Στενότερη συνεργασία ελλήνων και γερμανών πρασίνων

Στη συνάντηση πράσινων αυτοδιοικητικών και μελών των Ο.Π., ο προσκεκλημένος Δημήτρης Γουμάγιας, δημοτικός σύμβουλος πρασίνων στο Friedrichshain-Kreuzberg Βερολίνου, επισήμανε εισαγωγικά τη σημασία που έχει για την κοινωνία που παρακολουθεί τις δράσεις των Οικολόγων Πράσινων η δημιουργία ενός έμπιστου προφίλ που πρέπει να χαρακτηρίζει τους εκπροσώπους και τα μέλη του κόμματος στις επαφές τους με τους πολίτες. Υπογράμμισε ακόμα την προσήλωση που πρέπει να έχουν τα μέλη και οι εκλεγμένοι στα θεμελιώδη ιδεώδη των Οικολόγων Πράσινων σε τομείς όπως την προστασία του περιβάλλοντος, το κοινωνικό δίκαιο κλπ και την διαρκή ανάδειξη αυτών. Επεσήμανε τη σημασία της υιοθέτησης μιας κοινής προσωνυμίας ανάμεσα στις πολιτικές παρατάξεις που στηρίζουν οι Οικολόγοι Πράσινοι στις αυτοδιοικητικές εκλογές ώστε να είναι αναγνωρίσιμοι από την κοινωνία και να μη δημιουργείται σύγχυση στο εκλογικό σώμα. Υπενθύμισε τέλος πως πρέπει να λειτουργούμε πρωτίστως προς το συμφέρον του κοινωνικού συνόλου, του κράτους, της περιφέρειας, του δήμου και μετά του κόμματος και πρότεινε να υπάρξει ένας σαφής διαχωρισμός ανάμεσα στις έννοιες «πολιτική ιδιότητα και επάγγελμα» όπως και στο «κράτος και πολιτικά κόμματα».

Ακολούθως ο Δ. Γουμάγιας ανέλυσε ορισμένες θεμελιώδεις λειτουργίες του δήμου του Friedrichshain-Kreuzberg σε έξι βασικούς άξονες πάνω στους οποίους μάλιστα προτάθηκε να ξεκινήσει η δόμηση μιας εποικοδομητικής συνεργασίας μεταξύ των δήμων της Ελλάδας και του Friedrichshain-Kreuzberg αλλά και άλλων δήμων της Γερμανίας. Οι άξονες αυτοί είναι:
1. Δημοκρατική λειτουργία του Δήμου Friedrichshain-Kreuzberg (οργανόγραμμα, μοντέλο λειτουργίας και οργάνωσης, ανταλλαγή εμπειριών κλπ) με σκοπό συγκριθεί με ό,τι ισχύει στους δήμους της Ελλάδας
2. Διαχείριση δημοτικών απορριμμάτων (κομποστοποίηση, ανακύκλωση κλπ)
3. Αξιοποίηση / διαχείριση ελεύθερων χώρων δήμου
4. Παραγωγή ενέργειας από Α.Π.Ε. στο δήμο
5. Θέματα συμμετοχής πολιτών στη λήψη αποφάσεων του δήμου
6. Κοινωνικά θέματα (κοινωνικό δίχτυ ασφάλειας δημοτών, βελτίωση επιπέδου ασφάλειας, κοινωνικές επιχειρήσεις και οικονομία, άστεγοι)

1. Δημοκρατική λειτουργία δήμου Friedrichshain-Kreuzberg

Ο Δ. Γουμάγιας διαβεβαίωσε αρχικά για την πρόθεση του δημάρχου Friedrichshain-Kreuzberg για την έναρξη ενός διαλόγου συνεργασίας με το δήμαρχο Αθηναίων. Οι δημοκρατικές διαδικασίες είναι νομικά κατοχυρωμένες στους δήμους της Γερμανίας μέσω του «τοπικού συντάγματος» που κάθε κρατίδιο διαθέτει και από το οποίο απορρέουν όλοι οι νόμοι των κρατιδίων αλλά και ο τρόπος λειτουργίας των δήμων.

Στους δήμους του Βερολίνου η εκλογή του δημάρχου και των αντιδημάρχων (δημοτική κυβέρνηση δήμου) γίνεται από τους δημοτικούς βουλευτές μέσα στη δημοτική βουλή του κάθε δήμου η οποία είναι και το ανώτατο όργανο για να επικυρώσει ή να απορρίψει τις αποφάσεις των επιτροπών.

Οι δήμαρχοι, η δημοτική κυβέρνηση και η δημοτική βουλή αποτελούν το σύνολο των θεσμικών οργάνων για τη λήψη των αποφάσεων. Στις εκλογές, οι υποψήφιοι δημοτικοί σύμβουλοι του κάθε κόμματος που θα συγκεντρώσει τις περισσότερες έδρες προτείνουν τον επικεφαλής της λίστας τους για τη θέση του δημάρχου, ενώ οι όλες διεργασίες γίνονται μέσα από συνεργασίες μεταξύ των κομμάτων. Το κόμμα που έρχεται πρώτο στις εκλογές έχει τα 3 από τα πέντε μέλη της δημοτικής κυβέρνησης, η οποία όμως δεσμεύεται από τις αποφάσεις του δημοτικού συμβουλίου (σπάνια ένα κόμμα έχει από μόνο του την πλειοψηφία – στην περίπτωση του Kreuzberg οι πράσινοι έχουν 22 δημοτικούς συμβούλους σε σύνολο 55 – στην πράξη 51 γιατί οι Πειρατές είχαν μόνο 4 υποψηφίους ενώ εξέλεξαν 9, και 3 από τα 5 μέλη της δημοτικής κυβέρνησης).

Οι επιτροπές του δήμου ανέρχονται σε 17, ενώ η λειτουργία τους γίνεται δημόσια, μέσω διαλόγου και συμμετοχής των πολιτών που εξασφαλίζει την κοινωνική συναίνεση για τις αποφάσεις που παίρνονται. Ερωτήσεις μπορούν να καταθέτουν τόσο στο Δημοτικό Συμβούλιο όσο και στις επιτροπές και οι πολίτες. (δείτε αναλυτικά την εισήγηση του Δημήτρη Γουμάγια που επισυνάπτω.

Οι εκλογικές διαδικασίες που ακολουθούνται σε άλλα κρατίδια διαφέρουν από αυτές του Βερολίνου, όμως κινούνται στο ίδιο πνεύμα δημοκρατικών διαδικασιών.

2. Διαχείριση δημοτικών απορριμμάτων

Οι δήμοι του Βερολίνου δεν έχουν την αρμοδιότητα της διαχείρισης και αποκομιδής των σκουπιδιών. Το ρόλο αυτό έχει αναλάβει ανεξάρτητη εταιρία που λειτουργεί ως Ν.Π.Δ.Δ. , έχει συσταθεί από το κρατίδιο του Βερολίνου και εποπτεύεται από αυτό όσον αφορά στη διαχείριση των οικονομικών της και την οργάνωση της διοίκησης του.
Κάθε πολυκατοικία πρέπει να υπογράψει συμφωνητικό είτε με την εταιρία ΔΔ είτε με ιδιώτες για την συλλογή των απορριμμάτων της (δεν επιτρέπεται η τοποθέτηση κάδων στο δρόμο, αυτοί τοποθετούνται σε ακάλυπτο χώρο της πολυκατοικίας). Οι ένοικοι πληρώνουν τέλη για τα απορρίμματα με βάση την ποσότητα που πετάνε (σύστημα «Πληρώνω Όσο Πετάω») που συνήθως πρακτικά διασφαλίζεται με την «χρέωση» του νοικοκυριού για κάδο συγκεκριμένου όγκου που παραλαμβάνει.

Ωστόσο, για την καθαριότητα του δήμου σε πάρκα-πρανή κλπ, υπογράφονται συμβόλαια από το δήμο με εταιρίες που επιλέγονται στη βάση ελκυστικών οικονομικών προσφορών, θεσπίζοντας και ενσωματώνοντας παράλληλα κοινωνικά κριτήρια στην επιλογή των εργαζομένων (πχ αν μια εταιρία πληρώνει το προσωπικό της λιγότερο από τον μέσο όρο των μισθών δεν μπορεί να συμμετέχει στον διαγωνισμό). Στο κρατίδιο του Βερολίνου υπάρχει η πολιτική για μηδενική παραγωγή σκουπιδιών (zero waste strategy). Υπάρχουν σταθμοί ανακύκλωσης και κομποστοποίησης οργανικών απορριμμάτων καθώς και μονάδα καύσης των υπολειμμάτων από τα οποία παράγεται ενέργεια (βιοαέριο) για τη θέρμανση κτιρίων και παροχή ζεστού νερού. Η κοινωνική συναίνεση και αποδοχή για εφαρμογή προγραμμάτων διαχείρισης των απορριμμάτων μπορεί να εξασφαλιστεί με την ενημέρωση της τοπικής κοινωνίας αλλά και την εμπέδωση της γνώσης σχετικά με τα μακροπρόθεσμα και μεσοπρόθεσμα οφέλη που θα έχει, ιδιαίτερα όσον αφορά στην εξοικονόμηση ενέργειας, την ανάπτυξη θέσεων εργασίας κλπ.

3. Αξιοποίηση ελεύθερων χώρων δήμου

Στο κρατίδιο και τους δήμους του Βερολίνου η κατάρτιση του πολεοδομικού σχεδίου της πόλης γίνεται από τις αρμόδιες επιτροπές του δήμου, τους δημοτικούς συμβούλους και τη διοίκηση, αλλά από τη διαδικασία αυτή δεν εξαιρείται η συμμετοχή των πολιτών. Περισσότεροι από 100 φορείς συμμετέχουν στη διαβούλευση οργάνωσης και σύνταξης του. Οι φορείς αυτοί εκφράζουν έγκαιρα τη γνώμη τους, τις παρατηρήσεις ή αντιρρήσεις μέσα σε μία διαδικασία που διαρκεί τουλάχιστον 3 χρόνια ώστε τελικά το πολεοδομικό σχέδιο να ψηφιστεί και να γίνει εκτελεστός νόμος βάσει του οποίου θα γίνεται η έκδοση των οικοδομικών αδειών. Το πολεοδομικό σχέδιο περιλαμβάνει και το θεσμό του «πολεοδομικού συμβόλαιου» κατά το οποίο οι ιδιώτες επενδυτές υποχρεούνται να δώσουν χρηματική ή άλλου είδους αποζημίωση στο δήμο για μεγάλες επενδύσεις που κάνουν εντός των ορίων του (πχ δέσμευση να παραδώσουν παιδικό σταθμό, να διαμορφώσουν μια πλατεία ή να διατηρήσουν παλιά κτίρια και να το προσφέρουν στον δήμο).

Στη διαμόρφωση-αξιοποίηση των ελεύθερων χώρων διατηρούνται όλες οι διαδικασίες που προβλέπονται από το πολεοδομικό σχέδιο, ενώ καλούνται οι πολίτες για να καταθέσουν τις προτάσεις τους σε διαβούλευση και οι αποφάσεις που παίρνονται εκτελούνται ανάλογα με τις οικονομικές δυνατότητες του δήμου. Υπάρχει πάντοτε ένας ορίζοντας πενταετίας για τις εκτελεστές αποφάσεις, η υλοποίηση των οποίων γίνεται με κατά προτεραιότητα ιεράρχηση και σε συσχέτιση με τις οικονομικές δυνατότητες του δήμου. Η διαδικασία γίνεται με τρόπο που δεν ευνοεί τον χρηματισμό υπηρεσιών.


4. Παραγωγή ενέργειας από Α.Π.Ε. στο δήμο

Στη Γερμανία κυριαρχεί γενικά το πνεύμα να γίνεται από ιδιώτες η παραγωγή ενέργειας, χωρίς όμως να αποκλείεται σε δήμους και κρατίδια να την παράγουν. Το κρατίδιο του Βερολίνου δεν διαθέτει εκτάσεις για παραγωγή ενέργειας με αιολικά ή φωτοβολταϊκά πάρκα, υλοποιεί ωστόσο κρατικά προγράμματα (π.χ. φωτοβολταϊκά στις στέγες σχολειών). Ωστόσο στο κρατίδιο του Βραδεμβούργου που υπάρχουν τέτοιες εκτάσεις, παράγεται ενέργεια από Α.Π.Ε. Οι πολίτες στους δήμους του κρατιδίου του Βερολίνου μπορούν αυτόνομα να υπογράφουν συμβόλαια με ιδιώτες για την παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές για δική τους χρήση, χωρίς την εμπλοκή του δήμου, εφόσον πληρούν τις νόμιμες διατάξεις και χωρίς να είναι υποχρεωμένοι να πληρώνουν δημοτικά τέλη μέσω των λογαριασμών παροχής ηλεκτρισμού. Ο δήμος Friedrichshain-Kreuzberg έχει καταρτίσει συγκεκριμένες στρατηγικές που αφορούν τη μέριμνα για την κλιματική αλλαγή, καταθέτοντας ειδικές προτάσεις για την ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων και τη ενεργειακή απόδοση αυτών κλπ.

Αναφορικά με το ελληνικό πρόγραμμα «ΗΛΙΟΣ» ο Δ. Γουμάγιας θεωρεί πως θα φέρει θετικά αποτελέσματα αν θα υπάρξουν έσοδα από την εξαγωγή και πώληση ενέργειας, αρκεί τα χρήματα αυτά να κατανεμηθούν με ένα ορθολογικό τρόπο. Πρέπει όμως να δοθούν κρατικές εγγυήσεις στους επενδυτές ώστε να εξασφαλιστεί η εγγύηση των χρημάτων τους.

5. Θέματα συμμετοχής πολιτών στη λήψη αποφάσεων του δήμου

Συζητήθηκε συνδυαστικά με τα υπόλοιπα θέματα καθ’ όλη τη διάρκεια του διαλόγου (βλ. Άξονα 1 , 3 και αλλού)


6. Κοινωνικά θέματα

Στη Γερμανία είναι γνωστό οτι υπάρχει ένα κοινωνικό δίχτυ προστασίας των πολιτών που βρίσκονται σε κατάσταση ανάγκης (άστεγοι, άνεργοι κλπ). Προγράμματα κοινωνικής επιχειρηματικότητας ωστόσο δεν εκπονεί ο δήμος καθώς δε διαθέτει επαρκείς πόρους αλλά ούτε και την αρμοδιότητα για την οργάνωση τους. Παραταύτα, τέτοιου είδους προγράμματα υλοποιούνται από κοινωνικούς φορείς π.χ. κοινωνικές ομάδες ή κοινωνικές επιχειρήσεις μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, τις οποίες μπορεί να χρηματοδοτεί ο δήμος στο πλαίσιο Ομοσπονδιακών προγραμμάτων και προγραμμάτων του κρατιδίου, εφόσον αποδείξουν ότι είναι αξιόπιστοι. Ακόμα ανάλογοι φορείς που έχουν αποδείξει έμπρακτα το έργο τους σε κοινωνικές δράσεις συμπεριλαμβάνονται σε επιχορηγήσεις του δήμου στο πλαίσιο κοινωνικών πολιτικών του, για τις οποίες ο προϋπολογισμός του δήμου ενισχύεται από κρατικές επιχορηγήσεις.

Συστηματικοποίηση της συνεργασίας


Οι συμμετέχοντες πράσινοι συμφώνησαν να εντείνουν τη συνεχή προσπάθεια και εποικοδομητική συνεργασία μεταξύ των πράσινων του κρατιδίου του Βερολίνου και της Αττικής σε δύο βασικά επίπεδα: α) μεταξύ των θεσμών αυτοδιοίκησης και β) σε πολιτική συνεργασία μεταξύ των πράσινων των δύο περιοχών. Επίσης, προτάθηκε και η συνεργασία μεταξύ νέων πράσινων των δύο χωρών.

Τη συνεργασία σε πολιτικό επίπεδο θα επισφραγίσει μια επίσημη γραπτή πρόσκληση που πρόκειται να αποστείλουν οι Έλληνες προς τους Γερμανούς πράσινους υποδεικνύοντας και αναδεικνύοντας τους τομείς στους οποίους μπορεί να στηριχθεί αυτή η γέφυρα επικοινωνίας για ανταλλαγή εμπειριών (οργάνωση στενότερων επαφών, εκπαίδευση, ανταλλαγή ιδεών, προβληματισμών, πρακτικών, λύσεις σε κοινά προβλήματα κλπ)
Αντιστοίχως, σε θεσμικό επίπεδο αποφασίστηκε να ακολουθήσει η αποστολή μιας επίσημης επιστολής με προτάσεις προς τη δημοτική αρχή της Αθήνας και του Friedrichshain-Kreuzberg, ως ένα σύμφωνο εθελοντικής συνεργασίας (memorandum of understanding) μεταξύ των δύο δήμων και την εμπλοκή των αντίστοιχων δημοτικών συμβουλίων για τη μεταξύ τους συνεργασία σε συγκεκριμένους τομείς αρμοδιοτήτων (π.χ. κοινωνική αλληλεγγύη και αποκλεισμός, περιβάλλον, κλιματική αλλαγή, μειονότητες, ελεύθεροι χώροι, δημοκρατική λειτουργία δήμου κ.λ.π.).