Τετάρτη 5 Νοεμβρίου 2008

Από την ανάπτυξη στη βιωσιμότητα

Η οικονομική ανάπτυξη μας βοήθησε να εξασφαλίσουμε μια πιο άνετη ζωή. Από την άλλη, διαπιστώνουμε ότι χάνουμε πολλά άλλα αγαθά που είχαμε στο παρελθόν ή που θα θέλαμε να έχουμε στο μέλλον: ασφάλεια για όλους τους ανθρώπους, καθαρό αέρα για τα πνευμόνια μας, χώρο να παίζουν τα παιδιά, τρόφιμα που ικανοποιούν όχι μόνο την πείνα μας αλλά και τις αισθήσεις και την ανάγκη μας για καλή υγεία, αίσθηση αλληλεγγύης και συνεργασίας με τους γύρω μας…

Το ερώτημα της εποχής μας είναι: μπορούμε να αναπτύξουμε μια οικονομική πολιτική που ενσωματώνει την περιβαλλοντική και κοινωνική διάσταση, να κάνουμε πράξη αυτό που ονομάζουμε βιώσιμη ανάπτυξη; Μπορούμε να προωθήσουμε μια οικονομία που θα εξυπηρετεί τις ανάγκες της κοινωνίας, θα συμβάλει στην ευημερία των κοινωνιών και θα διατηρεί μακροχρόνια τον φυσικό και πολιτισμικό πλούτο;

Πρόσφατες μελέτες στην Ευρωπαϊκή Ένωση εντοπίζουν ότι η προστασία του περιβάλλοντος και η κοινωνική οικονομία είναι οι τομείς που μπορούν να δημιουργήσουν εκατομμύρια θέσεις εργασίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ ήδη σε άλλες χώρες εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενοι εξασφαλίζουν τα μέσα επιβίωσης τους από παρόμοιες δραστηριότητες. Όλο και περισσότερο γίνεται κατανοητό σε ευρωπαϊκό, εθνικό και τοπικό επίπεδο ότι για να επιτευχθεί μακροχρόνια η προστασία του περιβάλλοντος πρέπει να εφαρμοσθεί ένα σύνολο αλληλοσυμπληρούμενων νομοθετικών, οικονομικών και κοινωνικών μέτρων. Η διατήρηση του φυσικού και πολιτισμικού περιβάλλοντος απαιτεί ενεργή εμπλοκή της τοπικής κοινωνίας και δημιουργία θέσεων εργασίας κοινωνικά και περιβαλλοντικά απαραίτητων, δηλαδή «πράσινων επαγγελμάτων», όπως αποκαλούνται σήμερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Τα πράσινα επαγγέλματα μπορούν να αφορούν σε παραδοσιακούς τομείς οικονομικής δραστηριότητας, από τη γεωργία και αλιεία, την αποκατάσταση των ξερολιθιών μέχρι τον τουρισμό και τις υπηρεσίες, αλλά και εντελώς νέους τομείς, όπως η παραγωγή «πράσινων προϊόντων», η προώθηση καθαρών τεχνολογιών, η υλοποίηση σχεδίων «οικολογικής αποτελεσματικότητας», η εφαρμογή συστημάτων περιβαλλοντικής διαχείρισης και ελέγχου (E.M.A.S. και ΙSO 14000), η εξοικονόμηση και σωστή διαχείριση του νερού, η εξοικονόμηση ενέργειας σε δημόσια και ιδιωτικά κτίρια, η αξιοποίηση των αποβλήτων, η ανάπτυξη οικολογικών συστημάτων μεταφοράς, η διαφύλαξη και διαχείριση ενός οικοσυστήματος, η διαχείριση μιας παράκτιας ζώνης, η διαχείριση ενός δάσους, η παρακολούθηση της εξέλιξης ενός οικοσυστήματος και της βιοποικιλότητας, η οικο-ξενάγηση, η οικολογική γεωργία και κτηνοτροφία, η ενημέρωση και ευαισθητοποίηση. Η μείωση της ανεργίας μέσω της δημιουργίας «πράσινων επαγγελμάτων» μπορεί να αποτελέσει σημαντικό κίνητρο για την οικολογικά και κοινωνικά βιώσιμη ανάπτυξη μιας περιοχής.

Η προστασία του περιβάλλοντος απαιτεί ένα σύνολο επενδύσεων και επαγγελμάτων. Είναι διαπιστωμένο ότι η αγορά αλλά και ο δημόσιος τομέας παίζουν ένα σημαντικό ρόλο. Όμως, όπως παραδέχεται σε έκθεσή της ακόμα και η Παγκόσμια Τράπεζα, η αγορά δεν είναι από μόνη της σε θέση να αντιμετωπίσει όλα τα περιβαλλοντικά προβλήματα. Έχει, επίσης, αποδειχθεί ότι ο δημόσιος / κρατικός τομέας δεν έχει συχνά την ευελιξία και προσαρμοστικότητα να αντιμετωπίσει πολλά περιβαλλοντικά προβλήματα. Αναδεικνύεται όλο και περισσότερο η σημασία και ο ρόλος του τρίτου τομέα, του κοινωνικού τομέα και των «κοινωνικών εταιριών» στην προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης και ιδιαίτερα της προστασίας του περιβάλλοντος. Ο κοινωνικός τομέας (μη κυβερνητικές οργανώσεις, τοπικοί συνεταιρισμοί, ενώσεις παραγωγών, μη κερδοσκοπικές εταιρίες, μικρές τοπικές επιχειρήσεις με κοινωνικά κίνητρα και υπευθυνότητα κα) βασίζεται κυρίως στην εθελοντική κινητοποίηση πολιτών, την προσαρμοστικότητα και ευελιξία των δομών, την κοινωνική ευαισθησία των συμμετεχόντων, την καλύτερη αξιοποίηση των επενδυμένων πόρων, την απασχόληση περισσότερων ατόμων ανά επενδυμένο κεφάλαιο, την ένταση εργασίας και γνώσης αντί την ένταση κεφαλαίου και τεχνολογίας. Συνδυάζει δηλαδή κοινωνικά και περιβαλλοντικά ενδιαφέροντα, πετυχαίνοντας ταυτόχρονα οικονομικά αποτελέσματα και αύξηση της απασχόλησης.

Δεν υπάρχουν σχόλια: