Βελγικού Πράσινου Ινστιτούτου Etopia, Didier Coeurnelle δημοτικός σύμβουλος στο Δήμο του Μόλενμπεκ Βρυξελλών. Γιάννης Παπαγεωργιάδης, στέλεχος των Πράσινων στις Βρυξέλλες ) ενημέρωσαν την αποστολή και συζήτησαν με τους Έλληνες για θέματα πετυχημένων πράσινων πολιτικών σε τοπικό επίπεδο, την προετοιμασία για τις τοπικές εκλογές του 2012 και θέματα διαπολιτισμικής συνεργασίας.
Οι Έλληνες πράσινοι Σύμβουλοι στη συνέχεια συζήτησαν με τους εκπροσώπους του Πράσινου Ευρωπαϊκού Ιδρύματος (Leonore Gewessler, Claude Weinber (Green European Foundation, GEF επιστημονικού - πολιτικού ινστιτούτου τεκμηρίωσης και εκπαίδευσης σε θέματα πράσινης και περιφερειακής πολιτικής) για το ρόλο, τη δομή, τις λειτουργίες και τη σημασία του πολιτικού ιδρύματος στο σχεδιασμό και στη έρευνα θεμάτων πολιτικής οικολογίας. Ο Eric Luyckx παρουσίασε το παράδειγμα του Βέλγικου ινστιτούτου Etopia και την παρέμβασή του σε τοπικό επίπεδο. Η εμπειρία αυτή κατά γενική ομολογία των συμμετεχόντων θα αποδειχθεί χρήσιμη για το υπό συγκρότηση ελληνικό Πράσινο Ινστιτούτο (στο Διοικητικό Συμβούλιο του οποίου συμμετέχει και ο Νίκος Χρυσόγελος).
Στις 16 Μαρτίου η αποστολή πήρε μέρος στην άριστα οργανωμένη Δημόσια Διαβούλευση που έγινε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με θέμα τις καλές πρακτικές στην Τοπική Αυτοδιοίκηση.
Στο πρώτο μέρος πράσινοι ευρωβουλευτές από την Αυστρία (Eva Lichtenberger), το Βέλγιο (Philipp Lamberts), την Ισπανία (Raul Romeva) παρουσίασαν δράσεις και έργα που μπορούν να υλοποιηθούν από την τοπική αυτοδιοίκηση πάνω σε θέματα βιώσιμων μετακινήσεων, πράσινης οικονομίας και πολυπολιτισμικότητας, ενώ ο Έλληνας πράσινος ευρωβουλευτής Μ. Τρεμόπουλος παρουσίασε τον εμπλουτισμένο «Οδηγό για τα πράσινα χρηματοδοτικά εργαλεία που έχει στη διάθεση της η Τοπική Αυτοδιοίκηση».
Στο δεύτερο μέρος παρουσιάστηκαν από τους εκπρόσωπους τους τα Ευρωπαϊκά Δίκτυα και προγράμματα που αφορούν την Τοπική Αυτοδιοίκηση πάνω σε θέματα:
- Διαχείρισης των απορριμμάτων. Ο Philippe Micheaux Naudet (εκπρόσωπος του Δικτύου Πόλεων και Περιφερειών για την Ανακύκλωση (ACR+)) παρουσίασε την καμπάνια για μείωση των απορριμμάτων από 400-500 κιλά, που είναι σήμερα, στα 100 κιλά ανά άτομο το χρόνο.
- Ενέργειας και Μεταφορών. Ο Pedro Ballesteros Torres, από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Γενική Διεύθυνση Ενέργειας και Μεταφορών, παρουσίασε την πρωτοβουλία Σύμφωνο των Δημάρχων που έχει ως στόχο την αντιμετώπιση και την προσαρμογή στις κλιματικές αλλαγές και ανέλυσε τις ευκαιρίες αλλά και τις δεσμεύσεις που συνεπάγεται για τους συμμετέχοντες Δήμους και Περιφέρειες.
- Βιώσιμων πόλεων. Ο Peter Defranceschi, από το δίκτυο για βιώσιμες πόλεις ICLEI Europe μίλησε για το περιβαλλοντικό αποτύπωμα-χρέος των πόλεων αλλά και τα μεγάλα περιθώριο που έχουν να γίνουν πιο βιώσιμες και να μειώσουν τις επιπτώσεις τους στο περιβάλλον.
- Βιώσιμης νησιωτικής ανάπτυξης και περιφερειακών πολιτικών συνοχής. Η Carina Piaguet, από την Ένωση Νησιωτικών Επιμελητηρίων Ευρώπης (INSULEUR), παρουσίασε τις δυνατότητες και την ανάγκη συνεργασίας μεταξύ περιφερειών με στόχο τη συνοχή και τη βιώσιμη ανάπτυξη.
- Δικτύωσης και της διακρατικής συνεργασίας πόλεων. Η Jorgina Cuixart, από το δίκτυο EUROCITIES μίλησε για θέματα συνεργασίας - δικτύωσης, και την προστιθέμενη αξία της διακρατικής συνεργασίας.
Η δεύτερη μέρα έκλεισε με την παρακολούθηση της πανευρωπαϊκής πρώτης παρουσίασης του νέου βιβλίου του Λέστερ Μπράουν, με τίτλο «World on the edge» (Ο κόσμος στα όρια) που οργανώθηκε από τον ευρωβουλευτή των Οικολόγων Πράσινων Μιχάλη Τρεμόπουλο. Η παρουσίαση έγινε μέσα σε κατάμεστη αίθουσα του Ευρωκοινοβουλίου όπου τουλάχιστον 200 άτομα είχαν την ευκαιρία να συζητήσουν με τον Αμερικανό συγγραφέα που έχει χαρακτηριστεί ως «γκουρού του περιβαλλοντικού κινήματος» (Telegraph της Καλκούτας) κι ως “ένας από τους πιο σημαντικούς στοχαστές του κόσμου” (Washington Post).
Στο περιθώριο των εργασιών η ομάδα των Ελλήνων Αυτοδιοικητικών είχε την ευκαιρία να συνεδριάσει, για να προγραμματίσει και να συντονίσει τις δικές της δράσεις και παρεμβάσεις στην Ελληνική κοινωνία ώστε η παρουσία τους στα δημοτικά και περιφερειακά συμβούλια να συμβάλει αποτελεσματικά και ουσιαστικά στη διαμόρφωση πράσινων τοπικών πολιτικών.
Δευτέρα 18 Απριλίου 2011
Συνέντευξη Ν. Χρυσόγελου στον Ελευθ Τύπο για την κρίση
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ του ΝΙΚΟΥ ΧΡΥΣΟΓΕΛΟΥ ΣΤΟΝ ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΤΥΠΟ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ 17/4/2011
(περιλαμβάνει και σημεία που συνομεύτηκαν στην εφημερίδα)
Ερώτηση: Οι Οικολόγοι Πράσινοι καταγράφουν ανοδική πορεία στις δημοσκοπήσεις. Πού το αποδίδετε; Ευαισθητοποιήθηκε ξαφνικά ο κόσμος για την οικολογία ή εκτιμάται το αντισυστημικό προφίλ του κόμματός σας;
Νίκος Χρυσόγελος: Ασκούμε τεκμηριωμένη κριτική στο πολιτικό σύστημα που οδήγησε τη χώρα στη χρεοκοπία (ηθική, πολιτική, οικονομική) και στάθηκε ανίκανο να διαχειριστεί, έστω, την κρίση με έναν αποτελεσματικό και κοινωνικά δίκαιο τρόπο. Μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας - όχι μόνο οι Οικολόγοι Πράσινοι - είναι σήμερα αντισυστημικό με αυτή την έννοια. Επιδιώκουμε βαθιές πολιτικές αλλαγές που θα οδηγήσουν στην κοινωνική, οικονομική και περιβαλλοντική βιωσιμότητα. Το σημερινό πολιτικό σύστημα απέτυχε, πρέπει να βάλουμε ως κοινωνία τις βάσεις για ένα πιο συμμετοχικό, δημοκρατικό, πολιτικό σύστημα με κέντρο τον πολίτη, την κοινωνία, και το δημόσιο συμφέρον, όχι τα ιδιαίτερα συμφέροντα των κομμάτων και του πολιτικού προσωπικού. Φαίνεται ότι οι πολίτες εκτιμούν όχι μόνο την κριτική μας στο πολιτικό σύστημα αλλά και το γεγονός ότι είμαστε ένα κόμμα που επιδιώκει να προωθήσει πρωτοβουλίες και προτάσεις διεξόδου από την οικονομική, δημοσιονομική, κοινωνική και περιβαλλοντική κρίση.
Είμαστε συνεπείς σε αυτά που λέγαμε και προεκλογικά. Η οργή των πολιτών πρέπει να γίνει συνειδητή επιλογή βαθιών αλλαγών στην πολιτική, στην κοινωνική οργάνωση, στον τρόπο που λειτουργεί η δημοκρατία, στις αξίες αλλά και στις καθημερινές επιλογές μας. Όλο και περισσότεροι πείθονται ότι είναι θέμα επιβίωσης να θεμελιωθεί σε πιο συμμετοχικές και δημοκρατικές βάσεις το πολιτικό σύστημα. Στα καθημερινά προβλήματα αποδεικνύεται ότι οι οικολογικές λύσεις είναι καλύτερες, αποτελεσματικότερες και κοινωνικά πιο δίκαιες. Χρειάζεται να αποδείξουμε και εμείς ότι αξίζουμε πράγματι την εμπιστοσύνη που μας δείχνει ένα αυξανόμενο ποσοστό των πολιτών και ότι μπορούμε να έχουμε μια διαφορετική πολιτική κουλτούρα.
Για παράδειγμα, αν η κυβέρνηση υιοθετούσε τις τεκμηριωμένες προτάσεις μας για τη διαχείριση των απορριμμάτων στην Αττική, που συναντούν ευρύτατη συναίνεση μεταξύ φορέων και πολιτών, θα είχε αποκλιμακωθεί η ένταση στην Κερατέα, θα δρομολογούνταν η μείωση τω απορριμμάτων που καταλήγουν στην Φυλή, θα αναλάμβαναν όλοι μέρος της ευθύνης για τη μείωση, ανακύκλωση και κομποστοποίηση των απορριμμάτων, θα είχαμε οικονομικά αποτελεσματικές επιλογές και θα κυριαρχούσε μια νέα κουλτούρα διαλόγου και συναίνεσης.
• Είστε αισιόδοξοι ότι, οψέποτε γίνουν εκλογές, θα καταφέρετε να μπείτε στη Βουλή;
Νίκος Χρυσόγελος: Είμαστε αισιόδοξοι ότι όλο και περισσότεροι πολίτες επιλέγουν συνειδητά προτάσεις και λύσεις που προτείνουμε ως διέξοδο στην κρίση. Πολλοί είναι αυτοί που έχουν σήμερα μετανιώσει που δεν ψήφισαν τους Οικολόγους Πράσινους αν και το σκέφτονταν προεκλογικά. Αν ήμασταν στην Βουλή πολλές από τις σημερινές καταστροφικές πολιτικές δεν θα είχαν περάσει (δεν θα έβγαιναν οι αριθμοί εύκολα) και ίσως η κυβέρνηση θα αναγκάζονταν να συζητήσει μια διαφορετική πολιτική που ήταν εφικτή αμέσως μετά τις εκλογές του 2009. Τώρα ζητούμενο δεν είναι απλώς να μπούμε στην Βουλή. Χρειάζεται, νομίζω, να παίξουμε έναν καταλυτικό ρόλο για τη συγκρότηση μιας πρότασης διεξόδου τόσο από την κρίση όσο και από τις οικονομικά καταστροφικές, αναποτελεσματικές και κοινωνικά άδικες πολιτικές που δεν καταφέρνουν καν να αντιμετωπίσουν τα δημοσιονομικά προβλήματα. Οι Οικολόγοι Πράσινοι χρειάζεται να γίνουν ένα μαζικό κόμμα αρχών, συνεκτικών πολιτικών, και εναλλακτικών λύσεων, με τη συμμετοχή πολιτών που ανεξαρτήτως της προηγούμενης πολιτικής καταγωγής τους διαπιστώνουν ότι οι πράσινες προτάσεις είναι σήμερα θέμα επιβίωσης, όχι πολυτέλειας - και αυτό είναι δημόσια πρόσκληση σε ευαισθητοποιημένους πολίτες να συμμετάσχουν, να πάρουν και οι ίδιοι μέρος στην αλλαγή που χρειάζεται, ιδιαίτερα νέοι άνθρωποι με οικολογική κουλτούρα αλλά απέχθεια προς τα παραδοσιακά κόμματα. Σε μια εποχή οικονομικής κρίσης, οι Πράσινοι αντιπροσωπεύουν την ελπίδα στην Ευρώπη.
Εκτιμάτε ότι «βγαίνουν τα νόυμερα» του Μνημονίου ή η χώρα βαδίζει ολοταχώς προς αναδιάρθρωση χρέους;
Νίκος Χρυσόγελος: Προεκλογικά και αμέσως μετά τις εκλογές λέγαμε ότι η κρίση (δημοσιονομική, οικονομική, κοινωνική και περιβαλλοντική) έπρεπε να αντιμετωπιστεί με μεταρρύθμιση της πραγματικής οικονομίας και στροφή της προς πράσινη κατεύθυνση, με κοινωνικά δίκαια μέτρα που θα ενδυνάμωναν την κοινωνική αλληλεγγύη και θα συνέβαλαν στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και με αλλαγές τόσο στον τρόπο άσκησης της πολιτικής όσο και στις προτεραιότητες και τις αξίες μας (ατομικές και συλλογικές). Η κυβέρνηση επέλεξε μια πολιτική την οποία κατήγγειλε προεκλογικά ως αποτυχημένη και αναποτελεσματική. Πράγματι, η σημερινή πολιτική είναι όχι μόνο κοινωνικά άδικη αλλά οδηγεί την οικονομία σε πλήρη κατάρρευση και τον κοινωνικό ιστό σε διάλυση, χωρίς ταυτόχρονα να πετυχαίνει δημοσιονομικούς στόχους που να πείθουν ότι θα είναι μακροχρόνια βιώσιμοι. Τα «νούμερα δεν βγαίνουν» σήμερα αλλά κυρίως οι σημερινές πολιτικές επιλογές είναι αδιέξοδες μακροχρόνια. Πως είναι δυνατόν να περιμένει η κυβέρνηση ότι θα έχει αυξημένα έσοδα από την φορολογία αφού η πραγματική οικονομία καταρρέει και η ανεργία εκτινάσσεται στα ύψη; Το κακό είναι ότι μια εναλλακτική πολιτική θα ξεκινούσε πλέον από πολύ χειρότερες συνθήκες, με την οικονομία να έχει βυθιστεί, με την κοινωνία οργισμένη αλλά και απογοητευμένη, στα όρια της κατάθλιψης, με εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους άνεργους, αναζητώντας απεγνωσμένα μια σανίδα (προσωπικής) σωτηρίας.
Οι λύσεις για την Ελλάδα περνάνε μέσα από ευρωπαϊκές πολιτικές αλληλεγγύης και όχι μέσα από απάνθρωπες περιοριστικές πολιτικές. Οι επιπτώσεις στη ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων δεν είναι απλώς κάποιοι αριθμοί. Όπως είχε πει και ο Κον Μπεντίτ, είναι τρελός όποιος πιστεύει ότι μπορεί να επιτευχθούν αυτοί οι δημοσιονομικοί στόχοι σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα..
Οι Πράσινοι στην Ευρώπη αλλά και στο Ευρωκοινοβούλιο είχαμε προτείνει, ήδη από το 2008, μεταρρύθμιση της ευρωζώνης, ένα Πράσινο New Deal, Σύμφωνο Βιωσιμότητας και Απασχόλησης (αντί “ανταγωνιστικότητας και λιτότητας”), πράσινη στροφή στην οικονομία με επενδύσεις 500 δις για τη δημιουργία 5 εκατομμυρίων θέσεων εργασίας (τώρα δαπανώνται τριπλάσια ποσά για το χρέος ευρωπαϊκών χωρών ή τη διάσωση του χρηματοπιστωτικού τομέα). Έκδοση ευρωομόλογων για (πράσινη) μεταρρύθμιση της οικονομίας και δημιουργία θέσεων εργασίας αλλά και για την αγορά μέρους του χρέους.
Στην ίδια την Ελλάδα χρειάζεται βαθιά πολιτισμική και πολιτική αναγέννηση της χώρας, ανάπτυξη σύγχρονων μορφών αλληλεγγύης και κοινωνικών υποδομών ώστε να μπορέσουμε να επιβιώσουμε ως κοινωνία και πολίτες έστω και με μειωμένα εισοδήματα (κάτι που θα έχει μεγάλη διάρκεια στο χρόνο πια), έμφαση σε πράσινες μορφές οικονομίας που πετυχαίνουν ταυτοχρόνως κοινωνικούς και περιβαλλοντικούς στόχους. Πρέπει να επιστραφούν στα δημόσια ταμεία, εκεί από όπου κλάπηκαν, τα χρήματα από μίζες, λάδωμα, διαφθορά, υπερτιμολογήσεις. Χρειάζεται να δημιουργηθεί, με απόφαση της Βουλής μια ανεξάρτητη επιτροπή λογιστικού ελέγχου του δημόσιου χρέους κυρίως για να αναλύσουμε σε βάθος τα λάθη του μοντέλου ανάπτυξης που ακολουθήσαμε ως κοινωνία τις τελευταίες δεκαετίες, ως μια πράξη (αυτό)κάθαρσης, να δούμε «που πήγαν τα χρήματα» και με ποιο αποτέλεσμα αλλά και για να αντιμετωπίσουμε τυχόν περιπτώσεις «απεχθούς» χρέους.
• Σας ακούγεται λογικό το επιχείρημα, σύμφωνα με το οποίο, «προκειμένου να έρθουν επενδύσεις στην Ελλάδα, δεν υπάρχει πολυτέλεια για αυστηρές περιβαλλοντικές ρυθμίσεις»;
Νίκος Χρυσόγελος: Αν το πολιτικό σύστημα και η κυβέρνηση επιλέξουν να παραβιάσουν την νομοθεσία αλλά κυρίως να επιστρέψουν σε λογικές προηγούμενων δεκαετιών, θα προσθέσουν και νέα χρέη στα ήδη σοβαρά περιβαλλοντικά και κοινωνικά χρέη που έχουν συσσωρευθεί . Αντιθέτως, η λύση για τα οικονομικά και δημοσιονομικά προβλήματα είναι η αλλαγή της οικονομίας και ο προσανατολισμός της προς πράσινες κατευθύνσεις, η ενθάρρυνση κοινωνικά και περιβαλλοντικά υπεύθυνων επενδύσεων – κυρίως από μικρο-μεσαίες και κοινωνικές επιχειρήσεις – με την έμφαση σε αυτές έντασης εργασίας (όσες δημιουργούν δηλαδή πολλές θέσεις εργασίας) και πράσινης καινοτομίας. Η κυβέρνηση μιλάει για fast track για επενδύσεις που θα παρακάμπτουν τις περιβαλλοντικές ρυθμίσεις και δεν απλοποιεί τις διαδικασίες για πράσινες επενδύσεις σε τοπικό και μικρό επίπεδο.
Τι νόημα έχει να προσθέσεις 700.000 παραθεριστικές κατοικίες (δηλαδή να χτιστούν μέσα σε 7 χρόνια το 1/10 του συνόλου των κτισμάτων που έχουν κατασκευαστεί μέσα σε πολλές δεκαετίες ή αιώνες) και μάλιστα σε φυσικές περιοχές, όταν αυτό το μοντέλο είχε κατηγορηθεί – και δικαίως - από τον σημερινό πρωθυπουργό ως αποτυχημένο και καταστροφικό για τη χώρα; Μια τέτοια επιλογή παραγνωρίζει ότι σήμερα υπάρχουν πάνω από 1.000.000 παραθεριστικές κατοικίες απούλητες στην Ισπανία.
• Αναρωτιέμαι πώς αισθανθήκατε όταν είδατε τους βουλευτές του ΠΑΣΟΚ να «αδειάζουν» την υπουργό Περιβάλλοντος, Τίνα Μπιρμπίλη για τους όρους δόμησης σε περιοχές Natura και για τα οικόπεδα με κλίση στα νησιά…
Νίκος Χρυσόγελος: Μόνο όσοι είναι κοντόφθαλμοι θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν «επιχειρήματα» σαν κι αυτά που ακουστήκαν στη Βουλή. Δυστυχώς, το επίπεδο πολλών βουλευτών είναι ιδιαίτερα χαμηλό, παρά το γεγονός ότι το κράτος τους διαθέτει πολλά χρήματα και επιστημονικό προσωπικό για την τεκμηρίωση των πολιτικών παρεμβάσεών τους. Ενδιαφέρονται πρωτίστως για την εξυπηρέτηση πελατειακών συμφερόντων. Πιστεύουν ότι δεν θα έχουν πολιτικό κόστος προτάσσοντας παρόμοιες απόψεις. Αντί να πρωτοστατούν στην προώθηση χρήσεων γης ώστε όλοι να ξέρουν που είναι αγροτική γη, που είναι φυσικές περιοχές και που είναι τα όρια για αστικές και τουριστικές χρήσεις, επιδιώκουν να μετατρέψουν όλες τις φυσικές περιοχές και ιδιαίτερα τα νησιά σε προάστια των πόλεων. Δεν τόλμησαν να «ξεσηκωθούν» σε θέματα που στρέφονταν πράγματι ενάντια στην πλειοψηφία της κοινωνίας. Έδειξαν την «γενναιότητά» τους υπερασπιζόμενοι τα συμφέροντα λίγων. Θα πληρώσουν, όμως, αυτοί το κόστος που πέφτει στους ώμους των νησιωτών, αφού όλη η γη τους αντιμετωπίζεται (και τείνει να φορολογείται) ως οικόπεδο; Ποιος να ασχοληθεί με τη γεωργία όταν, πουλώντας 10 στρέμματα, βγάζει σε μια μέρα όσα θα έβγαζε από αυτά καλλιεργώντας τη γη, αν είχε όμως τρεις ζωές; Τι έχουν να πουν στους Παριανούς, για παράδειγμα, που είχαν συμφωνήσει το όριο να είναι στα 50 στρέμματα; Τι θα πουν στους αμπελουργούς της Σαντορίνης που θέλουν να συνεχίσουν το επάγγελμά τους, αλλά η γη έχει φτάσει στα 60.000 ευρώ το στρέμμα; Τι θα πουν στους Ναξιώτες που ο Δήμος για να πάρει για τα οχήματά του 10 στρέμματα κοντά στον σκουπιδότοπο «εκτίμησε» το κόστος στα 650.000 ευρώ; Οι …υπερασπιστές των συμφερόντων των πολιτών, αδιαφορούν για το γεγονός ότι τα παιδιά μας δεν θα μπορούν να διατηρήσουν τη γη των γονιών τους γιατί θα είναι απλησίαστη και θα πρέπει να την πουλήσουν για να ξεπληρώσουν τα χρέη τους (και στην εφορία).
• Το κόμμα σας είχε εκφράσει «ήπια ενόχληση» για τη μη πρόσκλησή του στις συναντήσεις του πρωθυπουργού με τους αρχηγούς ενόψει της Συνόδου Κορυφής. Αν επαναληφθεί το ίδιο σκηνικό για το Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Προσαρμογής, είστε διατεθειμένοι να πείτε κατ’ ιδίαν τις απόψεις σας στον κ. Παπανδρέου;
Νίκος Χρυσόγελος: Προφανώς το πολιτικό σύστημα φοβάται να ακούσει μια πολιτική πρόταση που ξεφεύγει από όσα ήξερε μέχρι τώρα. Ο πρωθυπουργός έχει κάνει θεσμικό ατόπημα αφού οι Οικολόγοι Πράσινοι είναι – σύμφωνα και με τη νομοθεσία – κοινοβουλευτικό κόμμα (εκπροσωπείται στο ευρωκοινοβούλιο). Θα ήταν και στην ελληνική Βουλή αν το εκλογικό σύστημα (φτιαγμένο για να κυριαρχούν στην ελληνική πολιτική σκηνή δυο κόμματα εξουσίας με φαινόμενα οικογενειοκρατίας) δεν έκλεβε από τους Οικολόγους Πράσινους 7 βουλευτές (αφήνοντάς το εκτός Βουλής) για να τους «χαρίσει» στο πρώτο κόμμα ώστε να μπορεί να εφαρμόσει μια πολιτική στον αντίποδα αυτών που υπόσχονταν προεκλογικά. Παρά όλα αυτά δεν έχουμε κανένα λόγο να μην λέμε δημοσίως, είτε μας καλέσει είτε όχι ο πρωθυπουργός, τις απόψεις και τις προτάσεις μας. Εξάλλου έχουμε συναντηθεί με όλους σχεδόν τους υπουργούς για να αναλύσουμε και στους ίδιους όσα λέμε και δημόσια. Αν τα πολιτικά κόμματα είχαν εξοικειωθεί με την «ουσιαστική διαβούλευση» και δεν έκαναν συναντήσεις μόνο για επικοινωνιακούς λόγους, ίσως να είχαν αποφευχθεί κάποια σοβαρά πολιτικά λάθη.
• Φαίνεται ότι ενδιαφέρονται να συνεργαστούν με το κόμμα σας τόσο ο ΣΥΝ, όσο και η Δημοκρατική Αριστερά του Φώτη Κουβέλη. Ποια είναι η δική σας πολιτική συνεργασιών και ποιοι οι όροι σας;
Νίκος Χρυσόγελος: Αν και δεν έχουμε προνομιακές σχέσεις με κάποιο κόμμα είμαστε ανοικτοί στον διάλογο με τα δημοκρατικά κόμματα με στόχο κυρίως να προωθούνται λύσεις σε συγκεκριμένα, επιμέρους προβλήματα, όπως για παράδειγμα σε θέματα απασχόλησης, διαχείρισης των απορριμμάτων, ανάπτυξης των δημόσιων μεταφορών, αλλαγής του φορολογικού συστήματος, μεταρρύθμισης του εκπαιδευτικού συστήματος, μεταρρύθμισης της οικονομίας προς πράσινη κατεύθυνση, δημιουργίας μιας ανεξάρτητης επιτροπής με απόφαση της βουλής για τον λογιστικό έλεγχο του χρέους κα/ Προφανώς ανήκουμε σε διαφορετικές πολιτικές οικογένειες και αυτό είναι πολύ ξεκάθαρο στο ευρωπαϊκό κοινοβούλιο αλλά και σε επίπεδο ευρωπαϊκών κομμάτων. Έχουμε επιλέξει – γιατί ακριβώς είδαμε ότι δεν μπορούν οι πολιτικές μας προτάσεις να προωθηθούν μέσα από τα υπάρχοντα κόμματα – να δημιουργήσουμε ένα πράσινο αυτόνομο πόλο και να συμβάλλουμε στην μεγάλη αναδιάταξη του πολιτικού σκηνικού, δεν μας ενδιαφέρει να ανταγωνιζόμαστε με τα κόμματα της αριστεράς για το ποιος θα έχει ένα κάπως μεγαλύτερο κομμάτι από το μικρό κομμάτι της πίτας που έχει συνολικά σήμερα. Δεν έχουμε κανένα λόγο να γίνουμε και εμείς μέρος της κρίσης. ΟΙ Πράσινοι σε ευρωπαϊκό επίπεδο είναι ανερχόμενη δύναμη – δείτε πρόσφατα αποτελέσματα στην Γαλλία, την Γερμανία - όπου τείνουν να γίνουν το τρίτο μεγάλο λαϊκό κόμμα, διεμβολίζοντας τα κομματικά τείχη και δημιουργώντας μια σταθερή εκλογική βάση που έχει σε επίπεδο αξιών διαφοροποιηθεί πλέον από την δεξιά, την αριστερά και στους σοσιαλιστές/σοσιαλδημοκράτες.
• Παρά το πυρηνικό ατύχημα στη Φουκουσίμα που παρολίγον να λάβει ανεξέλεγκτες διαστάσεις, η Τουρκία επιμένει στην κατασκευή πυρηνικού εργοστασίου στο Ακουγιού. Το σχόλιό σας.
Νίκος Χρυσόγελος: Η πυρηνική ενέργεια αποδεικνύεται με τραγικό τρόπο ως μια εξαιρετικά καταστροφική μορφή ενέργειας ακόμα και για τις πιο ανεπτυγμένες χώρες. Τα τρια πιο σοβαρά πυρηνικά ατυχήματα έγιναν σε χώρες όπου θεωρούνται παράδειγμα για την «ειρηνική» χρήση της πυρηνικής ενέργειας: Θρη Μάιλ Άιλαντ (ΗΠΑ), Τσερνομπίλ (Ουκρανία – ΕΣΣΔ), Φουκουσίμα (Ιαπωνία). Αν στην Ιαπωνία βιώνουν μια πυρηνική καταστροφή την οποία δεν μπορούν να ελέγξουν και θα έχει τεράστιες επιπτώσεις για την ζωή όχι μόνο στην Ιαπωνία, ποιος πιστεύει ότι ένα πυρηνικό εργοστάσιο στην Τουρκία (και μάλιστα κοντά στο σε ρήγμα που προκαλεί σιεσμούς) θα είναι ασφαλές; Αλλά δεν είναι μόνο ο κίνδυνος ενός ατυχήματος. Τι θα γίνει με τις μεταφορές πυρηνικού υλικού, με τα πυρηνικά απόβλητα, με τον κίνδυνο κλοπής πυρηνικού υλικού ή τρομοκρατικών επιθέσεων;
Πρέπει να υπάρξουν πρωτοβουλίες σε όλα τα επίπεδα και στήριξη του αντιπυρηνικού κινήματος στην Τουρκία ώστε να εγκαταλειφθούν οριστικά τα σχέδια για πυρηνικό εργοστάσιο στο Ακούγιου ή όπου αλλού. Πρόσφατα υπογράψαμε μαζί με τους Τούρκους Πράσινους, τους ελληνοκύπριους και τουρκοκυπρίους πράσινους μια διακήρυξη ενάντια στα πυρηνικά σχέδια της γειτονικής χώρας. Και προσωπικά, ως Περιφερειακός Σύμβουλος με τον Οικολογικό Άνεμο και Γραμματέας του Περιφερειακού Συμβουλίου Ν. Αιγαίου, έχω ζητήσει να παρθεί απόφαση για στενή συνεργασία μεταξύ των αυτοδιοικήσεων Ελλάδας και Τουρκίας για να αποτραπεί η κατασκευή πυρηνικών κάτι που είναι προς το συμφέρον των πολιτών και της ζωής στην Ν. Α. Μεσόγειο.
(περιλαμβάνει και σημεία που συνομεύτηκαν στην εφημερίδα)
Ερώτηση: Οι Οικολόγοι Πράσινοι καταγράφουν ανοδική πορεία στις δημοσκοπήσεις. Πού το αποδίδετε; Ευαισθητοποιήθηκε ξαφνικά ο κόσμος για την οικολογία ή εκτιμάται το αντισυστημικό προφίλ του κόμματός σας;
Νίκος Χρυσόγελος: Ασκούμε τεκμηριωμένη κριτική στο πολιτικό σύστημα που οδήγησε τη χώρα στη χρεοκοπία (ηθική, πολιτική, οικονομική) και στάθηκε ανίκανο να διαχειριστεί, έστω, την κρίση με έναν αποτελεσματικό και κοινωνικά δίκαιο τρόπο. Μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας - όχι μόνο οι Οικολόγοι Πράσινοι - είναι σήμερα αντισυστημικό με αυτή την έννοια. Επιδιώκουμε βαθιές πολιτικές αλλαγές που θα οδηγήσουν στην κοινωνική, οικονομική και περιβαλλοντική βιωσιμότητα. Το σημερινό πολιτικό σύστημα απέτυχε, πρέπει να βάλουμε ως κοινωνία τις βάσεις για ένα πιο συμμετοχικό, δημοκρατικό, πολιτικό σύστημα με κέντρο τον πολίτη, την κοινωνία, και το δημόσιο συμφέρον, όχι τα ιδιαίτερα συμφέροντα των κομμάτων και του πολιτικού προσωπικού. Φαίνεται ότι οι πολίτες εκτιμούν όχι μόνο την κριτική μας στο πολιτικό σύστημα αλλά και το γεγονός ότι είμαστε ένα κόμμα που επιδιώκει να προωθήσει πρωτοβουλίες και προτάσεις διεξόδου από την οικονομική, δημοσιονομική, κοινωνική και περιβαλλοντική κρίση.
Είμαστε συνεπείς σε αυτά που λέγαμε και προεκλογικά. Η οργή των πολιτών πρέπει να γίνει συνειδητή επιλογή βαθιών αλλαγών στην πολιτική, στην κοινωνική οργάνωση, στον τρόπο που λειτουργεί η δημοκρατία, στις αξίες αλλά και στις καθημερινές επιλογές μας. Όλο και περισσότεροι πείθονται ότι είναι θέμα επιβίωσης να θεμελιωθεί σε πιο συμμετοχικές και δημοκρατικές βάσεις το πολιτικό σύστημα. Στα καθημερινά προβλήματα αποδεικνύεται ότι οι οικολογικές λύσεις είναι καλύτερες, αποτελεσματικότερες και κοινωνικά πιο δίκαιες. Χρειάζεται να αποδείξουμε και εμείς ότι αξίζουμε πράγματι την εμπιστοσύνη που μας δείχνει ένα αυξανόμενο ποσοστό των πολιτών και ότι μπορούμε να έχουμε μια διαφορετική πολιτική κουλτούρα.
Για παράδειγμα, αν η κυβέρνηση υιοθετούσε τις τεκμηριωμένες προτάσεις μας για τη διαχείριση των απορριμμάτων στην Αττική, που συναντούν ευρύτατη συναίνεση μεταξύ φορέων και πολιτών, θα είχε αποκλιμακωθεί η ένταση στην Κερατέα, θα δρομολογούνταν η μείωση τω απορριμμάτων που καταλήγουν στην Φυλή, θα αναλάμβαναν όλοι μέρος της ευθύνης για τη μείωση, ανακύκλωση και κομποστοποίηση των απορριμμάτων, θα είχαμε οικονομικά αποτελεσματικές επιλογές και θα κυριαρχούσε μια νέα κουλτούρα διαλόγου και συναίνεσης.
• Είστε αισιόδοξοι ότι, οψέποτε γίνουν εκλογές, θα καταφέρετε να μπείτε στη Βουλή;
Νίκος Χρυσόγελος: Είμαστε αισιόδοξοι ότι όλο και περισσότεροι πολίτες επιλέγουν συνειδητά προτάσεις και λύσεις που προτείνουμε ως διέξοδο στην κρίση. Πολλοί είναι αυτοί που έχουν σήμερα μετανιώσει που δεν ψήφισαν τους Οικολόγους Πράσινους αν και το σκέφτονταν προεκλογικά. Αν ήμασταν στην Βουλή πολλές από τις σημερινές καταστροφικές πολιτικές δεν θα είχαν περάσει (δεν θα έβγαιναν οι αριθμοί εύκολα) και ίσως η κυβέρνηση θα αναγκάζονταν να συζητήσει μια διαφορετική πολιτική που ήταν εφικτή αμέσως μετά τις εκλογές του 2009. Τώρα ζητούμενο δεν είναι απλώς να μπούμε στην Βουλή. Χρειάζεται, νομίζω, να παίξουμε έναν καταλυτικό ρόλο για τη συγκρότηση μιας πρότασης διεξόδου τόσο από την κρίση όσο και από τις οικονομικά καταστροφικές, αναποτελεσματικές και κοινωνικά άδικες πολιτικές που δεν καταφέρνουν καν να αντιμετωπίσουν τα δημοσιονομικά προβλήματα. Οι Οικολόγοι Πράσινοι χρειάζεται να γίνουν ένα μαζικό κόμμα αρχών, συνεκτικών πολιτικών, και εναλλακτικών λύσεων, με τη συμμετοχή πολιτών που ανεξαρτήτως της προηγούμενης πολιτικής καταγωγής τους διαπιστώνουν ότι οι πράσινες προτάσεις είναι σήμερα θέμα επιβίωσης, όχι πολυτέλειας - και αυτό είναι δημόσια πρόσκληση σε ευαισθητοποιημένους πολίτες να συμμετάσχουν, να πάρουν και οι ίδιοι μέρος στην αλλαγή που χρειάζεται, ιδιαίτερα νέοι άνθρωποι με οικολογική κουλτούρα αλλά απέχθεια προς τα παραδοσιακά κόμματα. Σε μια εποχή οικονομικής κρίσης, οι Πράσινοι αντιπροσωπεύουν την ελπίδα στην Ευρώπη.
Εκτιμάτε ότι «βγαίνουν τα νόυμερα» του Μνημονίου ή η χώρα βαδίζει ολοταχώς προς αναδιάρθρωση χρέους;
Νίκος Χρυσόγελος: Προεκλογικά και αμέσως μετά τις εκλογές λέγαμε ότι η κρίση (δημοσιονομική, οικονομική, κοινωνική και περιβαλλοντική) έπρεπε να αντιμετωπιστεί με μεταρρύθμιση της πραγματικής οικονομίας και στροφή της προς πράσινη κατεύθυνση, με κοινωνικά δίκαια μέτρα που θα ενδυνάμωναν την κοινωνική αλληλεγγύη και θα συνέβαλαν στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και με αλλαγές τόσο στον τρόπο άσκησης της πολιτικής όσο και στις προτεραιότητες και τις αξίες μας (ατομικές και συλλογικές). Η κυβέρνηση επέλεξε μια πολιτική την οποία κατήγγειλε προεκλογικά ως αποτυχημένη και αναποτελεσματική. Πράγματι, η σημερινή πολιτική είναι όχι μόνο κοινωνικά άδικη αλλά οδηγεί την οικονομία σε πλήρη κατάρρευση και τον κοινωνικό ιστό σε διάλυση, χωρίς ταυτόχρονα να πετυχαίνει δημοσιονομικούς στόχους που να πείθουν ότι θα είναι μακροχρόνια βιώσιμοι. Τα «νούμερα δεν βγαίνουν» σήμερα αλλά κυρίως οι σημερινές πολιτικές επιλογές είναι αδιέξοδες μακροχρόνια. Πως είναι δυνατόν να περιμένει η κυβέρνηση ότι θα έχει αυξημένα έσοδα από την φορολογία αφού η πραγματική οικονομία καταρρέει και η ανεργία εκτινάσσεται στα ύψη; Το κακό είναι ότι μια εναλλακτική πολιτική θα ξεκινούσε πλέον από πολύ χειρότερες συνθήκες, με την οικονομία να έχει βυθιστεί, με την κοινωνία οργισμένη αλλά και απογοητευμένη, στα όρια της κατάθλιψης, με εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους άνεργους, αναζητώντας απεγνωσμένα μια σανίδα (προσωπικής) σωτηρίας.
Οι λύσεις για την Ελλάδα περνάνε μέσα από ευρωπαϊκές πολιτικές αλληλεγγύης και όχι μέσα από απάνθρωπες περιοριστικές πολιτικές. Οι επιπτώσεις στη ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων δεν είναι απλώς κάποιοι αριθμοί. Όπως είχε πει και ο Κον Μπεντίτ, είναι τρελός όποιος πιστεύει ότι μπορεί να επιτευχθούν αυτοί οι δημοσιονομικοί στόχοι σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα..
Οι Πράσινοι στην Ευρώπη αλλά και στο Ευρωκοινοβούλιο είχαμε προτείνει, ήδη από το 2008, μεταρρύθμιση της ευρωζώνης, ένα Πράσινο New Deal, Σύμφωνο Βιωσιμότητας και Απασχόλησης (αντί “ανταγωνιστικότητας και λιτότητας”), πράσινη στροφή στην οικονομία με επενδύσεις 500 δις για τη δημιουργία 5 εκατομμυρίων θέσεων εργασίας (τώρα δαπανώνται τριπλάσια ποσά για το χρέος ευρωπαϊκών χωρών ή τη διάσωση του χρηματοπιστωτικού τομέα). Έκδοση ευρωομόλογων για (πράσινη) μεταρρύθμιση της οικονομίας και δημιουργία θέσεων εργασίας αλλά και για την αγορά μέρους του χρέους.
Στην ίδια την Ελλάδα χρειάζεται βαθιά πολιτισμική και πολιτική αναγέννηση της χώρας, ανάπτυξη σύγχρονων μορφών αλληλεγγύης και κοινωνικών υποδομών ώστε να μπορέσουμε να επιβιώσουμε ως κοινωνία και πολίτες έστω και με μειωμένα εισοδήματα (κάτι που θα έχει μεγάλη διάρκεια στο χρόνο πια), έμφαση σε πράσινες μορφές οικονομίας που πετυχαίνουν ταυτοχρόνως κοινωνικούς και περιβαλλοντικούς στόχους. Πρέπει να επιστραφούν στα δημόσια ταμεία, εκεί από όπου κλάπηκαν, τα χρήματα από μίζες, λάδωμα, διαφθορά, υπερτιμολογήσεις. Χρειάζεται να δημιουργηθεί, με απόφαση της Βουλής μια ανεξάρτητη επιτροπή λογιστικού ελέγχου του δημόσιου χρέους κυρίως για να αναλύσουμε σε βάθος τα λάθη του μοντέλου ανάπτυξης που ακολουθήσαμε ως κοινωνία τις τελευταίες δεκαετίες, ως μια πράξη (αυτό)κάθαρσης, να δούμε «που πήγαν τα χρήματα» και με ποιο αποτέλεσμα αλλά και για να αντιμετωπίσουμε τυχόν περιπτώσεις «απεχθούς» χρέους.
• Σας ακούγεται λογικό το επιχείρημα, σύμφωνα με το οποίο, «προκειμένου να έρθουν επενδύσεις στην Ελλάδα, δεν υπάρχει πολυτέλεια για αυστηρές περιβαλλοντικές ρυθμίσεις»;
Νίκος Χρυσόγελος: Αν το πολιτικό σύστημα και η κυβέρνηση επιλέξουν να παραβιάσουν την νομοθεσία αλλά κυρίως να επιστρέψουν σε λογικές προηγούμενων δεκαετιών, θα προσθέσουν και νέα χρέη στα ήδη σοβαρά περιβαλλοντικά και κοινωνικά χρέη που έχουν συσσωρευθεί . Αντιθέτως, η λύση για τα οικονομικά και δημοσιονομικά προβλήματα είναι η αλλαγή της οικονομίας και ο προσανατολισμός της προς πράσινες κατευθύνσεις, η ενθάρρυνση κοινωνικά και περιβαλλοντικά υπεύθυνων επενδύσεων – κυρίως από μικρο-μεσαίες και κοινωνικές επιχειρήσεις – με την έμφαση σε αυτές έντασης εργασίας (όσες δημιουργούν δηλαδή πολλές θέσεις εργασίας) και πράσινης καινοτομίας. Η κυβέρνηση μιλάει για fast track για επενδύσεις που θα παρακάμπτουν τις περιβαλλοντικές ρυθμίσεις και δεν απλοποιεί τις διαδικασίες για πράσινες επενδύσεις σε τοπικό και μικρό επίπεδο.
Τι νόημα έχει να προσθέσεις 700.000 παραθεριστικές κατοικίες (δηλαδή να χτιστούν μέσα σε 7 χρόνια το 1/10 του συνόλου των κτισμάτων που έχουν κατασκευαστεί μέσα σε πολλές δεκαετίες ή αιώνες) και μάλιστα σε φυσικές περιοχές, όταν αυτό το μοντέλο είχε κατηγορηθεί – και δικαίως - από τον σημερινό πρωθυπουργό ως αποτυχημένο και καταστροφικό για τη χώρα; Μια τέτοια επιλογή παραγνωρίζει ότι σήμερα υπάρχουν πάνω από 1.000.000 παραθεριστικές κατοικίες απούλητες στην Ισπανία.
• Αναρωτιέμαι πώς αισθανθήκατε όταν είδατε τους βουλευτές του ΠΑΣΟΚ να «αδειάζουν» την υπουργό Περιβάλλοντος, Τίνα Μπιρμπίλη για τους όρους δόμησης σε περιοχές Natura και για τα οικόπεδα με κλίση στα νησιά…
Νίκος Χρυσόγελος: Μόνο όσοι είναι κοντόφθαλμοι θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν «επιχειρήματα» σαν κι αυτά που ακουστήκαν στη Βουλή. Δυστυχώς, το επίπεδο πολλών βουλευτών είναι ιδιαίτερα χαμηλό, παρά το γεγονός ότι το κράτος τους διαθέτει πολλά χρήματα και επιστημονικό προσωπικό για την τεκμηρίωση των πολιτικών παρεμβάσεών τους. Ενδιαφέρονται πρωτίστως για την εξυπηρέτηση πελατειακών συμφερόντων. Πιστεύουν ότι δεν θα έχουν πολιτικό κόστος προτάσσοντας παρόμοιες απόψεις. Αντί να πρωτοστατούν στην προώθηση χρήσεων γης ώστε όλοι να ξέρουν που είναι αγροτική γη, που είναι φυσικές περιοχές και που είναι τα όρια για αστικές και τουριστικές χρήσεις, επιδιώκουν να μετατρέψουν όλες τις φυσικές περιοχές και ιδιαίτερα τα νησιά σε προάστια των πόλεων. Δεν τόλμησαν να «ξεσηκωθούν» σε θέματα που στρέφονταν πράγματι ενάντια στην πλειοψηφία της κοινωνίας. Έδειξαν την «γενναιότητά» τους υπερασπιζόμενοι τα συμφέροντα λίγων. Θα πληρώσουν, όμως, αυτοί το κόστος που πέφτει στους ώμους των νησιωτών, αφού όλη η γη τους αντιμετωπίζεται (και τείνει να φορολογείται) ως οικόπεδο; Ποιος να ασχοληθεί με τη γεωργία όταν, πουλώντας 10 στρέμματα, βγάζει σε μια μέρα όσα θα έβγαζε από αυτά καλλιεργώντας τη γη, αν είχε όμως τρεις ζωές; Τι έχουν να πουν στους Παριανούς, για παράδειγμα, που είχαν συμφωνήσει το όριο να είναι στα 50 στρέμματα; Τι θα πουν στους αμπελουργούς της Σαντορίνης που θέλουν να συνεχίσουν το επάγγελμά τους, αλλά η γη έχει φτάσει στα 60.000 ευρώ το στρέμμα; Τι θα πουν στους Ναξιώτες που ο Δήμος για να πάρει για τα οχήματά του 10 στρέμματα κοντά στον σκουπιδότοπο «εκτίμησε» το κόστος στα 650.000 ευρώ; Οι …υπερασπιστές των συμφερόντων των πολιτών, αδιαφορούν για το γεγονός ότι τα παιδιά μας δεν θα μπορούν να διατηρήσουν τη γη των γονιών τους γιατί θα είναι απλησίαστη και θα πρέπει να την πουλήσουν για να ξεπληρώσουν τα χρέη τους (και στην εφορία).
• Το κόμμα σας είχε εκφράσει «ήπια ενόχληση» για τη μη πρόσκλησή του στις συναντήσεις του πρωθυπουργού με τους αρχηγούς ενόψει της Συνόδου Κορυφής. Αν επαναληφθεί το ίδιο σκηνικό για το Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Προσαρμογής, είστε διατεθειμένοι να πείτε κατ’ ιδίαν τις απόψεις σας στον κ. Παπανδρέου;
Νίκος Χρυσόγελος: Προφανώς το πολιτικό σύστημα φοβάται να ακούσει μια πολιτική πρόταση που ξεφεύγει από όσα ήξερε μέχρι τώρα. Ο πρωθυπουργός έχει κάνει θεσμικό ατόπημα αφού οι Οικολόγοι Πράσινοι είναι – σύμφωνα και με τη νομοθεσία – κοινοβουλευτικό κόμμα (εκπροσωπείται στο ευρωκοινοβούλιο). Θα ήταν και στην ελληνική Βουλή αν το εκλογικό σύστημα (φτιαγμένο για να κυριαρχούν στην ελληνική πολιτική σκηνή δυο κόμματα εξουσίας με φαινόμενα οικογενειοκρατίας) δεν έκλεβε από τους Οικολόγους Πράσινους 7 βουλευτές (αφήνοντάς το εκτός Βουλής) για να τους «χαρίσει» στο πρώτο κόμμα ώστε να μπορεί να εφαρμόσει μια πολιτική στον αντίποδα αυτών που υπόσχονταν προεκλογικά. Παρά όλα αυτά δεν έχουμε κανένα λόγο να μην λέμε δημοσίως, είτε μας καλέσει είτε όχι ο πρωθυπουργός, τις απόψεις και τις προτάσεις μας. Εξάλλου έχουμε συναντηθεί με όλους σχεδόν τους υπουργούς για να αναλύσουμε και στους ίδιους όσα λέμε και δημόσια. Αν τα πολιτικά κόμματα είχαν εξοικειωθεί με την «ουσιαστική διαβούλευση» και δεν έκαναν συναντήσεις μόνο για επικοινωνιακούς λόγους, ίσως να είχαν αποφευχθεί κάποια σοβαρά πολιτικά λάθη.
• Φαίνεται ότι ενδιαφέρονται να συνεργαστούν με το κόμμα σας τόσο ο ΣΥΝ, όσο και η Δημοκρατική Αριστερά του Φώτη Κουβέλη. Ποια είναι η δική σας πολιτική συνεργασιών και ποιοι οι όροι σας;
Νίκος Χρυσόγελος: Αν και δεν έχουμε προνομιακές σχέσεις με κάποιο κόμμα είμαστε ανοικτοί στον διάλογο με τα δημοκρατικά κόμματα με στόχο κυρίως να προωθούνται λύσεις σε συγκεκριμένα, επιμέρους προβλήματα, όπως για παράδειγμα σε θέματα απασχόλησης, διαχείρισης των απορριμμάτων, ανάπτυξης των δημόσιων μεταφορών, αλλαγής του φορολογικού συστήματος, μεταρρύθμισης του εκπαιδευτικού συστήματος, μεταρρύθμισης της οικονομίας προς πράσινη κατεύθυνση, δημιουργίας μιας ανεξάρτητης επιτροπής με απόφαση της βουλής για τον λογιστικό έλεγχο του χρέους κα/ Προφανώς ανήκουμε σε διαφορετικές πολιτικές οικογένειες και αυτό είναι πολύ ξεκάθαρο στο ευρωπαϊκό κοινοβούλιο αλλά και σε επίπεδο ευρωπαϊκών κομμάτων. Έχουμε επιλέξει – γιατί ακριβώς είδαμε ότι δεν μπορούν οι πολιτικές μας προτάσεις να προωθηθούν μέσα από τα υπάρχοντα κόμματα – να δημιουργήσουμε ένα πράσινο αυτόνομο πόλο και να συμβάλλουμε στην μεγάλη αναδιάταξη του πολιτικού σκηνικού, δεν μας ενδιαφέρει να ανταγωνιζόμαστε με τα κόμματα της αριστεράς για το ποιος θα έχει ένα κάπως μεγαλύτερο κομμάτι από το μικρό κομμάτι της πίτας που έχει συνολικά σήμερα. Δεν έχουμε κανένα λόγο να γίνουμε και εμείς μέρος της κρίσης. ΟΙ Πράσινοι σε ευρωπαϊκό επίπεδο είναι ανερχόμενη δύναμη – δείτε πρόσφατα αποτελέσματα στην Γαλλία, την Γερμανία - όπου τείνουν να γίνουν το τρίτο μεγάλο λαϊκό κόμμα, διεμβολίζοντας τα κομματικά τείχη και δημιουργώντας μια σταθερή εκλογική βάση που έχει σε επίπεδο αξιών διαφοροποιηθεί πλέον από την δεξιά, την αριστερά και στους σοσιαλιστές/σοσιαλδημοκράτες.
• Παρά το πυρηνικό ατύχημα στη Φουκουσίμα που παρολίγον να λάβει ανεξέλεγκτες διαστάσεις, η Τουρκία επιμένει στην κατασκευή πυρηνικού εργοστασίου στο Ακουγιού. Το σχόλιό σας.
Νίκος Χρυσόγελος: Η πυρηνική ενέργεια αποδεικνύεται με τραγικό τρόπο ως μια εξαιρετικά καταστροφική μορφή ενέργειας ακόμα και για τις πιο ανεπτυγμένες χώρες. Τα τρια πιο σοβαρά πυρηνικά ατυχήματα έγιναν σε χώρες όπου θεωρούνται παράδειγμα για την «ειρηνική» χρήση της πυρηνικής ενέργειας: Θρη Μάιλ Άιλαντ (ΗΠΑ), Τσερνομπίλ (Ουκρανία – ΕΣΣΔ), Φουκουσίμα (Ιαπωνία). Αν στην Ιαπωνία βιώνουν μια πυρηνική καταστροφή την οποία δεν μπορούν να ελέγξουν και θα έχει τεράστιες επιπτώσεις για την ζωή όχι μόνο στην Ιαπωνία, ποιος πιστεύει ότι ένα πυρηνικό εργοστάσιο στην Τουρκία (και μάλιστα κοντά στο σε ρήγμα που προκαλεί σιεσμούς) θα είναι ασφαλές; Αλλά δεν είναι μόνο ο κίνδυνος ενός ατυχήματος. Τι θα γίνει με τις μεταφορές πυρηνικού υλικού, με τα πυρηνικά απόβλητα, με τον κίνδυνο κλοπής πυρηνικού υλικού ή τρομοκρατικών επιθέσεων;
Πρέπει να υπάρξουν πρωτοβουλίες σε όλα τα επίπεδα και στήριξη του αντιπυρηνικού κινήματος στην Τουρκία ώστε να εγκαταλειφθούν οριστικά τα σχέδια για πυρηνικό εργοστάσιο στο Ακούγιου ή όπου αλλού. Πρόσφατα υπογράψαμε μαζί με τους Τούρκους Πράσινους, τους ελληνοκύπριους και τουρκοκυπρίους πράσινους μια διακήρυξη ενάντια στα πυρηνικά σχέδια της γειτονικής χώρας. Και προσωπικά, ως Περιφερειακός Σύμβουλος με τον Οικολογικό Άνεμο και Γραμματέας του Περιφερειακού Συμβουλίου Ν. Αιγαίου, έχω ζητήσει να παρθεί απόφαση για στενή συνεργασία μεταξύ των αυτοδιοικήσεων Ελλάδας και Τουρκίας για να αποτραπεί η κατασκευή πυρηνικών κάτι που είναι προς το συμφέρον των πολιτών και της ζωής στην Ν. Α. Μεσόγειο.
Κυριακή 17 Απριλίου 2011
4η Πανελλαδική Ποδηλατοπορεία - Κυριακή 8 Μαΐου 2011
4η Πανελλαδική Ποδηλατοπορεία - Κυριακή 8 Μαΐου 2011
Δημοσιεύθηκε Κυριακή, 17/04/2011 - 16:24 από podilat-iss-es
Η Πανελλαδική Ποδηλατοπορεία δεν είναι άλλη μια, μεγαλύτερη σίγουρα, ποδηλατόβολτα. Είναι η κορυφαία συλλογική πράξη διεκδίκησης της ποδηλατικής κοινότητας για το αυτονόητο: μια αξιοπρεπή ποιότητα ζωής στις πόλεις μας, που θα βασίζεται στην αλλαγή του τρόπου με τον οποίο βλέπουμε τις μετακινήσεις. Το ποδήλατο, σε συνδυασμό φυσικά με τις συγκοινωνίες, μπορεί να συμβάλλει στην κατεύθυνση αυτή. Η σημερινή κατάχρηση του αυτοκινήτου είναι αποδεδειγμένα καταστροφική τόσο για τον άνθρωπο όσο και για το περιβάλλον. Ως εκ τούτου κάθε πολιτική που συμβάλλει ή διατηρεί την κατάχρηση αυτή μας βρίσκει αντίθετους.
ΔΙΕΚΔΙΚΟΥΜΕ ανθρώπινες πόλεις με αναβάθμιση συγκοινωνιών - κατασκευή ποδηλατόδρομων - πεζοδρομήσεις
Σχετικές ανακοινώσεις
Κυριακή 8 Μαΐου η 4η Πανελλαδική Ποδηλατοπορεία!
Προσυγκεντρώσεις 4ης πανελλαδικής ποδηλατοπορείας
Οι αφίσες και τα φλάιερς της Πανελλαδικής Ποδηλατοπορείας είναι έτοιμα... Σπεύσατε να προμηθευτείτε!
Δημοσιεύθηκε Κυριακή, 17/04/2011 - 16:24 από podilat-iss-es
Η Πανελλαδική Ποδηλατοπορεία δεν είναι άλλη μια, μεγαλύτερη σίγουρα, ποδηλατόβολτα. Είναι η κορυφαία συλλογική πράξη διεκδίκησης της ποδηλατικής κοινότητας για το αυτονόητο: μια αξιοπρεπή ποιότητα ζωής στις πόλεις μας, που θα βασίζεται στην αλλαγή του τρόπου με τον οποίο βλέπουμε τις μετακινήσεις. Το ποδήλατο, σε συνδυασμό φυσικά με τις συγκοινωνίες, μπορεί να συμβάλλει στην κατεύθυνση αυτή. Η σημερινή κατάχρηση του αυτοκινήτου είναι αποδεδειγμένα καταστροφική τόσο για τον άνθρωπο όσο και για το περιβάλλον. Ως εκ τούτου κάθε πολιτική που συμβάλλει ή διατηρεί την κατάχρηση αυτή μας βρίσκει αντίθετους.
ΔΙΕΚΔΙΚΟΥΜΕ ανθρώπινες πόλεις με αναβάθμιση συγκοινωνιών - κατασκευή ποδηλατόδρομων - πεζοδρομήσεις
Σχετικές ανακοινώσεις
Κυριακή 8 Μαΐου η 4η Πανελλαδική Ποδηλατοπορεία!
Προσυγκεντρώσεις 4ης πανελλαδικής ποδηλατοπορείας
Οι αφίσες και τα φλάιερς της Πανελλαδικής Ποδηλατοπορείας είναι έτοιμα... Σπεύσατε να προμηθευτείτε!
Ένα ενδιαφέρον άρθρο του Γιάννη Βαρουφάκη για την κρίση
Του Γιάννη Βαρουφάκη, www.protagon.gr, 11..4.11
Το ντοκιμαντέρ Debtocracy το είδατε φαντάζομαι. Πριν το σχολιάσω, ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Στις 2 Φεβρουαρίου πήρα ένα email από τον Jamie Galbraith, γνωστό οικονομολόγο (και γιο του μεγάλου John Kenneth Galbraith), με το οποίο με ρωτούσε την άποψή μου για την προσπάθεια δημιουργίας μιας Επιτροπής Λογιστικού Ελέγχου (ΕΛΕ) της οποίας στόχος θα ήταν να μελετήσει προσεκτικά την σύσταση του ελληνικού δημόσιου χρέους: σε ποιον χρωστάμε, πότε δανειστήκαμε, για ποιον λόγο, τι έγιναν αυτά τα χρήματα, κατά πόσον η Βουλή και η κοινή γνώμη τηρείτο ενήμερη για αυτές τις συμφωνίες δανεισμού κλπ.
Το ερώτημα του Galbraith ήταν αν θεωρώ σκόπιμο να υπογράψει (κι αν εγώ θα υπέγραφα).
Διάβασα προσεκτικά το σκεπτικό της ΕΛΕ. Εξ αρχής η προδιάθεσή μου ήταν θετική. Πράγματι, η διαφάνεια και η λογοδοσία αποτελούν βασικές αρχές της δημοκρατίας χωρίς τις οποίες η δημοκρατία δεν είναι παρά ένα άδειο πουκάμισο με το οποίο καλύπτονται λογιών-λογιών απολυταρχικές ανομίες. Ο λαός, είναι αλήθεια, δικαιούται να γνωρίζει σε ποιον χρωστά και τι έγιναν τα χρήματα τα οποία δανείστηκαν κατά καιρούς οι κυβερνώντες στο όνομά του. Ιδίως όταν η αποπληρωμή του χρέους είναι τόσο δυσβάστακτη που θέτει υπό απειλή ακόμα και την ύπαρξη της χώρας.
Κι όμως. Όταν τελείωσα την ανάγνωση του σκεπτικού της ΕΛΕ, και μετά από βασανιστική σκέψη, αποφάσισα ότι δεν θα συνυπέγραφα την προσπάθεια. Η απάντησή μου στον Galbraith ήταν η εξής (σε δική μου ελεύθερη μετάφραση):
"Αγαπητέ Jamie, Διάβασα το σχετικό κείμενο προσεκτικά. Δεν το είχα δει πριν μου το στείλεις. Κατ΄αρχάς να σου πω ότι γνωρίζω τα άτομα που το υπογράφουν και πρέπει να σου πω ότι τους εκτιμώ. Τα κίνητρά τους είναι υπεράνω κριτικής και δεν πρέπει να αμφιβάλλεις για το ποιόν τους. Το ερώτημα είναι εάν η σύσταση αυτής της Επιτροπής είναι ο ενδεδειγμένος τρόπος χρησιμοποίησης της ενέργειας που όλοι μαζί διαθέτουμε με στόχο την αντιμετώπιση της κρίσης χρέους που απειλεί να στραγγαλίσει όχι μόνο τον ελληνικό λαό αλλά και ολόκληρη την Ευρώπη. Μετά από πολλή σκέψη καταλήγω να απαντήσω αρνητικά. Κι αυτό παρά το γεγονός ότι το σκεπτικό της ΕΛΕ είναι απόλυτα σωστό ως προς τουλάχιστον δύο πράγματα: (1) Ένα μέρος του συνολικού ελληνικού δημόσιου χρέους προέκυψε από καθαρά άνομες συναλλαγές μέσω δομημένων παραγώγων (π.χ. συναλλαγές στις οποίες πρωτοστάτησε η Goldman Sachs). Αν και αφορά μικρό ποσοστό του γιγαντιαίου χρέους, η πλήρης αδιαφάνεια που περιβάλει αυτές τις συναλλαγές δημιουργούν θέμα το οποίο χρήζει μελέτης, ίσως και ποινικής δίωξης. (2) Πράγματι, είναι ξεκάθαρο ότι κανείς δεν έχει ενημερώσει τον ελληνικό λαό για την δόμηση του δημόσιου χρέους. Πολλοί εξ ημών έχουμε ζητήσει στοιχεία από τις αρχές περί αυτού χωρίς να λάβουμε ικανοποιητικές απαντήσεις. Παρόλα αυτά, σου λέω ότι δεν θα συνυπέγραφα το κείμενο υπέρ μιας ΕΛΕ. Τρεις είναι οι λόγοι: Πρώτον, επειδή η εστίαση στο δημόσιο χρέος ενισχύει την παραπλάνηση ότι η Κρίση των ημερών είναι κρίση του δημόσιου χρέους - ενώ, στην πραγματικότητα, το δημόσιο χρέος δεν είναι παρά η αντανάκλαση της κρίσης που ξεκίνησε στο διεθνές τραπεζικό σύστημα και συνεχίζεται σήμερα επιταχυνόμενη στις ευρωπαϊκές τράπεζες. Δεύτερον, καμία Επιτροπή δεν μπορεί ούτε να βρει τι έγιναν τα δανεικά ούτε και να εντοπίσει σε ποιον χρωστάμε το χρέος σήμερα. Όπως ξέρεις, τα ομόλογα αλλάζουν συνεχώς χέρια. Οπότε, οι αρχικοί μας δανειστές δεν είναι εκείνοι στους οποίους χρωστάμε σήμερα. Και, τρίτον, η ΕΛΕ δεν μπορεί (ό,τι και να κάνει) να τα βάλει με το μεγάλο πρόβλημα της αγοράς των στοιχημάτων τύπου CDS τα οποία έχουν θεμελιωθεί πάνω στο χρέος του ελληνικού δημοσίου. Άρα, παρά το γεγονός ότι νιώθω απέραντη συμπάθεια στους σκοπούς, στα κίνητρα και στους ανθρώπους που βρίσκονται πίσω από την κίνηση της ΕΛΕ, δεν θα υπέγραφα. Και δεν θα το έκανα επειδή αυτή η προσπάθεια, εστιάζοντας αποκλειστικά στη ταυτότητα των αρχικών δανειστών, μας αποπροσανατολίζει από την πραγματική φύση της σημερινής κρίσης που δεν αφορά το χρέος αυτό καθ' εαυτό αλλά την άκρως προβληματική αρχιτεκτονική της ευρωζώνης, τα παράγωγα που έχουν χτιστεί πάνω στο χρέος και στην μαύρη τρύπα του τραπεζικού συστήματος η οποία έχει εξελιχθεί σε αυτό που ονομάζω bankruptocracy (πτωχο-τραπεζοκρατία). Ελπίζω να βρήκες χρήσιμη την τοποθέτησή μου."
Μια μέρα αργότερα, ο Galbraith μου απάντησε ότι θα το σκεφτεί κι άλλο αλλά μάλλον πείθεται ότι η ΕΛΕ μπορεί τελικά να αποπροσανατολίζει. Μερικές μέρες αργότερα, ήρθε σε επαφή μαζί μου ο Λεωνίδας Βατικιώτης, με τον οποίο είχαμε συνεργαστεί στο παρελθόν και που παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο τόσο στην προσπάθεια της ΕΛΕ όσο και στο ντοκιμαντέρ Debtocracy (του οποίου την επιστημονική επιμέλεια ανέλαβε). Του εξήγησα τους λόγους για τους οποίους, παρά την συμπάθεια με την οποία περιβάλω την προσπάθεια, δεν την συνυπογράφω. Σε αυτό το σημείο να τονίσω ότι η απόφασή μου αυτή ήταν εξαιρετικά δύσκολη. Από την μία ήθελα να συμπαρασταθώ στον Λεωνίδα και στους πολλούς καλούς συναδέλφους που συμμετέχουν. Από την άλλη, θεωρώ ότι κινείται σε λάθος κατεύθυνση.
Από τότε, η ΕΛΕ γέννησε το ντοκιμαντέρ Debtocracy το οποίο μόλις αυτό το Σαββατοκύριακο βρήκα τον χρόνο να το δω ολόκληρο. Το πρώτο που έχω να πω είναι ότι με εντυπωσίασε η αισθητική του. Το δεύτερο είναι ότι χαίρομαι πολύ που έχει καταφέρει να μεταφέρει σε τόσο πολύ κόσμο σοβαρές αναλύσεις για την παγκόσμια κρίση (όπως εκείνη του David Harvey, βλ. εδώ για ένα εξαιρετικό φιλμάκι του), να αφηγηθεί την ιστορία του Ισημερινού, να αναδείξει την αυταπόδεικτη αλήθεια ότι το δικαίωμα ενός λαού να επιβιώσει δεν μπορεί εξ ορισμού και κατ' εξακολούθηση να έρχεται σε δεύτερη μοίρα με τα δικαιώματα των καιροσκόπων να πλουτίζουν και, τέλος, να διεμβολίσει τον δημόσιο διάλογο με την ιδιοφυή φράση του Ντάριο Φο (αν και δεν τον αναφέρει) "δεν μπορώ να πληρώσω, δεν πληρώνω" (που την γνώρισα για πρώτη φορά στην Αγγλία της κας Thatcher ως Can't Pay, Won't Pay). Το τρίτο που έχω να πω είναι ότι εξακολουθώ να διαφωνώ στο δια ταύτα τόσο με την ΕΛΕ όσο και με το Debtocracy. Ας εξηγηθώ όσο πιο κρυστάλλινα γίνεται ώστε να μην υπάρξει η οποιαδήποτε παρεξήγηση.
Το σκεπτικό της προσπάθειας ΕΛΕ-Debtocracy είναι η στάση πληρωμών. Ο Λογιστικός Έλεγχος (που σκοπό έχει την διερεύνηση του κατά πόσον ένα μεγάλο μέρος του χρέους είναι απεχθές) έχει νόημα μόνο εφόσον έχεις στόχο να πεις στους δανειστές σου ότι σκοπεύεις να τους καλέσεις σε διαπραγμάτευση κραδαίνοντας την στάση πληρωμών ως διαπραγματευτικό χαρτί. Ο Πρόεδρος Κορρέα του Ισημερινού αυτό έκανε, και πολύ καλά έπραξε. Το ίδιο και ο Κίρτσνερ στην Αργεντινή. Γιατί να μην κάνουμε κι εμείς κάτι ανάλογο;
Πριν απαντήσω, να ξεκαθαρίσω ότι δεν έχω κανένα ηθικό πρόβλημα με την ιδέα της στάσης πληρωμών. Αν είμαι αρκετά ανόητος να σας ζητήσω δάνειο ενός εκατομμυρίου ευρώ, και εσείς μου το δώσετε με υψηλό επιτόκιο επειδή γνωρίζετε ότι υπάρχει κίνδυνος να μην πάρετε τα χρήματά σας πίσω, η μισή ντροπή για το δάνειο αυτό (και ευθύνη) είναι δική μου και η άλλη μισή δική σας. Δεν μπορούν οι πιστωτές και να εισπράττουν τα υψηλότερα επιτόκια από χώρες όπως η Ελλάδα (ως αντίτιμο του υψηλότερου κίνδυνου στάσης πληρωμών) και να περιμένουν ότι στάση πληρωμών δεν θα γίνει ποτέ (ακόμα και αν χρειαστεί να στραγγαλιστεί ένας ολόκληρος λαός). Ιδίως όταν γνωρίζουν ότι μεγάλο μέρος των χρημάτων δεν εξυπηρετεί τα συμφέροντα του ελληνικού λαού αλλά καταλήγει στις τσέπες μεσαζόντων, πολιτικών κλπ. Πράγματι, όσοι διαβάζατε πέρσι protagon.gr, πριν το Μνημόνιο, θα θυμάστε ότι επιχειρηματολογούσα (κόντρα στο κλίμα της εποχής) πως η κυβέρνηση έπρεπε να απειλήσει με στάση πληρωμών την ΕΕ (βλ. την αισιόδοξη πλευρά της χρεοκοπίας, και το δικό μας χρέος). Πως μόνο έτσι θα απέφευγε μια μακροπρόθεσμη και ακόμα πιο αβάστακτη χρεοκοπία που θα θύμιζε την Αργεντινή σε ευρωπαϊκό μοτίβο (βλ. το πρώτο ταγκό στην ευρωζώνη).
Δυστυχώς, την στάση πληρωμών δεν την απειλήσαμε τότε που έπρεπε. Το αποτέλεσμα ήταν ένα νέο απεχθές δάνειο 110 δισ, μετά Μνημονίου, και το EFSF για Ιρλανδία και Πορτογαλία (με τα αντίστοιχα δικά τους Μνημόνια). Όσο όμως απεχθές και να ήταν το νέο δάνειο των 110 δισ, άλλαξε τα δεδομένα. Σε άρθρο μου με ημερομηνία 10/6/10 (βλ. Και τώρα τι;) εξήγησα ότι το παίγνιο άλλαξε. Ότι η υπογραφή του Μνημονίου έθεσε τέλος στο σενάριο της στάσης πληρωμών. Γιατί; Για πολλούς λόγους από τους οποίους, για λόγους χώρου, θα σταθώ σε έναν: Επειδή το Μνημόνιο του περασμένου Μαΐου σήμανε μια τεράστια "επένδυση" τόσο πολιτικού όσο και οικονομικού κεφαλαίου της ΕΕ ώστε να αποτραπεί η ελληνική στάση πληρωμών. Να το πω απλά: Αν θελήσουμε να πάμε (μονομερώς) κόντρα σε αυτή την ευρωπαϊκή "επένδυση" πρέπει να είμαστε έτοιμοι για έναν ολοκληρωτικό πόλεμο εναντίον της ΕΕ - και μάλιστα από τα έξω. Με άλλα λόγια: Μόνο φεύγοντας από την ΕΕ θα μπορούσαμε, μετά τον Μάιο του 2010, να κηρύξουμε μονομερώς στάση πληρωμών.
Θα ήταν σοφή μια τέτοια ηρωική έξοδος από την ευρωζώνη και την ΕΕ σε αυτή την συγκυρία; Αν μπορούσαμε να γίνουμε μια νέα Αργεντινή, ένας νέος Ισημερινός ή ακόμα και μια νέα Ισλανδία (χώρες που οι λαοί τους ανάγκασαν τις ελίτ να θυσιάσουν τους δανειστές προς όφελος των λαών τους), δεν θα είχα καμία αντίρρηση να το κάνουμε συστήνοντας μια ΕΛΕ που θα χαρακτήριζε μέρος του χρέους απεχθές και κατόπιν θα προέβαινε σε στάση πληρωμών. Να σας πω γιατί δεν μπορούμε:
Πρώτον, επειδή δεν έχουμε την παραγωγική βάση για να συντηρήσουμε την κοινωνία μας μετά από μια τέτοια ρήξη. Ο Ισημερινός, όπως κατέδειξε και το ντοκιμαντέρ, έχει άφθονο πετρέλαιο. Η στάση πληρωμών κατάφερε να στρέψει τα εισοδήματα από το πετρέλαιο (από τους λογαριασμούς των δανειστών) προς το κράτος, τα σχολειά και την υγεία. Η Αργεντινή ξεπέρασε την κρίση λόγω Κίνας (που αγοράζει το σύνολο της παραγωγής σόγιας) και λόγω αύξησης των τιμών των αγροτικών της προϊόντων διεθνώς (συνεπικουρούμενη από την ζήτηση βιο-καυσίμων). Τέλος, η Ισλανδία διατηρεί παραδοσιακά ένα υγιέστατο πλεόνασμα στο εμπορικό της ισοζύγιο (εξάγει κυρίως θαλασσινά) με το οποίο μπορεί να χρηματοδοτεί το κράτος μετά από την στάση πληρωμών, την αποκοπή της χώρας από τις παγκόσμιες χρηματαγορές και την γενναία στάση των πολιτών της που καταψήφισαν σε δύο δημοψηφίσματα (το δεύτερο μόλις χτες) την φορολόγηση των νοικοκυριών υπέρ των πτωχευμένων τραπεζών. Εμείς, που θα βρίσκαμε τα έσοδα για να διατηρήσουμε τις βασικές κρατικές μας λειτουργίες αλλά και τις απαραίτητες εισαγωγές;
Δεύτερον, η έξοδος από το ευρώ για μια ελλειμματική χώρα θα μας έστελνε στην νεολιθική εποχή πριν καλά-καλά το καταλάβουμε. Γιατί; Επειδή αντίθετα με την Αργεντινή, τον Ισημερινό και την Ισλανδία που διατηρούσαν το νόμισμά τους (και χρειάστηκε μόνο να διακόψουν την διασύνδεσή της αξίας του με το δολάριο ή το ευρώ - το λεγόμενο peg), εμείς από το 2000 δεν έχουμε δικό μας νόμισμα. Έστω ότι ο πρωθυπουργός ανακοίνωνε πως σήμερα το βράδυ θα κατέθετε κατεπείγον νομοσχέδιο στην Βουλή δημιουργίας νέου εθνικού νομίσματος. Σε είκοσι λεπτά θα είχαν στεγνώσει όλα τα ΑΤΜ καθώς όλοι θα γνώριζαν ότι το νέο νόμισμα θα υποτιμηθεί βάναυσα (σε σχέση με το ευρώ) μερικά λεπτά της ώρας μετά την δημιουργία του. Φυσιολογικά, όλοι θα τραβούσαν όσο πιο πολλά ευρώ μπορούσαν από τις τράπεζες. Αύριο το πρωί οι ουρές έξω από τις τράπεζες θα ήταν ατελείωτες και μετά από μια ώρα οι τράπεζες θα κατέβαζαν τα ρολά. Η οικονομία θα κατέρρεε. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα απόσυρε την υποστήριξη των τραπεζών (μιας και θα έπαυε να είναι η Κεντρική μας Τράπεζα) και έτσι εκείνες δεν θα ξανα-άνοιγαν τις πόρτες τους. Μέχρι το κράτος να παράξει το νέο νόμισμα (κάτι που παίρνει βδομάδες), η χώρα θα είχε βυθιστεί στο απόλυτο σκότος. Χωρίς πρόσβαση στις χρηματαγορές, στο απεχθές ΔΝΤ, στην ανεκδιήγητη ΕΕ, το ρολόι θα γύρναγε πίσω πολλές δεκαετίες. Η φτώχεια θα εισέβαλε στο 80% των νοικοκυριών. Κάποια στιγμή θα ξανα-βρίσκαμε μια κάποια ισορροπία αλλά τίποτα δεν μου εγγυάται ότι η ισορροπία αυτή θα ήταν καλύτερη από την σημερινή. Οι επιτήδειοι και πάλι κερδισμένοι θα ήταν (καθώς θα είχαν διατηρήσει πρόσβαση σε λογαριασμούς ευρώ εκτός Ελλάδας) ενώ η συντριπτική πλειοψηφία θα καταριόταν την ώρα που κηρύχθηκε η μετα-Μνημονιακή στάση πληρωμών.
Συμπέρασμα
Χαιρετίζω τους προβληματισμούς του ντοκιμαντέρ Debtocracy αλλά απορρίπτω την κεντρική του ιδέα-πρόταση. Εύκολες λύσεις δεν υπάρχουν. Η Ελλάδα δεν είναι Αργεντινή - σε πείσμα τόσο εκείνων που επισείουν την στάση πληρωμών ως μπαμπούλα για να αποδεχθούμε την λογική του Μνημονίου (και να πουληθούν γρηγορότερα τα δημόσια φιλέτα στους επιτήδειους) όσο και εκείνων που μοιράζουν φρούδες ελπίδες για μια μονομερή διαγραφή του χρέους. Μέσα στην γενική σύγχυση ένα είναι σίγουρο: Η λύση θα πρέπει να είναι ευρωπαϊκή. Να ισχύσει τόσο για την Ελλάδα, την Ιρλανδία και την Πορτογαλία όσο και για την Γερμανία και την Ολλανδία. Αν δεν έρθει, το ευρώ θα καταρρεύσει. Και τότε η στάση πληρωμών θα αποτελέσει όχι μόνο επιθυμητή εξέλιξη αλλά και μονόδρομο, Ως τότε, έχουμε καθήκον να παλεύουμε για μια ευρωπαϊκή λύση. Γιατί; Επειδή η κατάρρευση του νομίσματος που ποτέ δεν έπρεπε να είχε δομηθεί όπως δομήθηκε, του ευρώ, θα φέρει την ήπειρό μας στο χείλος μιας καταστροφής που δεν μπορούμε να διανοηθούμε.
ΥΓ. Έχω και μια άλλη ένσταση που αφορά τον τίτλο του ντοκιμαντέρ. Δεν ζούμε σε περίοδο debtocracy. Όπως έχω ξαναγράψει (εδώ στα ελληνικά και εδώ στα αγγλικά) ζούμε σε μια πρωτόγνωρη κατάσταση που ονομάζω Πτωχο-τραπεζοκρατία (Bankruptocracy): Την απολυταρχία των πτωχευμένων χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων. Αυτό όμως είναι μια άλλη ιστορία...
Το ντοκιμαντέρ Debtocracy το είδατε φαντάζομαι. Πριν το σχολιάσω, ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Στις 2 Φεβρουαρίου πήρα ένα email από τον Jamie Galbraith, γνωστό οικονομολόγο (και γιο του μεγάλου John Kenneth Galbraith), με το οποίο με ρωτούσε την άποψή μου για την προσπάθεια δημιουργίας μιας Επιτροπής Λογιστικού Ελέγχου (ΕΛΕ) της οποίας στόχος θα ήταν να μελετήσει προσεκτικά την σύσταση του ελληνικού δημόσιου χρέους: σε ποιον χρωστάμε, πότε δανειστήκαμε, για ποιον λόγο, τι έγιναν αυτά τα χρήματα, κατά πόσον η Βουλή και η κοινή γνώμη τηρείτο ενήμερη για αυτές τις συμφωνίες δανεισμού κλπ.
Το ερώτημα του Galbraith ήταν αν θεωρώ σκόπιμο να υπογράψει (κι αν εγώ θα υπέγραφα).
Διάβασα προσεκτικά το σκεπτικό της ΕΛΕ. Εξ αρχής η προδιάθεσή μου ήταν θετική. Πράγματι, η διαφάνεια και η λογοδοσία αποτελούν βασικές αρχές της δημοκρατίας χωρίς τις οποίες η δημοκρατία δεν είναι παρά ένα άδειο πουκάμισο με το οποίο καλύπτονται λογιών-λογιών απολυταρχικές ανομίες. Ο λαός, είναι αλήθεια, δικαιούται να γνωρίζει σε ποιον χρωστά και τι έγιναν τα χρήματα τα οποία δανείστηκαν κατά καιρούς οι κυβερνώντες στο όνομά του. Ιδίως όταν η αποπληρωμή του χρέους είναι τόσο δυσβάστακτη που θέτει υπό απειλή ακόμα και την ύπαρξη της χώρας.
Κι όμως. Όταν τελείωσα την ανάγνωση του σκεπτικού της ΕΛΕ, και μετά από βασανιστική σκέψη, αποφάσισα ότι δεν θα συνυπέγραφα την προσπάθεια. Η απάντησή μου στον Galbraith ήταν η εξής (σε δική μου ελεύθερη μετάφραση):
"Αγαπητέ Jamie, Διάβασα το σχετικό κείμενο προσεκτικά. Δεν το είχα δει πριν μου το στείλεις. Κατ΄αρχάς να σου πω ότι γνωρίζω τα άτομα που το υπογράφουν και πρέπει να σου πω ότι τους εκτιμώ. Τα κίνητρά τους είναι υπεράνω κριτικής και δεν πρέπει να αμφιβάλλεις για το ποιόν τους. Το ερώτημα είναι εάν η σύσταση αυτής της Επιτροπής είναι ο ενδεδειγμένος τρόπος χρησιμοποίησης της ενέργειας που όλοι μαζί διαθέτουμε με στόχο την αντιμετώπιση της κρίσης χρέους που απειλεί να στραγγαλίσει όχι μόνο τον ελληνικό λαό αλλά και ολόκληρη την Ευρώπη. Μετά από πολλή σκέψη καταλήγω να απαντήσω αρνητικά. Κι αυτό παρά το γεγονός ότι το σκεπτικό της ΕΛΕ είναι απόλυτα σωστό ως προς τουλάχιστον δύο πράγματα: (1) Ένα μέρος του συνολικού ελληνικού δημόσιου χρέους προέκυψε από καθαρά άνομες συναλλαγές μέσω δομημένων παραγώγων (π.χ. συναλλαγές στις οποίες πρωτοστάτησε η Goldman Sachs). Αν και αφορά μικρό ποσοστό του γιγαντιαίου χρέους, η πλήρης αδιαφάνεια που περιβάλει αυτές τις συναλλαγές δημιουργούν θέμα το οποίο χρήζει μελέτης, ίσως και ποινικής δίωξης. (2) Πράγματι, είναι ξεκάθαρο ότι κανείς δεν έχει ενημερώσει τον ελληνικό λαό για την δόμηση του δημόσιου χρέους. Πολλοί εξ ημών έχουμε ζητήσει στοιχεία από τις αρχές περί αυτού χωρίς να λάβουμε ικανοποιητικές απαντήσεις. Παρόλα αυτά, σου λέω ότι δεν θα συνυπέγραφα το κείμενο υπέρ μιας ΕΛΕ. Τρεις είναι οι λόγοι: Πρώτον, επειδή η εστίαση στο δημόσιο χρέος ενισχύει την παραπλάνηση ότι η Κρίση των ημερών είναι κρίση του δημόσιου χρέους - ενώ, στην πραγματικότητα, το δημόσιο χρέος δεν είναι παρά η αντανάκλαση της κρίσης που ξεκίνησε στο διεθνές τραπεζικό σύστημα και συνεχίζεται σήμερα επιταχυνόμενη στις ευρωπαϊκές τράπεζες. Δεύτερον, καμία Επιτροπή δεν μπορεί ούτε να βρει τι έγιναν τα δανεικά ούτε και να εντοπίσει σε ποιον χρωστάμε το χρέος σήμερα. Όπως ξέρεις, τα ομόλογα αλλάζουν συνεχώς χέρια. Οπότε, οι αρχικοί μας δανειστές δεν είναι εκείνοι στους οποίους χρωστάμε σήμερα. Και, τρίτον, η ΕΛΕ δεν μπορεί (ό,τι και να κάνει) να τα βάλει με το μεγάλο πρόβλημα της αγοράς των στοιχημάτων τύπου CDS τα οποία έχουν θεμελιωθεί πάνω στο χρέος του ελληνικού δημοσίου. Άρα, παρά το γεγονός ότι νιώθω απέραντη συμπάθεια στους σκοπούς, στα κίνητρα και στους ανθρώπους που βρίσκονται πίσω από την κίνηση της ΕΛΕ, δεν θα υπέγραφα. Και δεν θα το έκανα επειδή αυτή η προσπάθεια, εστιάζοντας αποκλειστικά στη ταυτότητα των αρχικών δανειστών, μας αποπροσανατολίζει από την πραγματική φύση της σημερινής κρίσης που δεν αφορά το χρέος αυτό καθ' εαυτό αλλά την άκρως προβληματική αρχιτεκτονική της ευρωζώνης, τα παράγωγα που έχουν χτιστεί πάνω στο χρέος και στην μαύρη τρύπα του τραπεζικού συστήματος η οποία έχει εξελιχθεί σε αυτό που ονομάζω bankruptocracy (πτωχο-τραπεζοκρατία). Ελπίζω να βρήκες χρήσιμη την τοποθέτησή μου."
Μια μέρα αργότερα, ο Galbraith μου απάντησε ότι θα το σκεφτεί κι άλλο αλλά μάλλον πείθεται ότι η ΕΛΕ μπορεί τελικά να αποπροσανατολίζει. Μερικές μέρες αργότερα, ήρθε σε επαφή μαζί μου ο Λεωνίδας Βατικιώτης, με τον οποίο είχαμε συνεργαστεί στο παρελθόν και που παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο τόσο στην προσπάθεια της ΕΛΕ όσο και στο ντοκιμαντέρ Debtocracy (του οποίου την επιστημονική επιμέλεια ανέλαβε). Του εξήγησα τους λόγους για τους οποίους, παρά την συμπάθεια με την οποία περιβάλω την προσπάθεια, δεν την συνυπογράφω. Σε αυτό το σημείο να τονίσω ότι η απόφασή μου αυτή ήταν εξαιρετικά δύσκολη. Από την μία ήθελα να συμπαρασταθώ στον Λεωνίδα και στους πολλούς καλούς συναδέλφους που συμμετέχουν. Από την άλλη, θεωρώ ότι κινείται σε λάθος κατεύθυνση.
Από τότε, η ΕΛΕ γέννησε το ντοκιμαντέρ Debtocracy το οποίο μόλις αυτό το Σαββατοκύριακο βρήκα τον χρόνο να το δω ολόκληρο. Το πρώτο που έχω να πω είναι ότι με εντυπωσίασε η αισθητική του. Το δεύτερο είναι ότι χαίρομαι πολύ που έχει καταφέρει να μεταφέρει σε τόσο πολύ κόσμο σοβαρές αναλύσεις για την παγκόσμια κρίση (όπως εκείνη του David Harvey, βλ. εδώ για ένα εξαιρετικό φιλμάκι του), να αφηγηθεί την ιστορία του Ισημερινού, να αναδείξει την αυταπόδεικτη αλήθεια ότι το δικαίωμα ενός λαού να επιβιώσει δεν μπορεί εξ ορισμού και κατ' εξακολούθηση να έρχεται σε δεύτερη μοίρα με τα δικαιώματα των καιροσκόπων να πλουτίζουν και, τέλος, να διεμβολίσει τον δημόσιο διάλογο με την ιδιοφυή φράση του Ντάριο Φο (αν και δεν τον αναφέρει) "δεν μπορώ να πληρώσω, δεν πληρώνω" (που την γνώρισα για πρώτη φορά στην Αγγλία της κας Thatcher ως Can't Pay, Won't Pay). Το τρίτο που έχω να πω είναι ότι εξακολουθώ να διαφωνώ στο δια ταύτα τόσο με την ΕΛΕ όσο και με το Debtocracy. Ας εξηγηθώ όσο πιο κρυστάλλινα γίνεται ώστε να μην υπάρξει η οποιαδήποτε παρεξήγηση.
Το σκεπτικό της προσπάθειας ΕΛΕ-Debtocracy είναι η στάση πληρωμών. Ο Λογιστικός Έλεγχος (που σκοπό έχει την διερεύνηση του κατά πόσον ένα μεγάλο μέρος του χρέους είναι απεχθές) έχει νόημα μόνο εφόσον έχεις στόχο να πεις στους δανειστές σου ότι σκοπεύεις να τους καλέσεις σε διαπραγμάτευση κραδαίνοντας την στάση πληρωμών ως διαπραγματευτικό χαρτί. Ο Πρόεδρος Κορρέα του Ισημερινού αυτό έκανε, και πολύ καλά έπραξε. Το ίδιο και ο Κίρτσνερ στην Αργεντινή. Γιατί να μην κάνουμε κι εμείς κάτι ανάλογο;
Πριν απαντήσω, να ξεκαθαρίσω ότι δεν έχω κανένα ηθικό πρόβλημα με την ιδέα της στάσης πληρωμών. Αν είμαι αρκετά ανόητος να σας ζητήσω δάνειο ενός εκατομμυρίου ευρώ, και εσείς μου το δώσετε με υψηλό επιτόκιο επειδή γνωρίζετε ότι υπάρχει κίνδυνος να μην πάρετε τα χρήματά σας πίσω, η μισή ντροπή για το δάνειο αυτό (και ευθύνη) είναι δική μου και η άλλη μισή δική σας. Δεν μπορούν οι πιστωτές και να εισπράττουν τα υψηλότερα επιτόκια από χώρες όπως η Ελλάδα (ως αντίτιμο του υψηλότερου κίνδυνου στάσης πληρωμών) και να περιμένουν ότι στάση πληρωμών δεν θα γίνει ποτέ (ακόμα και αν χρειαστεί να στραγγαλιστεί ένας ολόκληρος λαός). Ιδίως όταν γνωρίζουν ότι μεγάλο μέρος των χρημάτων δεν εξυπηρετεί τα συμφέροντα του ελληνικού λαού αλλά καταλήγει στις τσέπες μεσαζόντων, πολιτικών κλπ. Πράγματι, όσοι διαβάζατε πέρσι protagon.gr, πριν το Μνημόνιο, θα θυμάστε ότι επιχειρηματολογούσα (κόντρα στο κλίμα της εποχής) πως η κυβέρνηση έπρεπε να απειλήσει με στάση πληρωμών την ΕΕ (βλ. την αισιόδοξη πλευρά της χρεοκοπίας, και το δικό μας χρέος). Πως μόνο έτσι θα απέφευγε μια μακροπρόθεσμη και ακόμα πιο αβάστακτη χρεοκοπία που θα θύμιζε την Αργεντινή σε ευρωπαϊκό μοτίβο (βλ. το πρώτο ταγκό στην ευρωζώνη).
Δυστυχώς, την στάση πληρωμών δεν την απειλήσαμε τότε που έπρεπε. Το αποτέλεσμα ήταν ένα νέο απεχθές δάνειο 110 δισ, μετά Μνημονίου, και το EFSF για Ιρλανδία και Πορτογαλία (με τα αντίστοιχα δικά τους Μνημόνια). Όσο όμως απεχθές και να ήταν το νέο δάνειο των 110 δισ, άλλαξε τα δεδομένα. Σε άρθρο μου με ημερομηνία 10/6/10 (βλ. Και τώρα τι;) εξήγησα ότι το παίγνιο άλλαξε. Ότι η υπογραφή του Μνημονίου έθεσε τέλος στο σενάριο της στάσης πληρωμών. Γιατί; Για πολλούς λόγους από τους οποίους, για λόγους χώρου, θα σταθώ σε έναν: Επειδή το Μνημόνιο του περασμένου Μαΐου σήμανε μια τεράστια "επένδυση" τόσο πολιτικού όσο και οικονομικού κεφαλαίου της ΕΕ ώστε να αποτραπεί η ελληνική στάση πληρωμών. Να το πω απλά: Αν θελήσουμε να πάμε (μονομερώς) κόντρα σε αυτή την ευρωπαϊκή "επένδυση" πρέπει να είμαστε έτοιμοι για έναν ολοκληρωτικό πόλεμο εναντίον της ΕΕ - και μάλιστα από τα έξω. Με άλλα λόγια: Μόνο φεύγοντας από την ΕΕ θα μπορούσαμε, μετά τον Μάιο του 2010, να κηρύξουμε μονομερώς στάση πληρωμών.
Θα ήταν σοφή μια τέτοια ηρωική έξοδος από την ευρωζώνη και την ΕΕ σε αυτή την συγκυρία; Αν μπορούσαμε να γίνουμε μια νέα Αργεντινή, ένας νέος Ισημερινός ή ακόμα και μια νέα Ισλανδία (χώρες που οι λαοί τους ανάγκασαν τις ελίτ να θυσιάσουν τους δανειστές προς όφελος των λαών τους), δεν θα είχα καμία αντίρρηση να το κάνουμε συστήνοντας μια ΕΛΕ που θα χαρακτήριζε μέρος του χρέους απεχθές και κατόπιν θα προέβαινε σε στάση πληρωμών. Να σας πω γιατί δεν μπορούμε:
Πρώτον, επειδή δεν έχουμε την παραγωγική βάση για να συντηρήσουμε την κοινωνία μας μετά από μια τέτοια ρήξη. Ο Ισημερινός, όπως κατέδειξε και το ντοκιμαντέρ, έχει άφθονο πετρέλαιο. Η στάση πληρωμών κατάφερε να στρέψει τα εισοδήματα από το πετρέλαιο (από τους λογαριασμούς των δανειστών) προς το κράτος, τα σχολειά και την υγεία. Η Αργεντινή ξεπέρασε την κρίση λόγω Κίνας (που αγοράζει το σύνολο της παραγωγής σόγιας) και λόγω αύξησης των τιμών των αγροτικών της προϊόντων διεθνώς (συνεπικουρούμενη από την ζήτηση βιο-καυσίμων). Τέλος, η Ισλανδία διατηρεί παραδοσιακά ένα υγιέστατο πλεόνασμα στο εμπορικό της ισοζύγιο (εξάγει κυρίως θαλασσινά) με το οποίο μπορεί να χρηματοδοτεί το κράτος μετά από την στάση πληρωμών, την αποκοπή της χώρας από τις παγκόσμιες χρηματαγορές και την γενναία στάση των πολιτών της που καταψήφισαν σε δύο δημοψηφίσματα (το δεύτερο μόλις χτες) την φορολόγηση των νοικοκυριών υπέρ των πτωχευμένων τραπεζών. Εμείς, που θα βρίσκαμε τα έσοδα για να διατηρήσουμε τις βασικές κρατικές μας λειτουργίες αλλά και τις απαραίτητες εισαγωγές;
Δεύτερον, η έξοδος από το ευρώ για μια ελλειμματική χώρα θα μας έστελνε στην νεολιθική εποχή πριν καλά-καλά το καταλάβουμε. Γιατί; Επειδή αντίθετα με την Αργεντινή, τον Ισημερινό και την Ισλανδία που διατηρούσαν το νόμισμά τους (και χρειάστηκε μόνο να διακόψουν την διασύνδεσή της αξίας του με το δολάριο ή το ευρώ - το λεγόμενο peg), εμείς από το 2000 δεν έχουμε δικό μας νόμισμα. Έστω ότι ο πρωθυπουργός ανακοίνωνε πως σήμερα το βράδυ θα κατέθετε κατεπείγον νομοσχέδιο στην Βουλή δημιουργίας νέου εθνικού νομίσματος. Σε είκοσι λεπτά θα είχαν στεγνώσει όλα τα ΑΤΜ καθώς όλοι θα γνώριζαν ότι το νέο νόμισμα θα υποτιμηθεί βάναυσα (σε σχέση με το ευρώ) μερικά λεπτά της ώρας μετά την δημιουργία του. Φυσιολογικά, όλοι θα τραβούσαν όσο πιο πολλά ευρώ μπορούσαν από τις τράπεζες. Αύριο το πρωί οι ουρές έξω από τις τράπεζες θα ήταν ατελείωτες και μετά από μια ώρα οι τράπεζες θα κατέβαζαν τα ρολά. Η οικονομία θα κατέρρεε. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα απόσυρε την υποστήριξη των τραπεζών (μιας και θα έπαυε να είναι η Κεντρική μας Τράπεζα) και έτσι εκείνες δεν θα ξανα-άνοιγαν τις πόρτες τους. Μέχρι το κράτος να παράξει το νέο νόμισμα (κάτι που παίρνει βδομάδες), η χώρα θα είχε βυθιστεί στο απόλυτο σκότος. Χωρίς πρόσβαση στις χρηματαγορές, στο απεχθές ΔΝΤ, στην ανεκδιήγητη ΕΕ, το ρολόι θα γύρναγε πίσω πολλές δεκαετίες. Η φτώχεια θα εισέβαλε στο 80% των νοικοκυριών. Κάποια στιγμή θα ξανα-βρίσκαμε μια κάποια ισορροπία αλλά τίποτα δεν μου εγγυάται ότι η ισορροπία αυτή θα ήταν καλύτερη από την σημερινή. Οι επιτήδειοι και πάλι κερδισμένοι θα ήταν (καθώς θα είχαν διατηρήσει πρόσβαση σε λογαριασμούς ευρώ εκτός Ελλάδας) ενώ η συντριπτική πλειοψηφία θα καταριόταν την ώρα που κηρύχθηκε η μετα-Μνημονιακή στάση πληρωμών.
Συμπέρασμα
Χαιρετίζω τους προβληματισμούς του ντοκιμαντέρ Debtocracy αλλά απορρίπτω την κεντρική του ιδέα-πρόταση. Εύκολες λύσεις δεν υπάρχουν. Η Ελλάδα δεν είναι Αργεντινή - σε πείσμα τόσο εκείνων που επισείουν την στάση πληρωμών ως μπαμπούλα για να αποδεχθούμε την λογική του Μνημονίου (και να πουληθούν γρηγορότερα τα δημόσια φιλέτα στους επιτήδειους) όσο και εκείνων που μοιράζουν φρούδες ελπίδες για μια μονομερή διαγραφή του χρέους. Μέσα στην γενική σύγχυση ένα είναι σίγουρο: Η λύση θα πρέπει να είναι ευρωπαϊκή. Να ισχύσει τόσο για την Ελλάδα, την Ιρλανδία και την Πορτογαλία όσο και για την Γερμανία και την Ολλανδία. Αν δεν έρθει, το ευρώ θα καταρρεύσει. Και τότε η στάση πληρωμών θα αποτελέσει όχι μόνο επιθυμητή εξέλιξη αλλά και μονόδρομο, Ως τότε, έχουμε καθήκον να παλεύουμε για μια ευρωπαϊκή λύση. Γιατί; Επειδή η κατάρρευση του νομίσματος που ποτέ δεν έπρεπε να είχε δομηθεί όπως δομήθηκε, του ευρώ, θα φέρει την ήπειρό μας στο χείλος μιας καταστροφής που δεν μπορούμε να διανοηθούμε.
ΥΓ. Έχω και μια άλλη ένσταση που αφορά τον τίτλο του ντοκιμαντέρ. Δεν ζούμε σε περίοδο debtocracy. Όπως έχω ξαναγράψει (εδώ στα ελληνικά και εδώ στα αγγλικά) ζούμε σε μια πρωτόγνωρη κατάσταση που ονομάζω Πτωχο-τραπεζοκρατία (Bankruptocracy): Την απολυταρχία των πτωχευμένων χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων. Αυτό όμως είναι μια άλλη ιστορία...
Παρασκευή 8 Απριλίου 2011
Συνέντευξη Sven Giegold στο μπλοκ Προοδευτική Πολιτική
"Θεωρώ πως αν τα επιτόκια παραμείνουν στο σημερινό τους ύψος, η Ελλάδα δε θα μπορέσει να αποπληρώσει τα σωρευμένα της χρέη" / του Σβεν Γκίγκολντ Απρίλιος 04 2011 στο http://www.ppol.gr/cm/index.php?Datain=6808
Νίκος Ράπτης (ΝΡ): Σαν Ευρωπαίος προοδευτικός πολιτικός, ποιο είναι για σένα το ιδεώδες «ελληνικό σενάριο» -και ποιο το «σενάριο καταστροφής»
Σβεν Γκίγκολντ (Sven Giegold, SG): Το ιδεώδες ελληνικό σενάριο για μένα θα ήταν να αξιοποιήσει η Ελλάδα αυτήν την κρίση για να προχωρήσει σε μεταρρυθμίσεις που καθυστερούν πολύ καιρό και που είναι προς το συμφέρον της πλειοψηφίας των κατοίκων της. Η Ελλάδα κυβερνιόταν από μια μισο-διεφθαρμένη πολιτική ελίτ, που την οδήγησε σε μια κατάσταση με εκτεταμένες χαμηλές αμοιβές για τον πολύ κόσμο, αλλά και μεγάλα προνόμια και παχυλά εισοδήματα για άλλους, τόσο στο δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα. Αυτή η κατάσταση εξασθένησε την Ελλάδα και υπονόμευσε την οικονομική της ανάπτυξη, οδηγώντας την σε μια στρεβλή και αντι-οικολογική οικονομική πορεία.
«Σε αντίθεση με όσα λέει η ριζοσπαστική αριστερά στην Ελλάδα, δεν είναι αρνητικές όλες οι μεταρρυθμίσεις!»
Η παρούσα κρίση θα μπορούσε να είναι μια ευκαιρία για την Ελλάδα ώστε από εδώ και πέρα να λογοδοτούν όλοι οι δημόσιοι αξιωματούχοι, να υπάρξει μεγαλύτερος ανταγωνισμός και άρα χαμηλότερες τιμές για τους καταναλωτές, αλλά και να αρχίσει μια νέα εποχή επενδύσεων σε «πράσινους» τομείς της οικονομίας, σαν τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ), την τοπικής κλίμακας παραγωγή τροφίμων και το βιώσιμο τουρισμό, ώστε να αναζωογονηθεί η ελληνική οικονομία. Αλλά αυτά μπορούν να γίνουν μόνο αν εκπληρωθούν δύο προϋποθέσεις:
* Θεωρώ πως αν τα επιτόκια παραμείνουν στο σημερινό τους ύψος, η Ελλάδα δεν θα καταφέρει να αποπληρώσει τα σωρευμένα της χρέη. Θα χρειαστεί άρα κάποιου είδους αναδιάρθρωση του χρέους της από τη μια, αλλά και να αποκτήσει πρόσβαση σε χαμηλότοκα δάνεια -δημόσια και ιδιωτικά- από την άλλη.
* Η δεύτερη προϋπόθεση είναι πως το κράτος θα χρειαστεί βαθιές μεταρρυθμίσεις. Σε αντίθεση με όσα λέει στην Ελλάδα η ριζοσπαστική αριστερά, όλες οι μεταρρυθμίσεις δεν είναι αρνητικές. Είναι θετικό να πληρώνουν φόρο όσοι έχουν ψηλά εισοδήματα ή να απελευθερωθούν ορισμένοι τομείς της οικονομίας όπου οι καταναλωτές σήμερα υποχρεούνται να πληρώνουν ψηλές τιμές. Κάθε φορά που επισκέπτομαι την Αθήνα σοκάρομαι όταν συνειδητοποιώ πως πληρώνω σχεδόν διπλάσια από ότι για τα ίδια πράγματα στο Βερολίνο! Αυτή είναι μια κατάσταση που προφανώς πλήττει κυρίως τους πιο φτωχούς Έλληνες. Φυσικά, θα ήταν άδικο το κόστος των μεταρρυθμίσεων να το επωμιστούν κυρίως οι πιο αδύναμοι.
Στο «ιδεώδες σενάριο» συμπεριλαμβάνεται επίσης η καταδίκη όσων διεφθάρησαν κι ενεπλάκησαν σε πράξεις διαφθοράς, ξένων κι Ελλήνων. Αυτό αφορά και γερμανικές εταιρείες, που πρέπει να αποζημιώσουν την Ελλάδα και να αναλάβουν την ευθύνη των πράξεών τους.
«Το ευρώ είναι το πιο αποφασιστικό βήμα προς την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση που κάναμε τα τελευταία είκοσι χρόνια»
Το «σενάριο καταστροφής» θα ήταν η Ελλάδα απλά να μην κατορθώσει να αντεπεξέρθει στις υποχρεώσεις της και ως εκ τούτου να αποσταθεροποιηθεί πολιτικά κι εντέλει να μην καταφέρει να ξαναγίνει ανταγωνιστική εντός της ευρωζώνης. Νομίζω πως αυτό θα ήταν καταστροφικό, εκτός των άλλων, και διότι η χώρα θα οδηγούνταν προς την αποκατάσταση της κυριαρχίας των διεφθαρμένων ελίτ, αντί προς μεταρρυθμίσεις που θα μπορούσαμε να τις αποκαλέσουμε «πράσινη νέα συμφωνία».
ΝΡ: Μπορείς να φανταστείς την ευρωζώνη χωρίς την Ελλάδα, ίσως και χωρίς την Ιρλανδία ή την Πορτογαλία;
SG: Μπορούμε φυσικά να το φανταστούμε αυτό, αλλά πρέπει να αγωνιστούμε ώστε να μη γίνει πραγματικότητα! Το ευρώ δεν αφορά απλά την οικονομία. Το ευρώ είναι το πιο αποφασιστικό βήμα προς την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση που κάναμε τα τελευταία είκοσι χρόνια. Χρειάζεται άρα να υπερασπιστούμε το ευρώ, να το ενισχύσουμε και να προχωρήσουμε προς μια αληθινή ευρωπαϊκή οικονομική ενοποίηση -που σημαίνει να εναρμονίσουμε πολλούς τομείς των οικονομικών μας πολιτικών, με μέτρα όπως:
* τα ευρωομόλογα, ώστε τα κράτη να έχουν πρόσβαση σε φθηνό δανεισμό,
* την κοινή φορολογική πολιτική, ώστε να αντιμετωπίσουμε την φοροδιαφυγή και την ύπαρξη «φορολογικών παραδείσων» στην Ευρώπη,
* το συντονισμό των οικονομικών μας πολιτικών, για να υπερβούμε την κατάσταση των πολύ στρεβλών σημερινών οικονομικών ανισορροπιών, όπου κάποιες χώρες, σαν τη Γερμανία έχουν πελώρια πλεονάσματα τρεχουσών συναλλαγών κι άλλες γιγάντια ελλείμματα.
Εν κατακλείδι θα έλεγα πως πρέπει να αγωνιστούμε ώστε η Ελλάδα και άλλα περιφερειακά κράτη-μέλη να παραμείνουν στην ευρωζώνη, που με τη σειρά της χρειάζεται πραγματική οικονομική ενοποίηση.
ΝΡ: Θέλοντας να επισείσουν την απειλή μιας εξισλαμισμένης Ευρώπης, οι ακροδεξιοί πολιτικοί αναφέρονται συχνά στην «Ευραβία». Αλλά σήμερα, μετά την «αραβική άνοιξη» θα μπορούσαμε να φανταστούμε την «Ευραβία» ως μια ουτοπία, υπό την έννοια της ένταξης, ακόμα και της συγχώνευσης, της Τουρκίας, της Αιγύπτου και του Μαγκρέμπ στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ);
SG: Μπορώ να φανταστώ την Τουρκία να γίνεται πλήρες μέλος της ΕΕ, αν και προς το παρόν εκκρεμούν τόσο πολλά προβλήματα, που δεν μπορεί να γίνεται λόγος για σύντομη ένταξή της. Στην Τουρκία, αλλά πολύ περισσότερο φυσικά στις άλλες χώρες της «Ευραβίας» όπως τις αποκάλεσες, υπάρχουν τόσο μεγάλα προβλήματα στους τομείς των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της λειτουργίας της δημοκρατίας, της ελευθερίας της σκέψης και της έκφρασης, των δικαιωμάτων των γυναικών κ.ο.κ! Να μην ξεχνάμε πως όλες οι χώρες που θέλουν να ενταχθούν στην ΕΕ οφείλουν να πληρούν τα «κριτήρια της Κοπεγχάγης».
«Χωρίς την Ελλάδα, χωρίς την ελληνική φιλοσοφία, πιθανότατα οι Γερμανοί θα ζούσαμε ακόμα στα δέντρα!»
Νομίζω επίσης πως θα πρέπει να βρούμε μια λύση και στα προβλήματα ασφάλειας μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Ως Ευρωπαίοι «πράσινοι» θεωρούμε πως κάτι τέτοιο περιλαμβάνει να εγγυηθεί η ΕΕ την ασφάλεια της Ελλάδας, με αντάλλαγμα τη δραστική μείωση των εξοπλιστικών δαπανών εκ μέρους της. Προσωπικά, θεωρώ την Τουρκία τμήμα, ή τουλάχιστο εν μέρει τμήμα, της ευρωπαϊκής ηπείρου, και άρα εκτιμώ πως θα πρέπει να έχει την προοπτική της πλήρους ένταξής της στην ΕΕ. Θα ήμουν πολύ διστακτικός στο να πω κάτι παρόμοιο για τα βορειοαφρικανικά κράτη. Θεωρώ πως η Ευρώπη χρειάζεται να κινηθεί προς στενότερη συνεργασία μαζί τους, που όμως να μην περιορίζεται στην οικονομία -όπως συνέβαινε ως τώρα, με τη κίνηση προς τη δημιουργία μιας ζώνης ελευθέρων συναλλαγών- αλλά να συμπεριλαμβάνει έναν ισχυρό βραχίονα πολιτικής συνεργασίας, υποστήριξης των δημοκρατικών δυνάμεων σε αυτές τις χώρες, υποστήριξης των ακτιβιστών υπέρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, των δικαιωμάτων των γυναικών κ.ο.κ. Αυτές οι χώρες μπορούν να ασπαστούν περισσότερο τις ευρωπαϊκές αξίες, καθώς οι πολίτες τους νιώθουν ισχυρή έλξη για το συνδυασμό ευημερίας και ελευθερίας της Ευρώπης...
ΝΡ: Όπως το έχει ήδη κάνει η Ευρώπη, στην περίπτωση της Τουρκίας, αλλά και της Ελλάδας!
SG: Δεν θα το έλεγα για την Ελλάδα... Νομίζω πως μάλλον η Ελλάδα το έκανε αυτό για μας! Χωρίς την Ελλάδα και την ελληνική φιλοσοφία, πιθανότατα οι Γερμανοί θα ζούσαμε ακόμα στα δέντρα!
ΝΡ: Μετά τη Φουκουσίμα φυσικά οι πάντες κατανόησαν καλύτερα τους κινδύνους από τη χρήση της πυρηνικής ενέργειας. Αλλά πώς απαντάς σε όσους αντιτείνουν πως η δύση είναι ήδη έντονα εξαρτημένη από την πυρηνική ενέργεια;
SG: Δεν είναι τόσο έντονη αυτή η εξάρτηση... Λίγες είναι οι χώρες που είναι πολύ εξαρτημένες από την πυρηνική ενέργεια. Δε θα πρέπει να λησμονούμε πως πολλά από τα σημαντικά κράτη-μέλη της ΕΕ δεν έχουν καθόλου πυρηνικούς σταθμούς, χωρίς, απ' ότι γνωρίζω, να μην έχουν ηλεκτρισμό ή τα βράδια να κάθονται στα σκοτάδια! Το πρόβλημα είναι πως δεν εξαρτώμεθα από μία, αλλά από δύο αρνητικές μορφές ενέργειας. Ορισμένες χώρες εξαρτώνται πολύ από την πυρηνική ενέργεια και άλλες πολύ έντονα από τα ορυκτά καύσιμα. Αμφότερες αυτές οι μορφές ενέργειας προέρχονται από πολυδάπανες εισαγωγές, που σημαίνει πως μας κάνουν έρμαιο στις αυξήσεις των τιμών, καταστρέφουν το κλίμα, καταστρέφουν τα ανθρώπινα δικαιώματα (όπου π.χ. έχουμε εξορύξεις ουρανίου) κ.ο.κ. Οπότε πρέπει να τις εγκαταλείψουμε και τις δυο!
«Όποια χώρα στραφεί προς τις ΑΠΕ, τελικά θα ωφεληθεί. ' Αρα θα πρέπει να το κάνει, ανεξάρτητα από αν οι γείτονές της είναι αρκετά ανόητοι να μην το κάνουν»
Αλλά τα καλά νέα είναι πως οι έρευνες δείχνουν ξεκάθαρα πως η Ευρώπη μπορεί να αποκτήσει ενεργειακή αυτάρκεια χάρη στις ΑΠΕ. Για να το πετύχουμε αυτό θα χρειαστούν σοβαρές επενδύσεις, που θα δημιουργήσουν επιπλέον νέες θέσεις εργασίας. Χρειαζόμαστε ένα ρωμαλέο επενδυτικό πρόγραμμα, που σημειώνω που θα αναβιώσει την ύπαιθρο και τις αγροτικές περιοχές, πράγμα εξαιρετικά σημαντικό, αφού σε πολλές αγροτικές περιοχές της Ευρώπης ο κόσμος εγκαταλείπει την ύπαιθρο -και σε κάποιες περιπτώσεις και την αγροτική παραγωγή. Οπότε, για να αξιοποιηθεί το δυναμικό των ΑΠΕ χρειάζεται κρατική υποστήριξη, η διαμόρφωση του κατάλληλου επενδυτικού κλίματος και κίνητρα για τις επενδύσεις αυτές.
Αυτός ο κλάδος αποτελεί ένα μεγάλο μέρος του οικονομικού προγράμματος των «πράσινων» και νομίζω πως ειδικά η Ελλάδα έχει εδώ μεγάλες δυνατότητες. Διαθέτετε εκτεταμένη ακτογραμμή, μεγάλη ηλιοφάνεια... Μπορείτε να το κάνετε! Έχετε πελώριες δυνατότητες!
ΝΡ: Υπάρχουν χώρες, σαν την Ελλάδα, που μπορεί να αντιτίθενται στην πυρηνική ενέργεια, αλλά είναι περικυκλωμένες στην κυριολεξία από κράτη με πυρηνικούς σταθμούς. Στην περίπτωση της Ελλάδας π.χ. έχουμε τη Βουλγαρία, την Αλβανία, την Τουρκία, τη Λιβύη να διαθέτουν ήδη -ή να ετοιμάζονται να αποκτήσουν- πυρηνικούς σταθμούς. Οπότε όσοι υποστηρίζουν την πυρηνική ενέργεια λένε πως από τη στιγμή που η ασφάλειά της είναι εκτός συζήτησης, με τόσους αντιδραστήρες ολόγυρά της, τουλάχιστο ας επωφεληθεί οικονομικά, εγκαθιστώντας πυρηνικούς αντιδραστήρες στο έδαφός της.
SG: Ναι, ξέρω, έχουμε την ίδια ακριβώς επιχειρηματολογία στη Γερμανία! Μας λένε, γιατί να κλείσουμε τους σταθμούς μας, αφού είμαστε δίπλα στη Γαλλία που έχει εγκαταστήσει πυρηνικούς σταθμούς σε σεισμογενείς περιοχές; -πράγμα που ισχύει πράγματι, στην περιοχή του Ρήνου, ανάμεσα στη Γαλλία και τη Γερμανία.
Θα απαντούσα πως αυτός είναι ένας ξεπερασμένος τρόπος σκέψης. Νομίζω πως τα κράτη που χρησιμοποιούν πυρηνική ενέργεια τελικά θα βρεθούν στη μεριά των χαμένων. Διότι η στροφή προς τις ΑΠΕ και την ενεργειακή αποτελεσματικότητα δημιουργεί οικονομικά πλεονεκτήματα, όχι μειονεκτήματα. Οι χώρες που θα αξιοποιήσουν τις ΑΠΕ και θα αναπτύξουν τη σχετική τεχνολογία, θα έχουν στο μέλλον οικονομικό προβάδισμα. Η πυρηνική ενέργεια πολύ απλά δε συμφέρει, ούτε οικονομικά! Δεν μπορούν ούτε καν να αναλάβουν τα ασφάλιστρα της λειτουργίας τους, που τα επωμίζονται ολόκληρα τα κράτη! Οπότε νομίζω πως πρόκειται απλά για λάθος επιχειρηματολογία. Όποια χώρα στραφεί προς τις ΑΠΕ θα κερδίσει. ' Αρα θα πρέπει να το κάνει, ανεξάρτητα από αν οι γείτονές της είναι αρκετά ανόητοι να μην το κάνουν.
Όσον τώρα αφορά την Ευρώπη, ασφαλώς και χρειαζόμαστε κοινή ευρωπαϊκή ευθύνη στην ανάπτυξη της πυρηνικής ενέργειας. Αυτό σημαίνει αξιόπιστους και αυστηρούς ελέγχους ασφαλείας όλων των πυρηνικών σταθμών της Ευρώπης, οπουδήποτε κι αν λειτουργούν αυτοί. Κι αν υπάρξουν τέτοιοι έλεγχοι, θα δείξουν πως οι πυρηνικοί σταθμοί πρέπει να κλείσουν, καθώς πυρηνική ενέργεια και ασφάλεια είναι έννοιες ασύμβατες.
Ο Sven Giegold είναι Γερμανός ευρωβουλευτής, εκλεγμένος με το κόμμα των «πρασίνων»
'Αλλα άρθρα του Sven Giegold:
* «Δήλωση του Λουξεμβούργου» για την κρίση στην Ευρωπαϊκή Ένωση (με τους Πασκάλ Κανφίν και Κλοντ Τούρμες) (5/2/2011
*
* «Ελληνική ασθένεια» ή ευρωπαϊκή κρίση; (με τους Ρεβέκκα Χαρμς και Ράινχαρντ Μπιτικόφερ) (29/3/2010)
H κρίση επιβάλλει στην Ευρώπη να αναθεωρήσει εκ βάθρων τις οικονομικές της πολιτικές (με τους Πασκάλ Κανφίν και Ντανιέλ Κον-Μπεντίτ) (8/2/2010)
Νίκος Ράπτης (ΝΡ): Σαν Ευρωπαίος προοδευτικός πολιτικός, ποιο είναι για σένα το ιδεώδες «ελληνικό σενάριο» -και ποιο το «σενάριο καταστροφής»
Σβεν Γκίγκολντ (Sven Giegold, SG): Το ιδεώδες ελληνικό σενάριο για μένα θα ήταν να αξιοποιήσει η Ελλάδα αυτήν την κρίση για να προχωρήσει σε μεταρρυθμίσεις που καθυστερούν πολύ καιρό και που είναι προς το συμφέρον της πλειοψηφίας των κατοίκων της. Η Ελλάδα κυβερνιόταν από μια μισο-διεφθαρμένη πολιτική ελίτ, που την οδήγησε σε μια κατάσταση με εκτεταμένες χαμηλές αμοιβές για τον πολύ κόσμο, αλλά και μεγάλα προνόμια και παχυλά εισοδήματα για άλλους, τόσο στο δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα. Αυτή η κατάσταση εξασθένησε την Ελλάδα και υπονόμευσε την οικονομική της ανάπτυξη, οδηγώντας την σε μια στρεβλή και αντι-οικολογική οικονομική πορεία.
«Σε αντίθεση με όσα λέει η ριζοσπαστική αριστερά στην Ελλάδα, δεν είναι αρνητικές όλες οι μεταρρυθμίσεις!»
Η παρούσα κρίση θα μπορούσε να είναι μια ευκαιρία για την Ελλάδα ώστε από εδώ και πέρα να λογοδοτούν όλοι οι δημόσιοι αξιωματούχοι, να υπάρξει μεγαλύτερος ανταγωνισμός και άρα χαμηλότερες τιμές για τους καταναλωτές, αλλά και να αρχίσει μια νέα εποχή επενδύσεων σε «πράσινους» τομείς της οικονομίας, σαν τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ), την τοπικής κλίμακας παραγωγή τροφίμων και το βιώσιμο τουρισμό, ώστε να αναζωογονηθεί η ελληνική οικονομία. Αλλά αυτά μπορούν να γίνουν μόνο αν εκπληρωθούν δύο προϋποθέσεις:
* Θεωρώ πως αν τα επιτόκια παραμείνουν στο σημερινό τους ύψος, η Ελλάδα δεν θα καταφέρει να αποπληρώσει τα σωρευμένα της χρέη. Θα χρειαστεί άρα κάποιου είδους αναδιάρθρωση του χρέους της από τη μια, αλλά και να αποκτήσει πρόσβαση σε χαμηλότοκα δάνεια -δημόσια και ιδιωτικά- από την άλλη.
* Η δεύτερη προϋπόθεση είναι πως το κράτος θα χρειαστεί βαθιές μεταρρυθμίσεις. Σε αντίθεση με όσα λέει στην Ελλάδα η ριζοσπαστική αριστερά, όλες οι μεταρρυθμίσεις δεν είναι αρνητικές. Είναι θετικό να πληρώνουν φόρο όσοι έχουν ψηλά εισοδήματα ή να απελευθερωθούν ορισμένοι τομείς της οικονομίας όπου οι καταναλωτές σήμερα υποχρεούνται να πληρώνουν ψηλές τιμές. Κάθε φορά που επισκέπτομαι την Αθήνα σοκάρομαι όταν συνειδητοποιώ πως πληρώνω σχεδόν διπλάσια από ότι για τα ίδια πράγματα στο Βερολίνο! Αυτή είναι μια κατάσταση που προφανώς πλήττει κυρίως τους πιο φτωχούς Έλληνες. Φυσικά, θα ήταν άδικο το κόστος των μεταρρυθμίσεων να το επωμιστούν κυρίως οι πιο αδύναμοι.
Στο «ιδεώδες σενάριο» συμπεριλαμβάνεται επίσης η καταδίκη όσων διεφθάρησαν κι ενεπλάκησαν σε πράξεις διαφθοράς, ξένων κι Ελλήνων. Αυτό αφορά και γερμανικές εταιρείες, που πρέπει να αποζημιώσουν την Ελλάδα και να αναλάβουν την ευθύνη των πράξεών τους.
«Το ευρώ είναι το πιο αποφασιστικό βήμα προς την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση που κάναμε τα τελευταία είκοσι χρόνια»
Το «σενάριο καταστροφής» θα ήταν η Ελλάδα απλά να μην κατορθώσει να αντεπεξέρθει στις υποχρεώσεις της και ως εκ τούτου να αποσταθεροποιηθεί πολιτικά κι εντέλει να μην καταφέρει να ξαναγίνει ανταγωνιστική εντός της ευρωζώνης. Νομίζω πως αυτό θα ήταν καταστροφικό, εκτός των άλλων, και διότι η χώρα θα οδηγούνταν προς την αποκατάσταση της κυριαρχίας των διεφθαρμένων ελίτ, αντί προς μεταρρυθμίσεις που θα μπορούσαμε να τις αποκαλέσουμε «πράσινη νέα συμφωνία».
ΝΡ: Μπορείς να φανταστείς την ευρωζώνη χωρίς την Ελλάδα, ίσως και χωρίς την Ιρλανδία ή την Πορτογαλία;
SG: Μπορούμε φυσικά να το φανταστούμε αυτό, αλλά πρέπει να αγωνιστούμε ώστε να μη γίνει πραγματικότητα! Το ευρώ δεν αφορά απλά την οικονομία. Το ευρώ είναι το πιο αποφασιστικό βήμα προς την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση που κάναμε τα τελευταία είκοσι χρόνια. Χρειάζεται άρα να υπερασπιστούμε το ευρώ, να το ενισχύσουμε και να προχωρήσουμε προς μια αληθινή ευρωπαϊκή οικονομική ενοποίηση -που σημαίνει να εναρμονίσουμε πολλούς τομείς των οικονομικών μας πολιτικών, με μέτρα όπως:
* τα ευρωομόλογα, ώστε τα κράτη να έχουν πρόσβαση σε φθηνό δανεισμό,
* την κοινή φορολογική πολιτική, ώστε να αντιμετωπίσουμε την φοροδιαφυγή και την ύπαρξη «φορολογικών παραδείσων» στην Ευρώπη,
* το συντονισμό των οικονομικών μας πολιτικών, για να υπερβούμε την κατάσταση των πολύ στρεβλών σημερινών οικονομικών ανισορροπιών, όπου κάποιες χώρες, σαν τη Γερμανία έχουν πελώρια πλεονάσματα τρεχουσών συναλλαγών κι άλλες γιγάντια ελλείμματα.
Εν κατακλείδι θα έλεγα πως πρέπει να αγωνιστούμε ώστε η Ελλάδα και άλλα περιφερειακά κράτη-μέλη να παραμείνουν στην ευρωζώνη, που με τη σειρά της χρειάζεται πραγματική οικονομική ενοποίηση.
ΝΡ: Θέλοντας να επισείσουν την απειλή μιας εξισλαμισμένης Ευρώπης, οι ακροδεξιοί πολιτικοί αναφέρονται συχνά στην «Ευραβία». Αλλά σήμερα, μετά την «αραβική άνοιξη» θα μπορούσαμε να φανταστούμε την «Ευραβία» ως μια ουτοπία, υπό την έννοια της ένταξης, ακόμα και της συγχώνευσης, της Τουρκίας, της Αιγύπτου και του Μαγκρέμπ στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ);
SG: Μπορώ να φανταστώ την Τουρκία να γίνεται πλήρες μέλος της ΕΕ, αν και προς το παρόν εκκρεμούν τόσο πολλά προβλήματα, που δεν μπορεί να γίνεται λόγος για σύντομη ένταξή της. Στην Τουρκία, αλλά πολύ περισσότερο φυσικά στις άλλες χώρες της «Ευραβίας» όπως τις αποκάλεσες, υπάρχουν τόσο μεγάλα προβλήματα στους τομείς των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της λειτουργίας της δημοκρατίας, της ελευθερίας της σκέψης και της έκφρασης, των δικαιωμάτων των γυναικών κ.ο.κ! Να μην ξεχνάμε πως όλες οι χώρες που θέλουν να ενταχθούν στην ΕΕ οφείλουν να πληρούν τα «κριτήρια της Κοπεγχάγης».
«Χωρίς την Ελλάδα, χωρίς την ελληνική φιλοσοφία, πιθανότατα οι Γερμανοί θα ζούσαμε ακόμα στα δέντρα!»
Νομίζω επίσης πως θα πρέπει να βρούμε μια λύση και στα προβλήματα ασφάλειας μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Ως Ευρωπαίοι «πράσινοι» θεωρούμε πως κάτι τέτοιο περιλαμβάνει να εγγυηθεί η ΕΕ την ασφάλεια της Ελλάδας, με αντάλλαγμα τη δραστική μείωση των εξοπλιστικών δαπανών εκ μέρους της. Προσωπικά, θεωρώ την Τουρκία τμήμα, ή τουλάχιστο εν μέρει τμήμα, της ευρωπαϊκής ηπείρου, και άρα εκτιμώ πως θα πρέπει να έχει την προοπτική της πλήρους ένταξής της στην ΕΕ. Θα ήμουν πολύ διστακτικός στο να πω κάτι παρόμοιο για τα βορειοαφρικανικά κράτη. Θεωρώ πως η Ευρώπη χρειάζεται να κινηθεί προς στενότερη συνεργασία μαζί τους, που όμως να μην περιορίζεται στην οικονομία -όπως συνέβαινε ως τώρα, με τη κίνηση προς τη δημιουργία μιας ζώνης ελευθέρων συναλλαγών- αλλά να συμπεριλαμβάνει έναν ισχυρό βραχίονα πολιτικής συνεργασίας, υποστήριξης των δημοκρατικών δυνάμεων σε αυτές τις χώρες, υποστήριξης των ακτιβιστών υπέρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, των δικαιωμάτων των γυναικών κ.ο.κ. Αυτές οι χώρες μπορούν να ασπαστούν περισσότερο τις ευρωπαϊκές αξίες, καθώς οι πολίτες τους νιώθουν ισχυρή έλξη για το συνδυασμό ευημερίας και ελευθερίας της Ευρώπης...
ΝΡ: Όπως το έχει ήδη κάνει η Ευρώπη, στην περίπτωση της Τουρκίας, αλλά και της Ελλάδας!
SG: Δεν θα το έλεγα για την Ελλάδα... Νομίζω πως μάλλον η Ελλάδα το έκανε αυτό για μας! Χωρίς την Ελλάδα και την ελληνική φιλοσοφία, πιθανότατα οι Γερμανοί θα ζούσαμε ακόμα στα δέντρα!
ΝΡ: Μετά τη Φουκουσίμα φυσικά οι πάντες κατανόησαν καλύτερα τους κινδύνους από τη χρήση της πυρηνικής ενέργειας. Αλλά πώς απαντάς σε όσους αντιτείνουν πως η δύση είναι ήδη έντονα εξαρτημένη από την πυρηνική ενέργεια;
SG: Δεν είναι τόσο έντονη αυτή η εξάρτηση... Λίγες είναι οι χώρες που είναι πολύ εξαρτημένες από την πυρηνική ενέργεια. Δε θα πρέπει να λησμονούμε πως πολλά από τα σημαντικά κράτη-μέλη της ΕΕ δεν έχουν καθόλου πυρηνικούς σταθμούς, χωρίς, απ' ότι γνωρίζω, να μην έχουν ηλεκτρισμό ή τα βράδια να κάθονται στα σκοτάδια! Το πρόβλημα είναι πως δεν εξαρτώμεθα από μία, αλλά από δύο αρνητικές μορφές ενέργειας. Ορισμένες χώρες εξαρτώνται πολύ από την πυρηνική ενέργεια και άλλες πολύ έντονα από τα ορυκτά καύσιμα. Αμφότερες αυτές οι μορφές ενέργειας προέρχονται από πολυδάπανες εισαγωγές, που σημαίνει πως μας κάνουν έρμαιο στις αυξήσεις των τιμών, καταστρέφουν το κλίμα, καταστρέφουν τα ανθρώπινα δικαιώματα (όπου π.χ. έχουμε εξορύξεις ουρανίου) κ.ο.κ. Οπότε πρέπει να τις εγκαταλείψουμε και τις δυο!
«Όποια χώρα στραφεί προς τις ΑΠΕ, τελικά θα ωφεληθεί. ' Αρα θα πρέπει να το κάνει, ανεξάρτητα από αν οι γείτονές της είναι αρκετά ανόητοι να μην το κάνουν»
Αλλά τα καλά νέα είναι πως οι έρευνες δείχνουν ξεκάθαρα πως η Ευρώπη μπορεί να αποκτήσει ενεργειακή αυτάρκεια χάρη στις ΑΠΕ. Για να το πετύχουμε αυτό θα χρειαστούν σοβαρές επενδύσεις, που θα δημιουργήσουν επιπλέον νέες θέσεις εργασίας. Χρειαζόμαστε ένα ρωμαλέο επενδυτικό πρόγραμμα, που σημειώνω που θα αναβιώσει την ύπαιθρο και τις αγροτικές περιοχές, πράγμα εξαιρετικά σημαντικό, αφού σε πολλές αγροτικές περιοχές της Ευρώπης ο κόσμος εγκαταλείπει την ύπαιθρο -και σε κάποιες περιπτώσεις και την αγροτική παραγωγή. Οπότε, για να αξιοποιηθεί το δυναμικό των ΑΠΕ χρειάζεται κρατική υποστήριξη, η διαμόρφωση του κατάλληλου επενδυτικού κλίματος και κίνητρα για τις επενδύσεις αυτές.
Αυτός ο κλάδος αποτελεί ένα μεγάλο μέρος του οικονομικού προγράμματος των «πράσινων» και νομίζω πως ειδικά η Ελλάδα έχει εδώ μεγάλες δυνατότητες. Διαθέτετε εκτεταμένη ακτογραμμή, μεγάλη ηλιοφάνεια... Μπορείτε να το κάνετε! Έχετε πελώριες δυνατότητες!
ΝΡ: Υπάρχουν χώρες, σαν την Ελλάδα, που μπορεί να αντιτίθενται στην πυρηνική ενέργεια, αλλά είναι περικυκλωμένες στην κυριολεξία από κράτη με πυρηνικούς σταθμούς. Στην περίπτωση της Ελλάδας π.χ. έχουμε τη Βουλγαρία, την Αλβανία, την Τουρκία, τη Λιβύη να διαθέτουν ήδη -ή να ετοιμάζονται να αποκτήσουν- πυρηνικούς σταθμούς. Οπότε όσοι υποστηρίζουν την πυρηνική ενέργεια λένε πως από τη στιγμή που η ασφάλειά της είναι εκτός συζήτησης, με τόσους αντιδραστήρες ολόγυρά της, τουλάχιστο ας επωφεληθεί οικονομικά, εγκαθιστώντας πυρηνικούς αντιδραστήρες στο έδαφός της.
SG: Ναι, ξέρω, έχουμε την ίδια ακριβώς επιχειρηματολογία στη Γερμανία! Μας λένε, γιατί να κλείσουμε τους σταθμούς μας, αφού είμαστε δίπλα στη Γαλλία που έχει εγκαταστήσει πυρηνικούς σταθμούς σε σεισμογενείς περιοχές; -πράγμα που ισχύει πράγματι, στην περιοχή του Ρήνου, ανάμεσα στη Γαλλία και τη Γερμανία.
Θα απαντούσα πως αυτός είναι ένας ξεπερασμένος τρόπος σκέψης. Νομίζω πως τα κράτη που χρησιμοποιούν πυρηνική ενέργεια τελικά θα βρεθούν στη μεριά των χαμένων. Διότι η στροφή προς τις ΑΠΕ και την ενεργειακή αποτελεσματικότητα δημιουργεί οικονομικά πλεονεκτήματα, όχι μειονεκτήματα. Οι χώρες που θα αξιοποιήσουν τις ΑΠΕ και θα αναπτύξουν τη σχετική τεχνολογία, θα έχουν στο μέλλον οικονομικό προβάδισμα. Η πυρηνική ενέργεια πολύ απλά δε συμφέρει, ούτε οικονομικά! Δεν μπορούν ούτε καν να αναλάβουν τα ασφάλιστρα της λειτουργίας τους, που τα επωμίζονται ολόκληρα τα κράτη! Οπότε νομίζω πως πρόκειται απλά για λάθος επιχειρηματολογία. Όποια χώρα στραφεί προς τις ΑΠΕ θα κερδίσει. ' Αρα θα πρέπει να το κάνει, ανεξάρτητα από αν οι γείτονές της είναι αρκετά ανόητοι να μην το κάνουν.
Όσον τώρα αφορά την Ευρώπη, ασφαλώς και χρειαζόμαστε κοινή ευρωπαϊκή ευθύνη στην ανάπτυξη της πυρηνικής ενέργειας. Αυτό σημαίνει αξιόπιστους και αυστηρούς ελέγχους ασφαλείας όλων των πυρηνικών σταθμών της Ευρώπης, οπουδήποτε κι αν λειτουργούν αυτοί. Κι αν υπάρξουν τέτοιοι έλεγχοι, θα δείξουν πως οι πυρηνικοί σταθμοί πρέπει να κλείσουν, καθώς πυρηνική ενέργεια και ασφάλεια είναι έννοιες ασύμβατες.
Ο Sven Giegold είναι Γερμανός ευρωβουλευτής, εκλεγμένος με το κόμμα των «πρασίνων»
'Αλλα άρθρα του Sven Giegold:
* «Δήλωση του Λουξεμβούργου» για την κρίση στην Ευρωπαϊκή Ένωση (με τους Πασκάλ Κανφίν και Κλοντ Τούρμες) (5/2/2011
*
* «Ελληνική ασθένεια» ή ευρωπαϊκή κρίση; (με τους Ρεβέκκα Χαρμς και Ράινχαρντ Μπιτικόφερ) (29/3/2010)
H κρίση επιβάλλει στην Ευρώπη να αναθεωρήσει εκ βάθρων τις οικονομικές της πολιτικές (με τους Πασκάλ Κανφίν και Ντανιέλ Κον-Μπεντίτ) (8/2/2010)
Τρίτη 5 Απριλίου 2011
Ψήφισμα των Ευρωπαίων Πράσινων για τη Λιβύη
ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΠΡΑΣΙΝΟ ΚΟΜΜΑ
14η ΣΥΝΟΔΟΣ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ
Βουδαπέστη, Ουγγαρία, 1-3/4/2011
Απόφαση ψηφίσματος: Παρέμβαση στη Λιβύη
1. Το Ευρωπαϊκό Πράσινο Κόμμα εκφράζει την πλήρη υποστήριξή του προς το Λιβυκό λαό στην προσπάθειά του να τερματίσει τη μακροβιότερη δικτατορία στην περιοχή και στον αγώνα του να επιτύχει ένα δημοκρατικό καθεστώς.
2. Η κλιμάκωση της κατάστασης στη Λιβύη -αφότου ο Μουαμάρ Καντάφι άρχισε να βομβαρδίζει τον ίδιο του το λαό- έχει αποδείξει με τον πιο δραματικό τρόπο πόσος πολύτιμος χρόνος αφέθηκε να χαθεί. Στο στάδιο αυτό ήταν αναγκαία πειστικότερη διπλωματία και αποτελεσματικότερη πολιτική πρωτοβουλία από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη μέλη της, ιδίως μέσω της Ύπατης Εκπροσώπου για θέματα εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφαλείας.
3. Η ΕΕ και οι χώρες μέλη της οφείλουν να αναθεωρήσουν πλήρως την πολιτική τους για τη Μεσόγειο και να αποδεχθούν τις ευθύνες τους για τη σημερινή κατάσταση αστάθειας. Δόθηκε προτεραιότητα στα οικονομικά συμφέροντα και την υποτιθέμενη σταθερότητα, σε βάρος των δημοκρατικών μεταρρυθμίσεων και του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Αυτή η στάση οδήγησε σε ανοικτή υποστήριξη προς τους δικτάτορες της περιοχής και συγκεκριμένα στον Καντάφι. Είναι αναγκαίο, εν προκειμένω, να εφαρμοστεί πλήρως το εμπάργκο πετρελαίου της ΕΕ. Η ΕΕ θα πρέπει να αρχίσει έρευνα για τις οικονομικές σχέσεις της με τη Λιβύη, με πρώτες τις πωλήσεις όπλων από κράτη μέλη, ιδιαίτερα για πιθανές παραβιάσεις των κριτηρίων του Κώδικα Συμπεριφοράς της ΕΕ για το Εμπόριο Όπλων.
4. Ορατή και απτή πρέπει να είναι η υποστήριξη προς τις δημοκρατικές δυνάμεις στο Μπαχρέιν, την Υεμένη, τη Συρία και τη Σαουδική Αραβία, αλλά και τις άλλες χώρες της Βόρειας Αφρικής και της Μέσης Ανατολής. Η αξιοπιστία της ΕΕ και των κρατών μελών εξαρτάται από την ικανότητα υποστήριξης όλων των δημοκρατικών και μη βίαιων κινημάτων, όχι μόνο ορισμένων από αυτά.
5. Η Απόφαση 1973 του Συμβουλίου Ασφαλείας υιοθετήθηκε, μετά από έντονη απαίτηση της Λιβυκής αντιπολίτευσης, για την προστασία των αμάχων από τις δυνάμεις του Καντάφι. Ευρεία συναίνεση των μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας, του Αραβικού Συνδέσμου και της Αφρικανικής Ένωσης, διαμορφώθηκε σταδιακά γύρω από την ανάγκη για ταχεία δράση ενόψει της βίαιης προέλασης των δυνάμεων του Καντάφι και των απειλών προς τον ίδιο του το λαό. Πρόκειται για πρωτοφανή και σημαντική συμφωνία. Υποστηρίζουμε τον πρωταρχικό στόχο της απόφασης του Συμβουλίου Ασφαλείας για προστασία των αμάχων και των δύο πλευρών και απορρίπτουμε μια στρατιωτική επέμβαση επί του εδάφους. Επαναβεβαιώνουμε την ανάγκη για διατήρηση της ενότητας της Λιβύης.
6. Βομβαρδισμός της Λιβύης από τις συμμαχικές δυνάμεις, που δεν έχει ως στόχο την προστασία των αμάχων, υπερβαίνει τα όρια της εντολής της Απόφασης 1973 του ΟΗΕ. Η υποχρέωση να γίνει σεβαστό το αίτημα για κατάπαυση του πυρός ισχύει εξίσου για όλες τις πλευρές. Η παροχή στρατιωτικής βοήθειας στους αντάρτες της Λιβύης παραβιάζει το εμπάργκο όπλων.
7. Οι Ευρωπαίοι Πράσινοι εκφράζουν την ανησυχία τους για τη συνεχιζόμενη σύγκρουση και καλούν για αυστηρή τήρηση των όρων της Απόφασης 1973 του ΟΗΕ, εκ μέρους της διεθνούς παρέμβασης. Θεωρούμε ως στόχο πρώτης προτεραιότητας να καθοριστούν οι όροι για την κατάπαυση του πυρός και την προστασία του άμαχου πληθυσμού, με επόμενο βήμα την έναρξη διαμεσολάβησης μεταξύ των αντίπαλων πλευρών. Η διαμεσολάβηση θα έχει ως στόχο να διευκολύνει διάλογο που θα οδηγεί στις πολιτικές μεταρρυθμίσεις που χρειάζονται προκειμένου να βρεθεί μια ειρηνική και βιώσιμη λύση και να διασφαλιστεί η ανεξαρτησία και ακεραιότητα της Λιβύης.
8. Για όλα αυτά, οι Ευρωπαίοι Πράσινοι θεωρούν ότι σε καμία περίπτωση δεν πρέπει, η όποια απαραίτητη διεθνής παρέμβαση για την προστασία των αμάχων, να εκλαμβάνεται ως λευκή επιταγή προς το διεθνή συνασπισμό για όποια δράση κρίνει αυτός σκόπιμη. Τα όρια της απόφασης του ΟΗΕ πρέπει να γίνουν σεβαστά με αυστηρότητα.
9. Η επιβολή των ζωνών απαγόρευσης πτήσεων και η προστασία του πληθυσμού οφείλει να συνοδεύεται από ισχυρή διπλωματική δράση, υπό τα Ηνωμένα Έθνη, με στόχο άμεση κατάπαυση του πυρός. Η απόφαση του ΟΗΕ δε σημαίνει πόλεμο κατά των πολιτών που εγκαταλείπουν τις εμπόλεμες περιοχές: αντιθέτως υπάρχουν διεθνείς υποχρεώσεις που πρέπει να τηρούνται. Η διπλωματία των Ηνωμένων Εθνών οφείλει να οργανώσει αποστολή βοήθειας για τους εκτοπισθέντες της Λιβύης και πάνω απ' όλα τη δημιουργία ενός ανθρωπιστικού διαδρόμου για τους πρόσφυγες. Είναι επίσης σημαντικό η ΕΕ να θέσει σε εφαρμογή το συντομότερο δυνατόν επαρκείς μηχανισμούς υποδοχής προσφύγων και εκτοπισμένων ατόμων που ενδεχομένως επιδιώκουν να διαφύγουν από τη Λιβύη. Με αυτή την έννοια, η αποστολή της Frontex είναι απαραίτητο να επαναπροσδιοριστεί, προκειμένου να διασφαλιστεί η προστασία των αμάχων και το δικαίωμά τους να ξεφύγουν από τον πόλεμο. Οι Λιβυκές αρχές που θα αναδειχθούν μετά τις συγκρούσεις, θα πρέπει να υπογράψουν και να επικυρώσουν τη Συνθήκη της Γενεύης για τους Πρόσφυγες.
10. Πρέπει επίσης να υπογραμμιστεί ότι η Συνθήκη της Λισαβόνας επιβάλλει να διέπεται η κοινή πολιτική ασύλου, μετανάστευσης και ελέγχου των εξωτερικών συνόρων, από την αρχή της αλληλεγγύης και της δίκαιης κατανομής των ευθυνών, περιλαμβανομένων και των οικονομικών της επιπτώσεων, μεταξύ των κρατών μελών. Αυτή η αρχή της αλληλεγγύης οφείλει να εφαρμοστεί και στην παρούσα συγκυρία για τα θέματα πολιτικής ασύλου και μετανάστευσης.
14η ΣΥΝΟΔΟΣ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ
Βουδαπέστη, Ουγγαρία, 1-3/4/2011
Απόφαση ψηφίσματος: Παρέμβαση στη Λιβύη
1. Το Ευρωπαϊκό Πράσινο Κόμμα εκφράζει την πλήρη υποστήριξή του προς το Λιβυκό λαό στην προσπάθειά του να τερματίσει τη μακροβιότερη δικτατορία στην περιοχή και στον αγώνα του να επιτύχει ένα δημοκρατικό καθεστώς.
2. Η κλιμάκωση της κατάστασης στη Λιβύη -αφότου ο Μουαμάρ Καντάφι άρχισε να βομβαρδίζει τον ίδιο του το λαό- έχει αποδείξει με τον πιο δραματικό τρόπο πόσος πολύτιμος χρόνος αφέθηκε να χαθεί. Στο στάδιο αυτό ήταν αναγκαία πειστικότερη διπλωματία και αποτελεσματικότερη πολιτική πρωτοβουλία από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη μέλη της, ιδίως μέσω της Ύπατης Εκπροσώπου για θέματα εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφαλείας.
3. Η ΕΕ και οι χώρες μέλη της οφείλουν να αναθεωρήσουν πλήρως την πολιτική τους για τη Μεσόγειο και να αποδεχθούν τις ευθύνες τους για τη σημερινή κατάσταση αστάθειας. Δόθηκε προτεραιότητα στα οικονομικά συμφέροντα και την υποτιθέμενη σταθερότητα, σε βάρος των δημοκρατικών μεταρρυθμίσεων και του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Αυτή η στάση οδήγησε σε ανοικτή υποστήριξη προς τους δικτάτορες της περιοχής και συγκεκριμένα στον Καντάφι. Είναι αναγκαίο, εν προκειμένω, να εφαρμοστεί πλήρως το εμπάργκο πετρελαίου της ΕΕ. Η ΕΕ θα πρέπει να αρχίσει έρευνα για τις οικονομικές σχέσεις της με τη Λιβύη, με πρώτες τις πωλήσεις όπλων από κράτη μέλη, ιδιαίτερα για πιθανές παραβιάσεις των κριτηρίων του Κώδικα Συμπεριφοράς της ΕΕ για το Εμπόριο Όπλων.
4. Ορατή και απτή πρέπει να είναι η υποστήριξη προς τις δημοκρατικές δυνάμεις στο Μπαχρέιν, την Υεμένη, τη Συρία και τη Σαουδική Αραβία, αλλά και τις άλλες χώρες της Βόρειας Αφρικής και της Μέσης Ανατολής. Η αξιοπιστία της ΕΕ και των κρατών μελών εξαρτάται από την ικανότητα υποστήριξης όλων των δημοκρατικών και μη βίαιων κινημάτων, όχι μόνο ορισμένων από αυτά.
5. Η Απόφαση 1973 του Συμβουλίου Ασφαλείας υιοθετήθηκε, μετά από έντονη απαίτηση της Λιβυκής αντιπολίτευσης, για την προστασία των αμάχων από τις δυνάμεις του Καντάφι. Ευρεία συναίνεση των μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας, του Αραβικού Συνδέσμου και της Αφρικανικής Ένωσης, διαμορφώθηκε σταδιακά γύρω από την ανάγκη για ταχεία δράση ενόψει της βίαιης προέλασης των δυνάμεων του Καντάφι και των απειλών προς τον ίδιο του το λαό. Πρόκειται για πρωτοφανή και σημαντική συμφωνία. Υποστηρίζουμε τον πρωταρχικό στόχο της απόφασης του Συμβουλίου Ασφαλείας για προστασία των αμάχων και των δύο πλευρών και απορρίπτουμε μια στρατιωτική επέμβαση επί του εδάφους. Επαναβεβαιώνουμε την ανάγκη για διατήρηση της ενότητας της Λιβύης.
6. Βομβαρδισμός της Λιβύης από τις συμμαχικές δυνάμεις, που δεν έχει ως στόχο την προστασία των αμάχων, υπερβαίνει τα όρια της εντολής της Απόφασης 1973 του ΟΗΕ. Η υποχρέωση να γίνει σεβαστό το αίτημα για κατάπαυση του πυρός ισχύει εξίσου για όλες τις πλευρές. Η παροχή στρατιωτικής βοήθειας στους αντάρτες της Λιβύης παραβιάζει το εμπάργκο όπλων.
7. Οι Ευρωπαίοι Πράσινοι εκφράζουν την ανησυχία τους για τη συνεχιζόμενη σύγκρουση και καλούν για αυστηρή τήρηση των όρων της Απόφασης 1973 του ΟΗΕ, εκ μέρους της διεθνούς παρέμβασης. Θεωρούμε ως στόχο πρώτης προτεραιότητας να καθοριστούν οι όροι για την κατάπαυση του πυρός και την προστασία του άμαχου πληθυσμού, με επόμενο βήμα την έναρξη διαμεσολάβησης μεταξύ των αντίπαλων πλευρών. Η διαμεσολάβηση θα έχει ως στόχο να διευκολύνει διάλογο που θα οδηγεί στις πολιτικές μεταρρυθμίσεις που χρειάζονται προκειμένου να βρεθεί μια ειρηνική και βιώσιμη λύση και να διασφαλιστεί η ανεξαρτησία και ακεραιότητα της Λιβύης.
8. Για όλα αυτά, οι Ευρωπαίοι Πράσινοι θεωρούν ότι σε καμία περίπτωση δεν πρέπει, η όποια απαραίτητη διεθνής παρέμβαση για την προστασία των αμάχων, να εκλαμβάνεται ως λευκή επιταγή προς το διεθνή συνασπισμό για όποια δράση κρίνει αυτός σκόπιμη. Τα όρια της απόφασης του ΟΗΕ πρέπει να γίνουν σεβαστά με αυστηρότητα.
9. Η επιβολή των ζωνών απαγόρευσης πτήσεων και η προστασία του πληθυσμού οφείλει να συνοδεύεται από ισχυρή διπλωματική δράση, υπό τα Ηνωμένα Έθνη, με στόχο άμεση κατάπαυση του πυρός. Η απόφαση του ΟΗΕ δε σημαίνει πόλεμο κατά των πολιτών που εγκαταλείπουν τις εμπόλεμες περιοχές: αντιθέτως υπάρχουν διεθνείς υποχρεώσεις που πρέπει να τηρούνται. Η διπλωματία των Ηνωμένων Εθνών οφείλει να οργανώσει αποστολή βοήθειας για τους εκτοπισθέντες της Λιβύης και πάνω απ' όλα τη δημιουργία ενός ανθρωπιστικού διαδρόμου για τους πρόσφυγες. Είναι επίσης σημαντικό η ΕΕ να θέσει σε εφαρμογή το συντομότερο δυνατόν επαρκείς μηχανισμούς υποδοχής προσφύγων και εκτοπισμένων ατόμων που ενδεχομένως επιδιώκουν να διαφύγουν από τη Λιβύη. Με αυτή την έννοια, η αποστολή της Frontex είναι απαραίτητο να επαναπροσδιοριστεί, προκειμένου να διασφαλιστεί η προστασία των αμάχων και το δικαίωμά τους να ξεφύγουν από τον πόλεμο. Οι Λιβυκές αρχές που θα αναδειχθούν μετά τις συγκρούσεις, θα πρέπει να υπογράψουν και να επικυρώσουν τη Συνθήκη της Γενεύης για τους Πρόσφυγες.
10. Πρέπει επίσης να υπογραμμιστεί ότι η Συνθήκη της Λισαβόνας επιβάλλει να διέπεται η κοινή πολιτική ασύλου, μετανάστευσης και ελέγχου των εξωτερικών συνόρων, από την αρχή της αλληλεγγύης και της δίκαιης κατανομής των ευθυνών, περιλαμβανομένων και των οικονομικών της επιπτώσεων, μεταξύ των κρατών μελών. Αυτή η αρχή της αλληλεγγύης οφείλει να εφαρμοστεί και στην παρούσα συγκυρία για τα θέματα πολιτικής ασύλου και μετανάστευσης.
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)