Η πανούκλα δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί με χολέρα

Ημερίδα "από την πυρηνική ενέργεια και τα ορυκτά καύσιμα, στην εξοικονόμηση και την ανανεώσιμη ενέργεια": 30/4/2011 στη Ρόδο. Διοργάνωση: Οικολόγοι Πράσινοι και Οικολογικός Άνεμος Ν Αιγαίου

Η πανούκλα δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί με χολέρα

Με αυτή τη φράση άνοιξε την ομιλία του ο Έλληνας πράσινος υπουργός στην κυβέρνηση των Βρυξελλών κ. Χρ. Δουλκερίδης στην ημερίδα των Οικολόγων Πράσινων και του Οικολογικού Ανέμου Ν. Αιγαίου που έγινε στη Ρόδο στις 30 Απριλίου 2011, θέλοντας να δείξει ότι η πυρηνική ενέργεια δεν μπορεί να αντικαταστήσει τα ορυκτά καύσιμα που είναι υπεύθυνα για τις κλιματικές αλλαγές στον πλανήτη μας. Ο δρόμος που πρέπει να ακολουθήσουμε είναι αυτός της εξοικονόμησης και της ταχείας διείσδυσης των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) για λόγους οικονομικούς, κοινωνικούς (απασχόληση) και δημοσιονομικούς, όχι μόνο για περιβαλλοντικούς. Αυτό είναι ίσως και το βασικό συμπέρασμα της ημερίδας που διοργάνωσαν η Τοπική Πολιτική Κίνηση των Οικολόγων Πράσινων μαζί με τον Οικολογικό Άνεμο Ν. Αιγαίου και τις Θεματικές Ομάδες Ενέργειας και Περιβάλλοντος.

Για τον ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟ ΑΝΕΜΟ και την ΤΠΚ Δωδεκανήσου των ΟΙΚΟΛΟΓΩΝ ΠΡΑΣΙΝΩΝ η ημερίδα αυτή δίνει την αφορμή να κάνουμε τρεις βασικές προτάσεις:
1. Μια μόνιμη επιτροπή διαβούλευσης για ενεργειακά θέματα στην οποία θα συμμετέχουν εκπρόσωποι της κοινωνίας των πολιτών, της Περιφέρειας Ν. Αιγαίου, του Δήμου Ρόδου του ΤΕΕ και του Εργατικού Κέντρου και άλλων επαγγελματικών ενώσεων
2. Δημιουργία γραφείου στο Δήμο Ρόδου για θέματα εξοικονόμησης ενέργειας και ανάπτυξης των ΑΠΕ στο νησί. Το γραφείο θα μπορούσε να μεταφέρει εμπειρία και καλά παραδείγματα, να παρέχει τεχνογνωσία και πρακτική βοήθεια σε δημότες και επιχειρήσεις αλλά και να παρέχει εκπαίδευση σε υπαλλήλους και άλλους ενδιαφερόμενους σε συνεργασία με επιστημονικούς φορείς όπως το ΤΕΕ
3. Συνεργασία Περιφέρειας Ν. Αιγαίου, Δήμου Ρόδου, ΤΕΕ Δωδεκανήσου και ΕΚ Ρόδου με επιδίωξη τη δημιουργία θέσεων εργασίας στον πράσινο ενεργειακό τομέα.

Δείτε τις εισηγήσεις (παρουσιάσεις και βίντεο) των ομιλητών της ημερίδας στο μπλοκ του ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟΥ ΑΝΕΜΟΥ http://ecoanemos.wordpress.com

Ακολουθούν τα κύρια σημεία των τοποθετήσεων των ομιλητών.

• Χρήστος Δουλκερίδης, αντιπρόεδρος της κυβέρνησης της περιφέρειας Βρυξελών, με αρμοδιότητες στα θέματα στέγασης, πρόεδρος γαλλόφωνου κοινοβουλίου
Κατέθεσε την εμπειρία του στην εξοικονόμηση ενέργειας από τα κτήρια ως Υπουργός Στέγασης της κυβέρνησης των Βρυξελλών. Η πόλη των Βρυξελλών ξεκίνησε το 2004 την προσπάθεια για την ενεργειακή αποδοτικότητα των κτηρίων της και σήμερα 7 χρόνια αργότερα:
 Είναι ένατη στην ταξινόμηση της Siemens για τις ευρωπαϊκές βιώσιμες πόλεις
 Είναι στην κορυφή των 5 πόλεων με το μεγαλύτερο αριθμό παθητικών κατασκευών
 Έγινε ριζική αλλαγή στις πρακτικές των κατασκευών και της ανακαίνισης που μείωσαν την κατανάλωση κατά 75%
 ενώ ο πληθυσμός της πόλης αυξήθηκε κατά 10 % η συνολική ενεργειακή κατανάλωση μειώθηκε κατά 10%
 γενικεύτηκε το παθητικό πρότυπο (Γερμανική ετικέτα για κτίρια με πολύ χαμηλή ενεργειακή κατανάλωση) για κάθε δημόσια κατασκευή από το 2010
 θεσπίστηκε ενεργειακός κανονισμός για την επιβολή του παθητικού προτύπου για κάθε κατασκευή το 2015
 ανάπτυξη πολλών "βιώσιμων συνοικιών"
Όλα τα παραπάνω επιτεύχθηκαν με μια σειρά δράσεων από το 2004:
o Ενημέρωση και ευαισθητοποίηση ώστε να γίνει πειστική η ανάγκη για δράση
o Δημιουργία υπηρεσιών τεχνικής βοήθειας για την αντιμετώπιση της άγνοιας προσιτών λύσεων
o Ενίσχυση των επενδύσεων, προκειμένου να επιτευχθεί η υψηλή ενεργειακή απόδοση
o Οργάνωση κατάρτισης των επαγγελματιών: του αρχιτέκτονα, του μηχανικού, του τεχνικού διευθυντή,
o Ανάπτυξη υποδειγματικών φιλόδοξων προγραμμάτων, από τους ίδιους τους φορείς που αποδεικνύουν όλα όσα είναι ήδη δυνατά να κάνουμε σήμερα
o Διαπραγμάτευση μιας συμμαχίας Απασχόλησης - Περιβάλλοντος με τον κατασκευαστικό τομέα, για την προσαρμογή του τομέα στις νέες εξελίξεις
o Ανάπτυξη ενός ρυθμιστικού πλαισίου περισσότερο δεσμευτικού όσον αφορά στην κατασκευή, στην ανακαίνιση και στη διαχείριση των τεχνικών εγκαταστάσεων, σύμφωνα με τις ευρωπαϊκές αποφάσεις.

Τα αποτέλεσμα αυτής της πολιτικής μετά από 5 χρόνια είναι εντυπωσιακά και έχουν να κάνουν με μια πραγματική ευαισθητοποίηση όλων των παραγόντων που θα επιτρέψει να ληφθούν αυστηρότερα μέτρα αλλά και με υποδειγματικά έργα που έχουν αποδείξει όλα τα πιθανά κέρδη που είναι δυνατόν να ληφθούν από άποψη συμπεριφοράς, διαχείρισης των εγκαταστάσεων καθώς και στον τομέα της κατασκευής και της ανακαίνισης. Σήμερα υπάρχουν για παράδειγμα, 117 σχέδια ακινήτων που αντιπροσωπεύουν 266,000 τ.μ που αποδεικνύουν ότι είναι τεχνικά και οικονομικά εφικτό να πραγματοποιηθούν κατασκευές και ανακαινίσεις που μειώνουν την κατανάλωση 75% και περισσότερο.
Γρήγορα επεκτάθηκε το πεδίο εφαρμογής της δράσης στο σύνολο της βιώσιμης κατασκευής (επιλογή των υλικών, διαχείριση των υδάτων κλπ ) και της έννοιας της “βιώσιμης συνοικίας” όχι μόνο όσον αφορά στην κατασκευή νέων συνοικιών αλλά και στην αλλαγή και την ανακαίνιση των υφιστάμενων οικισμών.
Πρέπει πλέον να σκεπτόμαστε την πόλη ως τόπο ισορροπίας μεταξύ του κοινωνικού, του οικονομικού και του περιβαλλοντικού παράγοντα.

Tanay Sidki Uyar, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Μαρμαρά Τουρκίας, αντιπρόεδρος World Wind Energy Association καθώς και EuroSOLAR, συντονιστής Clean Energy Platform of Turkey

Ο καθηγητής έκανε μια αναδρομή στη ιστορία των ορυκτών καυσίμων, μίλησε για το φαινόμενο του θερμοκηπίου και τόνισε πως η εποχή των ορυκτών καυσίμων έχει πλέον τελειώσει. Όμως δεν θα πρέπει να περάσουμε στην εποχή της πυρηνικής ενέργειας ούτε να δεχτούν οι περιφερειακές χώρες, όπως η Ελλάδα, να αγοράσουν τις ξεπερασμένες τεχνολογίες των ανεπτυγμένων κρατών οι οποίες έχουν πλέον αποφασίσει να περάσουν στη νέα εποχή των ΑΠΕ. Το δυναμικό των ΑΠΕ, τόνισε ο καθηγητής, μπορεί να καλύψει τις ενεργειακές ανάγκες του κόσμου κατά 100%, φτάνει οι λαοί, ιδιαίτερα οι λιγότερο αναπτυγμένοι, να διεκδικήσουν να μπουν στην πρωτοπορία αυτή.

Στη συνέχεια μίλησε για το πραγματικό κόστος της ενέργειας στο οποίο πρέπει να συνυπολογίζονται και τα «εξωτερικά» κόστη όπως τα ονόμασε, οι παράπλευρες δηλαδή συνέπειες της παραγωγής ενέργειας με όλα τα αρνητικά τους όπως για παράδειγμα η αποτροπή κινδύνου και η αποκατάσταση ζημιών και προβλημάτων στην ανθρώπινη ζωή αλλά και το πραγματικό κόστος των κλιματικών αλλαγών.

Το ενεργειακό σενάριο για το 2050 μιλάει για μείωση της κατανάλωσης ενέργειας αλλά και αντικατάσταση των παραδοσιακών πηγών όπως τα ορυκτά καύσιμα και η πυρηνική ενέργεια από ΑΠΕ και ειδικότερα από Ηλιακή, Αιολική, Υδροηλεκτρική και ενέργεια από βιομάζα. Η ενέργεια από ΑΠΕ έχει ήδη αυξηθεί δραματικά και μαζί της και οι θέσεις εργασίας που σχετίζονται με τις ΑΠΕ και χώρες όπως η Κίνα αναπτύσσονται θεαματικά στον τομέα αυτό.
Κλείνοντας ο καθηγητής αναφέρθηκε στο πρώτο διεθνές συνέδριο για 100% ΑΠΕ που θα γίνει στην Κωνσταντινούπολη 6-8 Οκτωβρίου με μια πλειάδα θεματικών που έχουν να κάνουν με νέες τεχνολογίες, αποθήκευση ενέργειας από ΑΠΕ, ενεργειακά παθητικά κτήρια αλλά και εκπαίδευση και κατάρτιση πάνω στις ΑΠΕ.

Γιώργος Μάρκου, Ηλεκτρολόγος Μηχανικός Τομεάρχης Ηλιακής Ενέργειας ΔΕΗ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΩΝ

Ο κ. Μάρκου αναφέρθηκε και αυτός στις κλιματικές αλλαγές και την επίδραση που έχουν στη ζωή μας. Αυτές, είπε, είναι πλέον αποδεδειγμένο ότι προέρχονται από την ανθρώπινη δραστηριότητα και συγκεκριμένα από την καύση ορυκτών καυσίμων αφού η αύξηση της θερμοκρασίας πάει χέρι με χέρι με την αύξηση της παραγωγής αερίων του θερμοκηπίου. Οι επιπτώσεις θα αφορούν όλο τον πλανήτη αλλά η χώρα μας αναμένεται να πληγεί ιδιαίτερα.

Όμως για κάθε ευρώ που θα ξοδέψουμε σήμερα για την αποτροπή των κλιματικών αλλαγών, θα εξοικονομήσουμε στο μέλλον 5 έως 20 ευρώ. Σε περίπτωση που δε λάβουμε μέτρα ωστόσο τα αποτελέσματα μπορεί να μην είναι αναστρέψιμα. Ενώ λοιπόν το δυναμικό των ΑΠΕ είναι, όπως είπε και ο κ. Tanay Uyar, υπεραρκετό για να καλύψει τις ενεργειακές ανάγκες του πλανήτη εμείς δεν επιλέγουμε πάντα βιώσιμες λύσεις.

Λύσεις που θα στηρίζονται στο τρίπτυχο: εξοικονόμηση, ενεργειακή αποδοτικότητα και ΑΠΕ. Η αλλαγή στάσης και συμπεριφορών είναι απαραίτητη, περνώντας από τη θεοποίηση της κατανάλωσης στην εξοικονόμηση και στην αντικατάσταση των ρυπογόνων και πεπερασμένων πηγών από πιο καθαρές και πρακτικά ανεξάντλητες πηγές. Έτσι κι αλλιώς λόγω δημογραφικών και οικονομικών παραγόντων, πέρα από τους περιβαλλοντικούς, οδηγούμεθα στη χρήση των ΑΠΕ.

Η Ελλάδα με 9% συμμετοχή στο ενεργειακό μίγμα, βρίσκεται ακόμα μακριά και από τον μέσο όρο της ΕΕ (21%) και βέβαια από χώρες όπως η Σουηδία (60%) και η Αυστρία (68%) παρόλο που το δυναμικό μας είναι μεγάλο και υπάρχουν πολλά περιθώρια βελτίωσης της ενεργειακής μας αποδοτικότητας.

Παρόλο λοιπόν που υπάρχουν εθνικοί στόχοι και εθνικό σχέδιο, χρειαζόμαστε πολύ δουλειά για να πετύχουμε δεσμευτικούς στόχους όπως το 20-20-20 και να περάσουμε από τα ορυκτά καύσιμα στην πράσινη ανανεώσιμη ενέργεια. Η «ΔΕΗ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ» στόχο έχει, με τα έργα που υλοποιεί, να βοηθήσει σε αυτή την κατεύθυνση.

Ιάκωβος Γρύλλης, πρόεδρος του ΤΕΕ Δωδεκανήσου

Ο κ. Ι. Γρύλλης αρχικά αναφέρθηκε στην επιβεβαίωση με τον πιο δραματικό τρόπο των ενεργών πολιτών που εδώ και χρόνια αντιδρούν στα πυρηνικά και οι οποίοι κάποτε λοιδορούνταν για τη στάση τους αυτή. Κατόπιν ανέφερε τις αλλαγές στη νομοθεσία που διέπει πλέον την κατασκευή των νέων κτηρίων ώστε αυτά να είναι ενεργειακά αποδοτικά. Αναφέρθηκε στην υποχρέωση εκπόνησης ενεργειακών μελετών για τις νέες οικοδομικές άδειες και στη θέσπιση του πιστοποιητικού ενεργειακής απόδοσης του κτηρίου. Το πιστοποιητικό αυτό απαιτείται από τις 9/1/2011 για οποιαδήποτε μεταβίβαση και εάν η κατάταξη είναι χαμηλή πρέπει να γίνουν επεμβάσεις στο κτήριο. Από τον Ιούλιο η απαίτηση ισχύει επίσης και για εκμισθώσεις σπιτιών, διαμερισμάτων και άλλων κτηρίων. Τα κτήρια δηλαδή θα πρέπει από εδώ και στο εξής να πληρούν συγκεκριμένες προϋποθέσεις όσον αφορά τις ενεργειακές τους προδιαγραφές. Παρόλο που στην αρχή υπήρξαν δυσκολίες λόγω μη έγκαιρης αποστολής οδηγιών από την κεντρική διοίκηση φαίνεται ότι οι επενδύσεις αυτού του είδους έχουν γρήγορη απόσβεση και αποδίδουν πραγματικά. Το ΤΕΕ Δωδεκανήσου μπορεί, όπως έχει δείξει μέχρι σήμερα, να παίξει ρόλο προς την κατεύθυνση αυτή.


Νίκος Χρυσόγελος, περιφερειακός Σύμβουλος με τον «ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟ ΑΝΕΜΟ», Γραμματέας Περιφερειακού Συμβουλίου Ν. Αιγαίου

Ο Ν. Χρυσόγελος από την πλευρά του ότι χρειάζεται να αλλάξει ο τρόπος παραγωγής και κατανάλωσης της ενέργειας με στόχο τα νησιά και η περιφέρεια να απεξαρτηθούν σταδιακά από τα ορυκτά καύσιμα αλλά και να αντιμετωπίσουμε την τετραπλή κρίση στο επίπεδο της Περιφέρειας: συνεισφορά στην αύξηση του δημόσιου χρέους λόγω αυξημένων εισαγωγών και μεγάλης εξάρτησης από το πετρέλαιο, κλιματική κρίση, άνοδος τιμών πετρελαίου που επιβαρύνει το κόστος παραγωγής και διαβίωσης, αυξημένο κόστος παραγωγής κάθε κιλοβατώρας ηλεκτρικής ενέργειας από μαζούτ και ντίζελ.
Μέσα από μια συνεκτική πολιτική για την ενέργεια στο Ν. Αιγαίο θα μπορούσαν να:
- ελαφρυνθούν οι προϋπολογισμοί των Δήμων που κατευθύνονται σήμερα σε ραγδαία αυξανόμενες δαπάνες ηλεκτρικής ενέργειας και καυσίμων,
- μειωθεί η επιβάρυνση της ΔΕΗ ύψους εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ κάθε χρόνο (το κόστος ανέρχεται σε πάνω από 700.000.000 ευρώ ετησίως) που μετακυλίεται στους καταναλωτές και της υπόλοιπης χώρας λόγω του υψηλού κόστους παραγωγής ρεύματος στα νησιά από πετρελαϊκές μονάδες,
- δημιουργηθούν σταθερές πηγές εσόδων για την περιφέρεια και τους δήμους αλλά και για τους πολίτες,
- κατασκευάζεται τμήμα του εξοπλισμού στο ναυπηγείο του ΝΕΩΡΕΙΟΥ στη Σύρο,
- εκπαιδευτούν νέοι από τα νησιά σε θέματα συντήρησης και λειτουργίας των μονάδων ΑΠΕ με στόχο διατηρήσιμες θέσεις εργασίας (αν για παράδειγμα υπήρχε μια διαφορετική προσέγγιση των προγραμμάτων ενίσχυσης της απασχόλησης και όχι απλώς 5μηνα χαμηλά αμειβόμενης εργασίας ανέργων)
- συνδυαστούν οι τοπικές εμπειρίες με τις σύγχρονες επιστημονικές γνώσεις σε θέματα εξοικονόμησης ενέργειας,
- προσελκυστούν πράσινες καινοτομίες που ταιριάζουν στα νησιά μας και στο χαρακτήρα τους,
- γίνουν τα νησιά χώρος φιλοξενίας συνεδρίων και εκπαιδευτικών εργασιών πανεπιστημίων και ερευνητικών κέντρων, εξάσκησης φοιτητών και τεχνικών, εφαρμογών καινοτομιών.


Κώστας Κατώπης, συντονιστής Θεματικής Ομάδας Ενέργειας-Κλίμα των Οικολόγων Πράσινων

Ο κ. Κατώπης αναφέρθηκε και αυτός στις επιπτώσεις που θα έχουν οι κλιματικές αλλαγές όχι μόνο στο περιβάλλον αλλά και την οικονομία και την κοινωνία. Αυτό που χρειάζεται να κάνουμε είναι άμεσες και δραστικές μειώσεις στην παραγωγή αερίων του θερμοκηπίου επανεξετάζοντας τα πρότυπα μας αφού ο ενεργειακός τομέας είναι κυρίαρχος στην παραγωγή αερίων του θερμοκηπίου με συνεισφορά στην ΕΕ 32,6% και στην Ελλάδα 46,7%.

Η πυρηνική ενέργεια δεν είναι όμως η εναλλακτική πρόταση. Από την πλευρά του το φυσικό αέριο μπορεί να αντικαταστήσει πιο βρώμικα καύσιμα όπως το μαζούτ και ο λιγνίτης αλλά όμως δεν μπαίνει διαζευκτικά με τις ΑΠΕ. Οι στόχοι των τελευταίων είναι και ισχυροί αλλά και δεσμευτικοί. Τα ενεργειακό πακέτο της ΕΕ προβλέπει σημαντικά βήματα μέχρι το 2020 όμως βλέποντας ακόμα παραπέρα μια οικονομία βασισμένη στις ΑΠΕ είναι σήμερα εφικτή.

Η Ελλάδα όμως δυστυχώς είναι ακόμα μια βρώμικη οικονομία και χρειάζεται πολύ δουλειά για να «πιάσουμε» τους στόχους του 20-20-20. Υπάρχουν όμως και άλλα θέματα στην Ελλάδα όσον αφορά τα νησιωτικά συμπλέγματα που έχουν τις δικές τους ενεργειακές ιδιαιτερότητες. Η διασύνδεση οφείλει να είναι μέρος του στρατηγικού σχεδιασμού πάνω στον οποίο θα στηριχθούν οι όποιες επενδύσεις και όχι το αντίστροφο. Ένας σχεδιασμός που σήμερα δεν φαίνεται να υπάρχει. Πέρα όμως από τη διασύνδεση πρέπει να σκεφτούμε τις υβριδικές ΑΠΕ αλλά και τα έξυπνα δίκτυα.

Τέλος ο Κ. Κατώπης μίλησε για τη συμμετοχή των δήμων η οποία πρέπει να είναι σε τρία επίπεδα:
 στη λήψη αντισταθμιστικών οφελών για τυπικά έργα υποδομής,
 αντισταθμιστικά για παραγωγικά έργα με πολλαπλασιαστικά οφέλη και
 αντισταθμιστικά για την ανάπτυξη δημοτικών ή συμμετοχικών έργων ΑΠΕ.

Η συμμετοχή των δήμων έχει δυνατά σημεία έχει όμως και αδυναμίες τις οποίες πρέπει να εξαλείψουμε ώστε οι ΑΠΕ να γίνουν κομμάτι των τοπικών κοινωνιών οι οποίες μπορούν να ωφεληθούν με 98.470 θέσεις οικονομίας κατ’ ελάχιστο και 155.220 κατά μέγιστο.

Μανώλης Σαββής, αντιδήμαρχος Τεχνικών Έργων Δήμου Ροδίων

Ο Μ. Σαββής συνεχίζοντας από κει που σταμάτησε ο Κ. Κατώπης παραδέχτηκε τις αδυναμίες των δήμων αλλά επισήμανε ότι αυτοί θα πρέπει να προχωρήσουν προς μια κατεύθυνση εξοικονόμησης πιο δυναμικά. Ο νέος Καλλικρατικός Δήμος Ρόδου όντας πιο μεγάλος και ισχυρός θα πρέπει πλέον να σχεδιάσει την ενεργειακή του πολιτική λαμβάνοντας υπόψη όλα εκείνα τα στοιχεία που θα τον οδηγήσουν σε πιο αειφορικές λύσεις. Αυτό είναι μια απόφαση του Δήμου που θα υλοποιηθεί.