Συζήτηση για την ενεργειακή ασφάλεια στην Ευρώπη

"Ενεργειακή Ασφάλεια στην Ε.Ε - Τα κύρια προγράμματα σε Ελλάδα και Κύπρο"

Συμμετοχή του Ν. Χρυσόγελου σε διεθνές συνέδριο για την εκμετάλλευση υδρογονανθράκων

 

Σειρά ερωτημάτων σχετικά με την εκμετάλλευση υδρογοναθράκων στην Ν.Α.Μεσόγειο έθεσε ο Νίκος Χρυσόγελος, ευρωβουλευτής των Οικολόγων Πράσινων, συμμετέχοντας στο συνέδριο για την ενεργειακή ασφάλεια στην ΕΕ που διοργάνωσε το γραφείο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Ελλάδα, το Σάββατο 26 Μαίου, στο Ηράκλειο της Κρήτης. 

 

Χαιρετισμό κατά τη έναρξη του συνεδρίου απεύθυνε ο Περιφερειάρχης Κρήτης Σταύρος Αρναουτάκης, ενώ τη συζήτηση συντόνισε ο Λεωνίδας Αντωνακόπουλος, επικεφαλής του Γραφείου Ενημέρωσης του ΕΚ στην Ελλάδα. Ο Ανδρέας Μαυρογιάννης, Υφυπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Κύπρου παρουσίασε τις πολιτικές πρωτοβουλίες για να προχωρήσει η αξιοποίηση των κοιτασμάτων φυσικού αερίου, καθώς και τις σχετικές γεωπολιτικές επιπτώσεις. Ο Κύπριος ευρωβουλευτής Τάκης Χατζηγεωργίου (Ομάδα της Ευρωπαϊκής Ενωτικής Αριστεράς/Αριστερά των Πρασίνων των Βορείων Χωρών) ανέδειξε τις οικονομικές και πολιτικές επιπτώσεις στο εσωτερικό και στη διεθνή θέση της Κύπρου, υπογραμμίζοντας την ανάγκη αφενός μεν να μη δημιουργηθεί η αίσθηση αποκλεισμού των Τουρκοκυπρίων, αφετέρου δε να οργανωθεί με όρους κοινωνικά δίκαιους και οικονομικά αποτελεσματικούς ο επιμερισμός των ωφελειών από την εκμετάλλευση του φυσικού αερίου. Ο Δημήτρης Μανώλης, Διευθυντής Παρακολούθησης Διεθνών Έργων της ΔΕΠΑ τόνισε ότι η δημιουργία αγωγού μεταφοράς φυσικού αερίου από τα κοιτάσματα της ΝΑ Μεσογείου, στην Ευρωπαϊκή αγορά μέσω Ελλάδος είναι εφικτή και συμφέρουσα. Ο Μίλτος Ασλάνογλου, Αντιπρόεδρος της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας Ελλάδας, περιέγραψε τον ρόλο της Ελλάδος στη δημιουργία ενός νέου πόλου ενεργειακού εφοδιασμού της Ευρώπης. Ο Χρήστος Χριστοδουλίδης, Διευθυντής Διαχείρισης Συστήματος Μεταφοράς Κύπρου, εξήγησε τις δυσκολίες εξασφάλισης ασφάλειας ενεργειακού ανεφοδιασμού σε απομονωμένα συστήματα. Ο Γεώργιος Κουτζούκος, Πρόεδρος του Ανεξάρτητου Διαχειριστή Ηλεκτρικής Ενέργειας Ελλάδος παρουσίασε τις θετικές επιπτώσεις στην ασφάλεια εφοδιασμού, στο περιβάλλον και στην λειτουργία της ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς ενέργειας από την ανάπτυξη ενεργειακών δικτύων στην ΝΑ Ευρώπη.

 

Η τοποθέτηση του Νίκου Χρυσόγελου, με τα ερωτήματα που έθεσε, αποτέλεσε την αφορμή να ακουστεί ένας αντίλογος και τουλάχιστον να ξεκινήσει μια ουσιαστική συζήτηση στην Ελλάδα και την Κύπρο για τις πραγματικές οικονομικές, περιβαλλοντικές, γεωπολιτικές διαστάσεις της εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων στην Ν.Α.Μεσόγειο. Ο ευρωβουλευτής των Οικολόγων Πράσινων έθεσε μεταξύ άλλων τα πιο κάτω ερωτήματα:

 

-      Ένα βασικό θέμα είναι η παράμετρος του χρόνου: ακόμα και στο ευνοϊκότερο σενάριο, η εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων στην Ελλάδα δεν πρόκειται να συμβάλλει στο άμεσο και φλέγον ελληνικό ζήτημα, τα ελλείματα του προϋπολογισμού, το δημόσιο χρεός και το έλλειμα στο εμπορικό ισοζύγιο, κάτι που συχνά παραλείπεται από τις σχετικές συζητήσεις. Είναι δυνατόν να ισχυρίζονται πολιτικά κόμματα ότι η αντιμετώπιση του δημοσιονομικού προβλήματος της χώρας μπορεί να προέλθει από την εκμετάλλευση των υδρογοναθράκων, όταν όλοι γνωριζουμε ότι ακόμα και αν είχαν επιλυθεί όλα τα άλλα προβλήματα που σχετίζονται με την άντληση από μεγάλα βάθη, η έναρξη των γεωτρήσεων πετρελαίου και φυσικού αερίου δεν θα ξεκινήσει πριν από 10-15 χρόνια;

 

-      Αναφέρονται υπερβολές, ακόμα και από επίσημα χείλη και επιστήμονες, για τις εκτιμώμενες ποσότητες υδρογονανθράκων στην Ελλάδα, δημιουργώντας σαφώς σύγχυση στους πολίτες. Είναι μάλλον σε συμφωνία με το κλίμα λαϊκισμού που επικρατεί στις μέρες μας. Ακόμα, όμως, και αν υποθέσουμε ότι πράγματι τα αποθέματα είναι πολύ σημαντικά, τι ποσοστό από την αξία των αποθεμάτων θα φτάσει πραγματικά στο ελληνικό δημόσιο; Θα ξεπερνάει το ποσοστό που θα εισπράτει το ελληνικό δημόσιο το 1-5% της αξίας των αποθεμάτων υδρογονανθράκων;  Ποιο είναι συνήθως το ποσοστό των εσόδων για τις εταιρίες που αναλαμβάνουν την εκμετάλλευση των υδρογοναθράκων;  Αν οι χώρες που έχουν αποθέματα πετρελαίου επωφελούνταν αυτομάτως από το γεγονός αυτό, γιατί δεν είναι πλούσιοι οι λαοί στην Νιγηρία, τον Καύκασο, τη Ρουμανία ή την Αλβανία;  Από την εκμετάλλευση του πετρελαίου στον Πρίνο το ελληνικό δημόσιο έχει εισπράξει συνολικά μέχρι σήμερα 500 εκατομμύρια Ευρώ, ένα ποσό που σε ετήσια βάση δεν ξεπερνάει δηλαδή τα 25.000.000 ευρώ. Για να έχουμε μια εικόνα σύγκρισης, αρκεί να σκεφτούμε ότι η προώθηση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στα μη διασυνδεδεμένα νησιά και η απεξάρτηση από τις εισαγωγές πετρελαίου για τη λειτουργία των εκεί σταθμών της ΔΕΗ θα οδηγούσε σε εξοικονόμηση 700.000.000 ευρώ ετησίως για τη χώρα μας.

 

-      Οι επενδύσεις που πρέπει να γίνουν για την μεταφορά, αποθήκευση και επεξεργασία των υδρογονανθράκων είναι της τάξης πολλών εκατοντάδων δισεκατομμυρίων ευρώ. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία η ολοκλήρωση των υπαρχόντων δικτύων και των υποδομών ενέργειας θα απαιτήσει επενδύσεις ύψους 200 δις ευρώ τουλάχιστον εκ των οποίων 70 δις θα αφορούν μόνο στο φυσικό αέριο. Ποιος θα πληρώσει λοιπόν αυτές τις υποδομές σε μια εποχή μάλιστα οικονομικής κρίσης και προβλημάτων ρευστότητας αλλά και ατεράσιων δυσκολιών δανεισμού; Αν πληρώσουν οι εταιρίες, δεν θα κρατήσουν μεγάλο μέρος των εσόδων από τους υδρογονάνθρακες για να αποσβέσουν το κόστος; Ακούγεται η άποψη ότι η ΕΕ θα πληρώσει μεγάλο μέρος των υποδομών. Όμως το κύριο χρηματοδοτικό εργαλείο που θα μπορούσε να χρηματοδοτήσει παρόμοιες επανδύσεις, το “ConnectingEuropeFacility”, θα διαθέσει την περίοδο 2014-2020, στην καλύτερη περίπτωση 50 δις ευρώ για το σύνολο των σχεδίων που θα χρηματοδοτηθούν στην Ευρώπη, συνολικά για τα δίκτυα ενέργειας (αλλά κυρίως έξυπνα δίκτυα για προώθηση των αναεώσιμων πηγών ενέργειας) όσο όμως και τα δίκτυα μεταφορών και πληροφορικής. Σίγουρα δεν θα υπάρχουν πόροι από αυτή την πηγή ευρωπαϊκής χρηματοδ'οτησης πέρα από κάποια μελέτη ίσως. Παράλληλα αναζητούνται ευρωπαϊκοί πόροι και για άλλα ενεργειακά δίκτυα, σε μια εποχή όμως που δεν υπάρχουν επαρκείς πόροι στην ΕΕ. Επομένως, ποιος θα βάλει τα χρήματα για τις υποδομές; 

 

-      Η ενεργειακή στρατηγική αλλά και οι περιορισμένοι πόροι υποχρεώνουν κάθε χώρα να θέσει προτεραιότητες και να ιεραρχήσει στόχους. Πόσο συμβατή είναι η εκμετάλλευση υδρογονανθράκων και ό,τι αυτό συνεπάγεται σε επίπεδο τεχνολογικών, οικονομικών κι άλλων δεσμεύσεων  με την εφαρμογή του Οδικού Χάρτη για την Ενέργεια για το 2050 που ολόκληρη η Ευρώπη υιοθέτησε και που προβλέπει ανάπτυξη των ΑΠΕ κι εξοικονόμηση ενέργειας ως τις κύριες πηγές παραγωγής ενέργειας; Οι αναλύσεις της Ομάδας των Πράσινων στο Ευρωκοινοβούλιο δείχνουν ότι η εξάρτηση από το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο και άλλες μη ανανεώσιμες πηγές είναι καθοριστικές στο να εξηγήσουν τα επίμονα ελλείμματα ισοζυγίου σε χώρες σε δημοσιονομική κρίση όπως η Ισπανία, η Πορτογαλία, η Ιταλία, ακόμα και η Γαλλία.

 

Ο Νίκος Χρυσόγελος υπογράμμισε επίσης τους αυξημένους περιβαλλοντικούς κινδύνους και τις πιθανώς ολέθριες συνέπειες από ένα πιθανό ατύχημα από εξορύξεις υδρογονανθράκων στις κλειστές θάλασσες της Μεσογείου (πρόσφατα παραδείγματα στον Κόλπο του Μεξικού από διαρροή πετρελαίου όσο και από την διαρροή φυσικού αερίου από τις εγκαταστάσεις της ΤΟΤΑL. Αν και η τεχνολογία άντλησης έχει προχωρήσει, οι ειδικοί συμφωνούν ότι είναι ελλιπές το θεσμικό πλαίσιο περιβαλλοντικής προστασίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο καθώς και η τεχνολογία για την περιβαλλοντική προστασία.

 

Είναι συμβατή η άντληση υδρογοναθράκων, μάλιστα από μεγάλα βάθη κάτι που συνεπάγεται αυξημένους περιβαλλοντικούς κινδύνους, με άλλες οικονομικές δραστηριότητες στην Ελλάδα όπως ο τουρισμός και η αλιεία; Αν συνέβαινε ένα ατύχημα στις εγκαταστάσεις παρόμοιο με αυτό που συνέβη στον Κόλπο του Μεξικού, η πετρελαιοκηλίδα που θα σχηματίζονταν θα κάλυπτε το μισό Αιγαίο, όπως δείχνουν εξελιγμένα μαθηματικά μοντέλλα προσομείωσης .

 

Ο Νίκος Χρυσόγελος έθεσε επίσης και μια σειρά άλλων ερωτημάτων σχετικά με την ασφάλεια των εγκαταστάσεων σε μια περιοχή με παράδοση πολεμικών συγκρούσεων και πολύμορφων εντάσεων και τρομοκρατικών απειλών. Είναι τυχαίο ότι οι περιοχές με μεγάλα αποθέματα υδρογονανθράκων είναι μέσα στον κατάλογο των περιοχών με κοινωνική αστάθεια, μεγάλες αντιπαραθέσεις και συγκρούσεις; Έθεσε, επίσης, το ερώτημα, τι θα συνέβαινε στις εγκαταστάσεις σε περίπτωση πολεμικής σύγκρουσης στην περιοχή (πχ επίθεση Ισραήλ στον Ιράν) με δεδομένο ότι παρόμοιες εγκακαταστάσεις αποτελούν τον πρώτο στόχο πολεμικών επιχειρήσεων όπως έχει δείξει η σύγχρονη εμπειρία (Ιράκ, Γιουγκοσλαβία, Λιβύη);

 

«Αντί για τις εξορύξεις υδρογονανθράκων, το νέο μοντέλο ανάπτυξης που τόσο πολύ ανάγκη έχει η χώρα, θα πρέπει να βασιστεί σε μια αποφασιστική στροφή στην κατεύθυνση της εξοικονόμησης ενέργειας σε συνδυασμό με τη μεγαλύτερη δυνατή διείσδυση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας που θα επιφέρει άμεσα οικονομικά και δημοσιονομικά οφέλη σε μια εποχή που χρειαζόμαστε αποτελέσματα και όχι υποσχέσεις ενός μελλοντικού παραδείσου αλλά και μπορεί ναχρηματοδοτηθεί από τους πόρους του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ταμείο Συνοχής αλλά και τοπικά κεφάλαια»,δήλωσε ο Νίκος Χρυσόγελος. «Η Ευρωπαϊκή ενεργειακή ασφάλεια αλλά και η ενεργειακή ασφάλεια της χώρας μας μπορεί να προέλθει από τη βελτίωση της χρήσης της ενέργειας μέσω της καινοτομίας και της ευαισθητοποίσης των πολιτών, την επένδυση σε έξυπνα δίκτυα, την προώθηση της αποκεντρωμένης κατά βάση παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, όπως ήδη επιδιώκουν τόσο χώρες όσο και πόλεις και περιοχές. Είναι τυχαίο ότι στην ιαπωνία αντικαθιστουν με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας την παραγωγή ενέργειας από τους πυρηνικούς σταθμούς της Φουκουσίμα; Η Ευρώπη πρέπει να είναι αλληλέγγυα και να προωθεί συνεκτικές πολιτικές με την έννοια ότι η ενεργειακή ασφάλεια αλλά και  οι επιλογές οικονομικής ανάκαμψης ενός κράτους-μέλους πρέπει να υπηρετούν το κοινό ευρωπαϊκό συμφέρον και την μακροχρόνια βιωσιμότητα. Αυτό δε συμβαίνει με τις εξορύξεις υδρογονανθράκων, καθώς η εξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα συμβάλλει καθοριστικά στα ελλείμματα χωρών σε δημοσιονομική κρίση την ίδια στιγμή που προσθέτει περιβαλλοντικό και κλιματικό χρέος και οδηγεί σε τεράστιες οικονομικές επιπτώσεις λόγω της κλιματικής αλλαγής. Η έκθεση Στερν μιλούσε για επιπτώσεις που φτάνουν το 5-20% του παγκόσμιου ΑΕΠ αν συνεχίσουμε να αλλάζουμε το κλίμα με τον ίδιο ρυθμό, ενώ η έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδας εκτιμάει το άμεσο οικονομικόκόστος από τις επιπτώσεις της αλλαγής του κλίματος σε 700 δισ ευρώ, δυο φορές δηλαδή το ύψος του ελληνικού δημόσιου χρέους πριν το κούρεμα. Η αύξηση του στόχου μείωσης των εκπομπών ΑΦΘ από 20% σε 30% ως το 2020 που μπορεί να δημιουργήσει εκατομμύρια νέες θέσεις εργασίας στην Ευρώπη σε συνδυασμό με την διείσδυση των ΑΠΕ, αποτελεί το ενεργειακό μέλλον της Ευρώπης και όχι οι εξορύξεις υδρογονανθράκων».