Αναγκαία η περιβαλλοντική - κοινωνική ευθύνη των επιχειρήσεων

Του Νίκου Χρυσόγελου

Για χρόνια επικρατούσε η άποψη ότι οι οικολογικές προτάσεις αντιστρατεύονται την οικονομία. Σήμερα φαίνεται ότι οι πράσινες λύσεις είναι οι μόνες που μπορεί να βοηθήσουν στην έξοδο από την κρίση με την αλλαγή του κυρίαρχου μοντέλου ανάπτυξης που ευθύνεται τόσο για την οικονομική όσο και την κλιματική και περιβαλλοντική κρίση.

Την εποχή της παγκοσμιοποίησης και της αλληλεξάρτησης απαιτείται περιβαλλοντική και κοινωνική υπευθυνότητα και από τους πολιτικούς και από τους οικονομικούς παράγοντες. Η οικολογική κρίση, είτε με τη μορφή της ρύπανσης του περιβάλλοντος, όπως συμβαίνει στον Ασωπό, είτε της εξάντλησης των φυσικών πόρων (πχ. Κορώνεια, Θεσσαλικός και Αργολικός κάμπος) είτε της ανατροπής του κλίματος οδηγεί σε κατάρρευση επιμέρους τομέων της παραγωγής είτε συνολικά της οικονομίας και απειλεί την κοινωνική σταθερότητα.

Οι Οικολόγοι Πράσινοι επιδιώκουμε με την είσοδο μας στη Βουλή και την Ευρωβουλή να επηρεάσουμε τις πολιτικές εξελίξεις και να φέρουμε τα θέματα αυτά στο κέντρο της πολιτικής. Μιλάνε για την ανάγκη ενός Πράσινου Κοινωνικού Συμβολαίου (Green New Deal) που θα θέσει τις βάσεις για μια πράσινη στροφή της οικονομίας, ώστε να αντιμετωπιστεί η βαθιά κοινωνική κρίση, να περιοριστούν η άνοδος της θερμοκρασίας και η οικολογική κατάρρευση και να δημιουργηθούν εκατομμύρια πράσινες θέσεις εργασίας. Ένα Πράσινο Κοινωνικό Συμβόλαιο θα μπορούσε να συμβάλει στην πραγματική ευημερία ολόκληρου του πλανήτη, όχι απλώς μιας μικρής ομάδας του πληθυσμού.

Στο πλαίσιο της κοινής καμπάνιας του Ευρωπαϊκού Πράσινου Κόμματος (ιδρυτικό μέλος του οποίου είναι οι Οικολόγοι Πράσινοι) ξεκινάει, αρχές Μαρτίου, μια μεγάλη προσπάθεια συλλογής εκατομμυρίων υπογραφών και άσκησης πίεσης στην Κομισιόν και τις κυβερνήσεις των κρατών – μελών για στροφή στην Πράσινη Οικονομία. Κεντρικός στόχος είναι η δημιουργία 5.000.000 θέσεων εργασίας σε κοινωνικά και περιβαλλοντικά αναγκαίες δραστηριότητες (100.000 από τις οποίες στην Ελλάδα). Θα απαιτηθούν πανευρωπαϊκά περίπου 500 δισεκατομμύρια Ευρώ που μπορούν να προέλθουν από δημόσιους αλλά και ιδιωτικούς πόρους που με κίνητρα και αντικίνητρα θα κατευθυνθούν προς αυτές τις δραστηριότητες. Εργαλεία όπως η μείωση του ΦΠΑ για πράσινες επενδύσεις, και η αύξηση, αντίθετα, του ΦΠΑ για μη βιώσιμες υπηρεσίες και προϊόντα, σε συνδυασμό με πράσινες μεταρρυθμίσεις γενικότερα στο φορολογικό σύστημα, θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για να ενθαρρυνθούν οι αλλαγές.

To Πράσινο Κοινωνικό Συμβόλαιο μπορεί να αλλάξει πολλά στην οικονομία. Ο κατασκευαστικός τομέας μπορεί, εγκαταλείποντας την επιδίωξη συνεχούς επέκτασης των κατασκευών σε αδόμητες περιοχές, να στραφεί στην οικολογική αναζωογόνηση των πόλεων, στην αισθητική και ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων, στην εξοικονόμηση νερού, ενέργειας και πόρων στα υπάρχοντα κυρίως οικοδομήματα. Η οικονομική και η κοινωνική πολιτική και όχι μόνο η περιβαλλοντική μπορούν να επωφεληθούν από την στροφή σε δημόσια μέσα μεταφοράς, κυρίως σταθερής τροχιάς, που βασίζονται σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και περιβαλλοντικά υπεύθυνα βιοκαύσιμα. Η βελτίωση των οικονομικών των πολιτών περνάει πιθανώς και μέσα από τις ηλιακές στέγες που συνεισφέρουν στο προσωπικό εισόδημα ή την επέκταση της χρήσης ποδηλάτων. Η ενίσχυση των αγροτών δεν μπορεί να βασίζεται σε επιδόματα στα όρια της νομιμότητας αλλά σε σωστά σχεδιασμένα προγράμματα βιώσιμης ανάπτυξης της υπαίθρου, στη στροφή προς τη βιολογική γεωργία και κτηνοτροφία, καθώς και στην οικολογική καλλιέργεια πρώτων υλών.

Η βελτίωση της ποιότητας ζωής ή η ενίσχυση κοινωνικών πολιτικών μπορεί να επιτευχθούν με την υιοθέτηση πράσινων πολιτικών. Η βελτίωση των περιβαλλοντικών συνθηκών και η μείωση των ασθενειών που προκαλούνται από περιβαλλοντικούς παράγοντες μπορεί να συμβάλλουν στη διάσωση των ασφαλιστικών ταμείων.

Την εποχή που ορισμένοι τομείς θα καταρρέουν και θα είναι απίθανο να συγκρατηθούν στα επίπεδα που είχαμε γνωρίσει μέχρι πρόσφατα, η κοινωνία, οι πολιτικοί και οι επιχειρήσεις θα πρέπει να αντιληφθούν τις ευκαιρίες που αναδεικνύονται, μέσα από την κρίση, για καινοτομία, υπεύθυνη επιχειρηματικότητα, αύξηση της απασχόλησης, ενδυνάμωση τομέων που σήμερα έχουν ελάχιστη ανάπτυξη. Αν αντί για επίδομα θέρμανσης (που απλώς ενισχύει την κατανάλωση πετρελαίου) παρέχονταν οικονομική ενίσχυση στα χαμηλού εισοδήματος άτομα και φορολογικά κίνητρα για πιο εύπορα στρώματα για τη μόνωση των σπιτιών και ΜΜΕ, την εξοικονόμηση ενέργειας και την απεξάρτηση από το πετρέλαιο, θα μπορούσε να αναζωογονηθεί η οικονομία, να βελτιωθεί η ζωή των οικονομικά αδύναμων στρωμάτων, να δημιουργηθούν πράσινες θέσεις εργασίας. Η πρόκληση είναι μπροστά μας.