Παιδεία, σχολεία και αυτοδιοίκηση

Δημόσια συζήτηση: «Παιδεία, σχολεία και τοπική αυτοδιοίκηση»

Μια ενδιαφέρουσα και συμμετοχική συζήτηση με θέμα “Σχολεία Παιδεία και Τοπική αυτοδιοίκηση” διοργάνωσαν το Σάββατο 14 Μαΐου, στο Πολιτιστικό Κέντρο Δ. Αθηναίων, η δημοτική κίνηση ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΑΘΗΝΑ (συμμετέχει στην πλειοψηφία του Δήμου Αθηναίων), οι ΟΙΚΟΛΟΓΟΙ ΠΡΑΣΙΝΟΙ Πατησίων-Κυψέλης και η περιφερειακή κίνηση ΑΤΤΙΚΗ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ (συμμετέχει στο Περιφερειακό Συμβούλιο Αττικής).

Θέμα συζήτησης η παιδεία, η καθημερινότητα των σχολείων και οι αρμοδιότητας των δήμων, καθώς και ο ρόλος τον οποίο μπορούν να παίξουν η αυτοδιοίκηση, η εκπαιδευτική κοινότητα, οι γονείς και η κοινωνία των πολιτών. Στόχος ήταν να συζητήσουμε παρεμβάσεις που μπορούν να γίνουν στα σχολεία στην κατεύθυνση να είναι ελκυστικά για τους μαθητές, γέφυρα διαλόγου και πολιτισμού, εργαστήρια πρωτοβουλιών και δημιουργικότητας, ανοιχτά στην κοινωνία, φιλικά στη γειτονιά και το περιβάλλον, ενεργειακά αποτελεσματικά.

Η συζήτηση οργανώθηκε με έναν πιο συμμετοχικό τρόπο. Οι συμμετέχοντες - εκπαιδευτικοί της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, δημοτικοί και περιφερειακοί σύμβουλοι, γονείς και μέλη συλλόγων γονέων, πρόσφατα αποφοιτήσαντες μαθητές - κατέθεσαν αρχικά, με σύντομο τρόπο, τις εμπειρίες και σκέψεις τους για πώς μπορεί να βελτιωθεί η κατάσταση μέσα στα σχολεία με πρωτοβουλίες της εκπαιδευτικής κοινότητας, των γονιών και της αυτοδιοίκησης, τα προβλήματα και τα εμπόδια που υπάρχουν αλλά και καλές πρακτικές.

Στη συνέχεια, έγιναν σύντομες παρεμβάσεις από τη Νέλλη Παπαχελά, αντιδήμαρχο Παιδείας Δήμου Αθηναίων, τον Γιάννη Καλουδιώτη, διευθυντή στο 1ο Γυμνάσιο Γαλατσίου (συγκρότημα Γκράβας), τον Μανώλη Πούλιο, πρόεδρο της Ένωσης Γονέων Αγ. Αναργύρων, το Δημήτρη Κούνδουρο, εκπαιδευτικό, λογοτέχνη, Πρόεδρο του Περιβαλλοντικού συλλόγου Περιστερίου και εκπρόσωπο της ΑΤΤΟΙΚΑ στον Δυτικό Τομέα της Περιφέρειας, τον Κώστα Μανιάτη, αντιπεριφερειάρχη Βορείου Τομέα της Περιφέρειας Αττικής, τη Στέλλα Πρωτονοτάριου, διευθύντρια του 132 Δημοτικού Σχολείου Αθήνας, τον Κοσμά Σπυρόπουλο, στέλεχος της μονάδας συντονισμού των συγχρ/νων από την Ε.Ε δράσεων εκπαίδευσης & κατάρτισης, τον Μπάμπη Κόκλα, πρόεδρο της Γ' ΕΛΜΕ Αθήνας, την Ράνια Καλαντζή, οργανωτικό γραμματέα της Γ’ ΕΛΜΕ, τον Γιάννη Μανιάτη, αντιδήμαρχο Γαλατσίου, τον Γιάννη Σιδερή, εκπαιδευτικό και Δημοτικό Σύμβουλο Γαλατσίου, τους Κώστα Διάκο και Γιώργο Δημαρά Περιφερειακούς Συμβούλους Αττικής της «ΑΤΤΙΚΗ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ», τον Ανδρέα Παπακωνσταντίνου, πρώην πρόεδρο 15μελούς σε λύκειο της Γκράβας και τώρα φοιτητή στο Γεωπονικό, τον Ηλία Σάντα, πρόεδρο ΔΕΠ 5ης Δημοτικής Κοινότητας, τον Νίκο Μυλωνά, συντονιστή της Θεματικής Ομάδας των ΟΙΚΟΛΟΓΩΝ ΠΡΑΣΙΝΩΝ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, τον Τάσο Κρομμύδα, σύμβουλο του Δημάρχου Αθηναίων σε θέματα περιβάλλοντος – κλίματος, μέλος της Γραμματείας των ΟΙΚΟΛΟΓΩΝ ΠΡΑΣΙΝΩΝ, η Νάγια Παπαλιάκου, επιστημονικό στέλεχος σε θέματα αυτοδιοίκησης, μέλος του Πανελλαδικού Συμβουλίου των ΟΙΚΟΛΟΓΩΝ ΠΡΑΣΙΝΩΝ. Την συζήτηση συντόνισε ο Νίκος Χρυσόγελος, στέλεχος των ΟΙΚΟΛΟΓΩΝ ΠΡΑΣΙΝΩΝ, Περιφερειακός Σύμβουλος Ν. Αιγαίου.

Η συζήτηση ήταν πλούσια και ενδιαφέρουσα. Στην αρχή έγινε αναφορά στην συγκυρία (οικονομική κρίση, βία, ανεργία) και πόσο αυτή επηρεάζει, τόσο τα παιδιά όσο και τις οικογένειές τους αλλά και τους εκπαιδευτικούς και συνεπώς όλη την σχολική ζωή. Μεταξύ των νέων προβλημάτων που εμφανίζονται είναι φαινόμενα ακραίας φτώχιας που εκφράζονται με αυξανόμενο αριθμό παιδιών που πεινάνε στην κυριολεξία. Εκπαιδευτικοί και κάποιοι γονείς αναγκάζονται να οργανώσουν την παροχή φαγητού στα παιδιά αυτά κάτι που έχει όμως μεγάλο κόστος. Είναι ένα θέμα που αρχίζει να προβληματίζει και ορισμένους δήμους, όπως ανέφερε και η αντιδήμαρχος Παιδείας του Δήμου Αθηναίων Ν. Παπαχελά.

Στην συνέχεια, έγιναν τοποθετήσεις για τα αναλυτικά προγράμματα και το κατά πόσο τα προγράμματα σπουδών ανταποκρίνονται στις ανάγκες και στα ενδιαφέροντα των παιδιών και αναπτύχθηκε προβληματισμός για τον τρόπο με τον οποίο μπορεί το σχολείο να γίνει ελκυστικό. Η κατάσταση, βέβαια, για την ελληνική εκπαίδευση φαίνεται να δυσχεραίνει περισσότερο με δεδομένες την υπο-χρηματοδότηση, τις συγχωνεύσεις σχολείων που δεν βασίζονται πάντα σε παιδαγωγικά κριτήρια, την υποβάθμιση (οικονομική και κοινωνική) του ρόλου του εκπαιδευτικού και ένα σωρό άλλα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα σχολεία σήμερα, όπως τόνισαν πολλοί ομιλητές και ομιλήτριες.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, διερευνήθηκαν οι δυνατότητες παρέμβασης και βελτίωσης μέσα από τη συνεργασία εκπαιδευτικών και μαθητών, γονέων και αυτοδιοίκησης. Και επειδή ήταν κοινή αποδοχή ότι την σχέση των παιδιών με το σχολείο, την επηρεάζει σαφώς και το φυσικό περιβάλλον και οι περιβαλλοντικές και άλλες συνθήκες που επικρατούν στο σχολικό κτίριο, έγινε αναφορά σε προγράμματα που υποστηρίζουν παρεμβάσεις και βελτιώσεις στον σχολικό χώρο. Ένα καλό παράδειγμα μια τέτοιας συνεργασίας για την αναβάθμιση σχολείου παρουσίασαν ο Γιάννης Καλουδιώτης, διευθυντής στο 1ο Γυμνάσιο Γαλατσίου (συγκρότημα Γκράβας) και ο Ανδρέας Παπακωνσταντίνου, πρώην πρόεδρος 15μελούς σε λύκειο της Γκράβας, που είχαν στόχο την εξοικονόμηση ενέργειας και δαπανών του σχολείου για θέρμανση, την μετατροπή του σχολείου σε βιοκλιματικό, τη βελτίωση της αισθητικής και του περιβάλλοντος του σχολικού συγκροτήματος. Και άλλοι συμμετέχοντες παρουσίασαν προτάσεις για τέτοια προγράμματα, που μπορούν να χρηματοδοτηθούν και από ευρωπαϊκούς πόρους, και δίνουν την δυνατότητα για ενεργειακή αναβάθμιση, αισθητική ανάπλαση των κτιρίων και για εξωραϊσμό και βελτίωση των αύλειων χώρων των σχολείων. Οι παρεμβάσεις αυτές συμβάλλουν σημαντικά και σε σημαντική εξοικονόμηση δαπανών των σχολείων σε λογαριασμούς ρεύματος. Ένα μέσο σχολείο δαπανά ετησίως 10-12.000 ευρώ για ΔΕΗ. Στο συγκρότημα της Γκράβας αντιστοιχεί, ένα 23% του προϋπολογισμού του Δ. Αθηναίων για τα σχολεία της 5ης Δημοτικής Κοινότητας, τελικά απορροφά πάνω από το 43% λόγω σπατάλης-κακής διαχείρισης της ενέργειας και πιθανών διαρροών στα δίκτυα νερού κλπ. Οι πόροι που μπορούν να εξοικονομηθούν με σωστή συντήρηση, διαχείριση και βιοκλιματικές παρεμβάσεις θα είναι πολύ μεγάλοι και μπορούν να επενδυθούν πιο αποτελεσματικά σε άλλες ανάγκες των σχολείων).
Ο Κώστας Παπακωνσταντίνου, εκπαιδευτικός και Περιφερειακός Σύμβουλος με την «ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΔΥΤΙΚΗ ΕΛΛΑΔΑ» παρουσίασε προτάσεις για απλές παρεμβάσεις στο σχολικό χώρο ώστε να γίνει πιο φιλικός στο περιβάλλον, ενώ ο Angelo Saracini, αρχιτέκτονας, έδωσε μερικά παραδείγματα για αρχιτεκτονικές και περιβαλλοντικές παρεμβάσεις που μπορεί να γίνουν στα σχολεία καθώς και για τη δημιουργία εργαστηρίων γειτονιάς μέσα στα σχολεία, με βάση την εμπειρία του από την Ιταλία και την Ελλάδα.
Η τοπική αυτοδιοίκηση έχει την ευθύνη των σχολικών κτιρίων, αλλά και μία σειρά άλλες αρμοδιότητες σχετικές με την παιδεία, που μεταβιβάζονται στους δήμους και τις περιφέρειες με βάση τον Καλλικράτη. Συνεπώς, είναι πολύ σημαντικός ο ρόλος που μπορεί να παίξει στην γενική αναβάθμιση των σχολείων και στην αξιοποίηση ευρωπαϊκών προγραμμάτων στην κατεύθυνση βελτίωσης της ποιότητας της σχολικής ζωής. Οι δήμοι θα μπορούσαν να υποστηρίζουν τη συμμετοχή σχολείων σε ευρωπαϊκές ανταλλαγές και συνεργασίες αλλά και σε καινοτόμα προγράμματα με τη δημιουργία πχ μιας ομάδας αναζήτησης πληροφοριών και προγραμμάτων αλλά και με υπηρεσίες γραμματειακής και διαχειριστικής στήριξης των σχολείων που συμμετέχουν.
Ο Δήμος Αθηναίων και ο Δήμος Γαλατσίου, μέσω των εκπροσώπων τους, δήλωσαν την βούλησή τους να ασχοληθούν και να στηρίξουν τα σχολεία και ιδιαίτερα το σχολικό συγκρότημα της Γκράβας, το μεγαλύτερο συγκρότημα σχολείων στην Αθήνα.

Όλες και όλοι συμφώνησαν, όμως, ότι το πιο σημαντικό στην λειτουργία ενός σχολείου είναι οι σχέσεις που υπάρχουν ή αναπτύσσονται, οι σχέσεις μεταξύ παιδιών και εκπαιδευτικών, οι σχέσεις των παιδιών μεταξύ τους, οι οικογενειακές αλλά και οι κοινωνικές σχέσεις. Όπως τόνισε και ο Κυριάκος Λουγιάκης, δάσκαλος, «Τα σχολεία θα μπορούσαν να παίξουν ένα σημαντικό ρόλο για να διαμορφωθεί μια νέα κουλτούρα κοινωνικής αλληλεγγύης και συνεργασίας σε επίπεδο γειτονιάς, ιδιαίτερα στην σημερινή βαθιά και πολύπλευρη κρίση». Όλοι τάχθηκαν υπέρ ενός σχολείου ανοικτού στην κοινωνία με εκδηλώσεις και πολιτιστικές – περιβαλλοντικές δραστηριότητες και για γονείς και για παιδιά, γέφυρα μεταξύ των πολιτισμών, εργαλείο για την προώθηση της συνεργασίας και της συνύπαρξης.
Η συζήτηση τελείωσε με την δέσμευση:
- να συνεχιστεί η επικοινωνία ανάμεσα στα άτομα που συμμετείχαν, να διευρυνθεί, και να προχωρήσουμε, με δεδομένο το ενδιαφέρον και την διάθεση όλων μας, στην οργάνωση και άλλων συναντήσεων για τα σχολειά της γειτονιάς μας (και όχι μόνο)
- στην επόμενη συνάντηση, που θα οργανωθεί αρχές Οκτωβρίου, να δοθεί μεγάλη έμφαση στην συμμετοχή και μαθητών, κάτι που ήταν δύσκολο τώρα λόγω των εξετάσεων στα σχολεία και στην παρουσίαση περισσότερων καλών παραδειγμάτων από διάφορα σχολεία.
Επικοινωνία: nikoschry@gmail.com, ouraniakal@gmail.com