Να μην χάνουμε από τα μάτια μας την πραγματική κρίση

Ζούμε σε μια εποχή βαθειάς οικονομικής, κοινωνικής και περιβαλλοντικής /κλιματικής κρίσης τόσο σε παγκόσμιο όσο και σε εθνικό επίπεδο. Η χρηματοπιστωτική κρίση μετατράπηκε σε οικονομική και εντείνεται από το 2008, αποτελεί μια πραγματικότητα που κυριαρχεί στις κοινωνικές και πολιτικές εξελίξεις, δημιουργεί ανασφάλεια, οδηγεί στην απώλεια χιλιάδων θέσεων εργασίας και απειλεί να θέσει στο περιθώριο τις περιβαλλοντικές πολιτικές και την ανάγκη προστασίας του κλίματος.

Όμως, η χρηματοπιστωτική, αρχικά, και δημοσιονομική και οικονομική κρίση, τώρα, συμβαδίζουν με την περιβαλλοντική και κοινωνική. Για χρόνια οι κυβερνήσεις αλλά και η κοινωνία έκλειναν τα μάτια μπροστά στα προβλήματα, συσσωρεύοντας τεράστια χρέη δημοσιονομικά, οικονομικά και περιβαλλοντικά. Η ένταση της σημερινής κρίσης είναι κυρίως αποτέλεσμα της αποτυχίας του ελληνικού πολιτικού συστήματος και του μοντέλου ανάπτυξης που ακολουθήθηκε και όχι τόσο συνέπεια της παγκόσμιας κρίσης. Με ευθύνη των κυβερνήσεων σπαταλήθηκαν οι φυσικοί και οικονομικοί μας πόροι, στερώντας τους από τις μελλοντικές γενιές, επεκτάθηκε η διαφθορά σε πρωτοφανές επίπεδο, κάνοντας πιο φτωχούς όλους μας για να πλουτίσουν λίγοι, στερούμαστε πλέον πολύτιμα για τη ζωή μας αγαθά, όπως ο καθαρός αέρας, το ασφαλές νερό, τα δάση και τα φυσικά οικοσυστήματα, δημιουργήθηκε ένα τεράστιο δημόσιο χρέος που ξεπερνάει σήμερα τα 330 δις (με το ΑΕΠ να φτάνει τα 250 δις).

Η αποτυχία ενός μοντέλου ανάπτυξης οδηγεί σε συνολική κρίση

Για δεκαετίες ακολουθήθηκε ένα αναπτυξιακό μοντέλο βασισμένο στην κυριαρχία της κατανάλωσης μέσα από το δανεισμό, στον σχεδιασμό και την εκτέλεση έργων που δεν προσέθεταν στην ποιότητα ζωής αλλά διαμορφώνονταν συχνά υπό την πίεση ισχυρών λόμπυ, στην περιθωριοποίηση της πραγματικής οικονομίας και το φούσκωμα της χρηματιστηριακής και παρασιτικής οικονομίας. Σπαταλήθηκαν ευρωπαϊκοί πόροι που υποτίθεται ότι θα χρησίμευαν στην σύγκλιση και στην δημιουργία κοινωνικών υποδομών. Το 40% των ευρωπαϊκών χρηματοδοτήσεων κατευθύνθηκε σε αυτοκινητοδρόμους, συντηρώντας ένα μοντέλο μετακινήσεων που οδηγεί όχι μόνο σε περιβαλλοντικά αλλά και σε οικονομικά αδιέξοδα.

Σε μια εποχή όπου θα έπρεπε υποτίθεται να εξορθολογιστούν τα οικονομικά της χώρας για να μπει στην ΟΝΕ και να πιάσει τους στόχους για χρέος και ελλείμματα, καλλιεργήθηκε – ακόμα και με στημένες δημοσκοπήσεις- η μεγάλη ιδέα των Ολυμπιακών Αγώνων που οδήγησαν τελικώς στην σπατάλη δεκάδων δισεκατομμυρίων ευρώ για έργα που σήμερα καταρρέουν, αλλά και μεγέθυναν τη διαφθορά (αγορά συστήματος C4I, μαύρα ταμεία Siemens, υπερτιμολογήσεις έργων κα).

Μαζί με τα δημοσιονομικά προβλήματα αποκαλύπτονται η διαφθορά και η αναξιοπιστία

Βασικό στοιχείο της κρίσης δεν είναι μόνο το υψηλό χρέος και το έλλειμμα, αλλά και η γενίκευση της διαφθοράς, η αναξιοπιστία των στοιχείων αλλά και του πολιτικού συστήματος της χώρας, η αποσύνθεση της διοίκησης, η κατάρρευση βασικών θεσμών και η κυριαρχία των πελατειακών σχέσεων. Η χώρα βρίσκεται σήμερα στο χείλος του γκρεμού με το πολιτικό προσωπικό της να έχει απαξιωθεί πλέον στα μάτια μεγάλου τμήματος της κοινωνίας, τα πολιτικά κόμματα να αδυνατούν να αναγνωρίσουν τις ευθύνες τους και τους πολίτες να είναι εξαιρετικά οργισμένοι αλλά παρ' όλα αυτά να δίνουν τεράστια πλειοψηφία σε έναν από τους δύο συνένοχους της κατάντιας της χώρας.

Χαρακτηριστικό της αναξιοπιστίας του πολιτικού συστήματος είναι και το ότι η ΝΔ εγκατέλειψε το σκάφος πανικόβλητη βλέποντας το να κατευθύνεται στα βράχια, ενώ το ΠΑΣΟΚ υπόσχονταν να συνεχίσει το πάρτυ στο κατάστρωμα παρά το γεγονός ότι έβλεπε ότι η σύγκρουση με τα βράχια ήταν θέμα (ελάχιστου) χρόνου. Δεν είναι στοιχείο της αναξιοπιστίας του πολιτικού συστήματος η διαφορά μεταξύ προεκλογικών υποσχέσεων και μετεκλογικών πρακτικών και πολιτικών. Τι σχέση έχουν αυτά που προωθεί σήμερα η κυβέρνηση με όσα έλεγε ο πρωθυπουργός προεκλογικά και με το πρόγραμμα του ΠΑΣΟΚ με το οποίο ζητούσε την ψήφο των πολιτών;

Η ώρα της απόδοσης ευθυνών

Ένα σημαντικό ποσοστό πολιτών είναι - και δικαίως - οργισμένο γιατί δεν έχει πληρώσει ακόμα κανένας για τα σκάνδαλα, τη γενικευμένη διαφθορά, τη χρεοκοπία των ασφαλιστικών ταμείων. Η κρίση εντείνεται από το γεγονός ότι για την έκταση της διαφθοράς κανένας δεν τιμωρήθηκε και δεν υποχρεώθηκε να επιστρέψει όσα αφαίρεσε από τα δημόσια ταμεία ή από τις τσέπες των πολιτών εκμεταλλευόμενος τη θέση του σε κρίσιμα πόστα. Η κυβέρνηση ζητάει περικοπή επιδομάτων και μισθών, αλλά κανένα από τα κόμματα εξουσίας που κατηγορήθηκαν για αποδοχή χρημάτων από τα μαύρα ταμεία της Siemens ή κρατικοί αξιωματούχοι και στελέχη των ΔΕΚΟ δεν υποχρεώθηκαν να επιστρέψουν τα χρήματα εκεί απ’ όπου αφαιρέθηκαν, στα δημόσια ταμεία.

Το ίδιο ισχύει όμως και για όσους πλούτισαν κατέχοντας δημόσιες θέσεις που τους επέτρεπε να “νομιμοποιούν” αυθαίρετες κατασκευές μέσα σε δάση και οικοσυστήματα, να διαθέτουν τα δημόσια αγαθά για την εξυπηρέτηση κομματικών φίλων ή ισχυρών οικονομικών συμφερόντων, να κάνουν πλιάτσικο στις κοινοτικές χρηματοδοτήσεις στις αγροτικές ενισχύσεις, στις επιδοτήσεις.