Δευτέρα 6 Αυγούστου 2012

Και στη Βουλγαρία το περιβάλλον πέφτει θύμα της κρίσης

Πακέτο έξι ερωτήσεων κατέθεσε στο ευρωκοινοβούλιο οΝίκος Χρυσόγελος 

Πακέτο έξι ερωτήσεων για περιβαλλοντικά ζητήματα που αντιμετωπίζει η Βουλγαρία και αναδεικνύουν εξαιρετικές ομοιότητες με καταστάσεις που αντιμετωπίζει η χώρα μας, κατέθεσε στο ευρωκοινοβούλιο ο Νίκος Χρυσόγελος, ευρωβουλευτής των Οικολόγων Πράσινων. 

Δύο ερωτήσεις αναφέρονται στις πρόσφατες τροποποιήσεις στη δασική νομοθεσία που ψηφίστηκαν από τη Βουλή της γειτονικής χώρας και ξεσήκωσαν θύελλα αντιδράσεων, καθώς παρέχουν χωρίς ανταλλάγματα σε ιδιωτικές επιχειρήσεις δικαιώματα εκμετάλλευσης και οικοπεδοποίησης σε δασικές περιοχές που μέχρι πρόσφατα ανήκαν στο δημόσιο. Αυτές οι περιοχές καταλαμβάνουν μια έκταση που φτάνει το 20% της χώρας! Μεγάλες περιβαλλοντικές οργανώσεις χαρακτηρίζουν την πράξη αυτή ως αυθαίρετη κρατική βοήθεια προς τις ιδιωτικές επιχειρήσεις (ιδιαίτερα σε εταιρείες χιονοδρομικών κέντρων και χειμερινών αθλημάτων) και θεωρούν ότι αυτό θα οδηγήσει στην καταλήστευση των τελευταίων σημαντικών φυσικών πόρων της χώρας.

Σχετική είναι και η ερώτηση για την έλλειψη μέτρων προστασίας για την αρκούδα στο όρος Ρίλα, καθώς δεν έχει καθοριστεί ακόμη η περιφερειακή ζώνη του εθνικού Δρυμού. Όλως τυχαίως, στην ίδια περιοχή, διεκδικούν επεκτάσεις τόσο τοπικά χιονοδρομικά κέντρα, όσο και τουριστικές επιχειρήσεις, όπως αυτές του τουριστικού χωριού Μπάνσκο. 

Η τέταρτη ερώτηση αφορά το σχεδιασμό της εθνικής οδού Βουκουρέστι – Αλεξανδρούπολη, που περνά μέσα από την προστατευόμενη περιοχή του Εθνικού Πάρκου Bulgarka, το οποίο είναι ενταγμένο στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο Natura2000. Απειλούνται έτσι, παρθένα δάση, σημαντικοί βιότοποι της αρκούδας, αλλά και οικισμοί στα περίχωρα της πόλης Γάβροβο.

Η πέμπτη ερώτηση αφορά το παραθαλάσσιο αστικό πάρκο (SeaGarden) της Βάρνας, ένα από τα παλαιότερα και μεγαλύτερα μνημεία αρχιτεκτονικής τοπίου των Βαλκανίων, το οποίο πουλήθηκε σε επιχειρήσεις οικοδόμησης επιχειρηματικών κέντρων και μαρινών για νεόπλουτους που σχετίζονται με το αμφιβόλων συμφερόντων ΤΙΜ consortium (του οποίου τις σχέσεις με το οργανωμένο έγκλημα καταγγέλλει ο Γερμανός δημοσιογράφος JurgenRoth[1]). Μαζικές εκδηλώσεις διαμαρτυρίας, με καταλήψεις δρόμων και διαδηλώσεις γίνονται στη συγκεκριμένη πόλη εδώ και μήνες, ενώ η προσφυγή σε ένδικα μέσα που έχει ξεκινήσει από το 2009, δεν έχει αποφέρει τίποτε, λόγω της διαφθοράς τοπικών αξιωματούχων, όπως καταγγέλουν τοπικές ενώσεις πολιτών.

Η έκτη ερώτηση αφορά τη γενικότερη κακοδιαχείριση των ευρωπαϊκών οικονομικών πόρων που προορίζονται για την προστασία του περιβάλλοντος, κυρίως του Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης και του Ταμείου Συνοχής, ως αποτέλεσμα της ελάχιστης διαφάνειας στις αποφάσεις εντάξεων προγραμμάτων στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα της Βουλγαρίας. Ως παραδείγματα αναφέρονται: α) το πρόγραμμα αποκατάστασης ενός πληθυσμού ελαφιού (Cervuselaphus) ο οποίος, ωστόσο, εντοπίζεται εντός μια ελεγχόμενης κυνηγετικής περιοχής του Δήμου Etropole, με αποτέλεσμα να επιδοτείται έτσι μια εμπορική επιχείρηση και β) το πρόγραμμα του Δήμου Sapareva, το οποίο χρηματοδοτεί την περιβαλλοντική μελέτη φέρουσας ικανότητας τουριστικής πίεσης και την ανάπτυξη ενός σχεδίου διαχείρισης τουρισμού, ως μέρος της προετοιμασίας του γενικού πολεοδομικού σχεδίου του Δήμου, μειώνοντας έτσι το κόστος των επιχειρήσεων χιονοδρομικών κέτρων και άλλων τουριστικών επενδύσεων, για τις απαραίτητες Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων.

 «Η κατάσταση στη γειτονική μας Βουλγαρία είναι εξίσου τραγική με της Ελλάδας, ακόμη κι αν τα νέα δεν βρίσκουν το δρόμο τους προς τα μεγάλα ΜΜΕ της χώρας μας», δήλωσε ο Ν. ΧρυσόγελοςΤο περιβάλλον κι εκεί πέφτει θύμα αρπακτικών συμφερόντων και δυστυχώς, σε πολλές περιπτώσεις, η Ευρωπαϊκή Ένωση αποτυγχάνει να το προστατέψει. Ωστόσο, υπάρχουν ισχυρές αντιστάσεις και κινήματα, τα οποία εμείς θέλουμε να στηρίξουμε και υπάρχουν ακόμη ευρωπαϊκοί μηχανισμοί που μπορούν να λειτουργήσουν αποτρεπτικά προς την υποβάθμιση του περιβάλλοντος, τη διαφθορά και το οργανωμένο έγκλημα. Το μήνυμα που θέλουμς να περάσουμε είναι ότι η δικτύωση των κοινωνικών αντιστάσεων σε Ελλάδα, Βαλκάνια και Ευρώπη είναι η μόνη ελπίδα που μπορεί να φέρει αλλαγές στο σημερινό ζοφερό τοπίο».
 
 
 
(Ακολουθεί το πλήρες κείμενο των ερωτήσεων)
Θέμα 1ο:Απαράδεκτη νέα νομοθεσία στη Βουλγαρία για τα δάση και τις προστατευόμενες περιοχές
Στις 13 Ιουνίου, η βουλή της Βουλγαρίας ψήφισε τροποποιήσεις στη δασική της νομοθεσία, οι οποίες παρέχουν χωρίς ανταλλάγματα σε ιδιωτικές επιχειρήσεις δικαιώματα εκμετάλλευσης και οικοπεδοποίησης σε δασικές περιοχές που μέχρι πρόσφατα ανήκαν στο δημόσιο και καταλαμβάνουν μια έκταση που φτάνει το 20% της χώρας. Μεγάλες περιβαλλοντικές οργανώσεις, όπως το WWFκαι το βουλγαρικό δίκτυο «Για τη Φύση», χαρακτηρίζουν την πράξη αυτή ως αυθαίρετη κρατική βοήθεια προς τις ιδιωτικές επιχειρήσεις και θεωρούν ότι αυτό θα οδηγήσει στην καταλήστευση των τελευταίων σημαντικών φυσικών πόρων της χώρας [1]. Εδώ και έξι μήνες υπάρχουν διαρκείς διαδηλώσεις ενάντια σε αυτή την πρωτοβουλία της πλειοψηφίας των βουλευτών στη Βουλγαρική βουλή, η οποία αντίκειται στο δημόσιο συμφέρον των πολιτών και της προστασίας της Ευρωπαϊκής φύσης. Οι διαδηλωτές τώρα ζητούν από τον Πρόεδρο της χώρας που διατηρεί το δικαίωμα της άσκησης βέτο, να σταματήσει το νόμο.
 
Ερωτάται η Επιτροπή:
  1. Έχει ενημέρωση από τις βουλγαρικές αρχές για τις συγκεκριμένες τροποποιήσεις στη δασική νομοθεσία της χώρας;
  2. Συμφωνεί ότι αυτές αντίκεινται στη βουλγαρική και ευρωπαϊκή νομοθεσία και ιδιαίτερα στηνΟδηγία των Οικοτόπων 92/43/ΕΟΚ;
  3. Αν ναι, τι μέτρα προτίθεται να λάβει ώστε να προληφθεί η καταστροφή της βουλγαρικής φύσης και η πεποίθηση ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατεδαφίζει το φιλοπεριβαλλοντικό της προφίλ σε όλη τη Νότια Ευρώπη;
 
Θέμα 2ο : Κρατική βοήθεια για αναπτυξιακά έργα σκι στη Βουλγαρία
 
Στις 28 Δεκεμβρίου 2011, το Συμβούλιο των Υπουργών της Βουλγαρίας ανακοίνωσε [1] την έγκριση ενός σχεδίου τροποποίησης του νόμου περί Δασών σχετικά με τις νομικές διαδικασίες για την πίστες και εγκαταστάσεις για σκι σε δημόσια δάση. Το σχέδιο τροποποίησης αναμένεται να εγκριθεί από το κοινοβούλιο. Σύμφωνα με την τροποποίηση του Νόμου περί Δασών [2], οι κατασκευαστές χιονοδρομικών εγκαταστάσεων επιτρέπεται να κατασκευάζουν πίστες και εγκαταστάσεις σκι σε δημόσια δάση χωρίς την απόκτηση του δάσους και χωρίς να πληρώνουν πάγιο ετήσιο φόρο για την αλλαγή της χρήσης γης του δάσους, ενώ όλοι οι άλλοι επενδυτές (όχι για εγκαταστάσεις σκι ) θα πρέπει πρώτα να αγοράζουν το δημόσιο δάσος μέσω διαγωνισμού με ανοικτή διαδικασία και μετά να πληρώνουν φόρο για την αλλαγή της χρήσης γης του δάσους, προκειμένου να πραγματοποιήσουν την κατασκευή του έργου τους.
 
Επιπλέον, η πράξη τροποποίησης που εγκρίθηκε από το Συμβούλιο των Υπουργών επιτρέπει στους επενδυτές χιονοδρομικών εγκαταστάσεων να αποκτήσουν δικαίωμα οικοδόμησης ή δικαίωμα εκμετάλλευσης σχετικά με την κατασκευή και την εκμετάλλευση της πίστας και των εγκαταστάσεων σκι σε δημόσια δάση, χωρίς διαγωνισμό, ενώ όλοι άλλοι επενδυτές μπορούν να αποκτήσουν δικαίωμα οικοδόμηση δικαίωμα ή δικαίωμα εκμετάλλευσης δημόσιων ακινήτων (όχι δάση) μόνο μετά από τη συμμετοχή σε διαδικασία υποβολής προσφορών σύμφωνα με το νόμο περί Κρατικής Περιουσίας.
 
Σύμφωνα με τον υπουργό Γεωργίας και Τροφίμων - κ. Μίροσλαβ Ναιντένοφ, όλοι οι επενδυτές χιονοδρομικών ζωνών στη Βουλγαρία θα ωφεληθούν των εν λόγω μέτρων [3]. Σύμφωνα με περιβαλλοντικές ΜΚΟ το όφελος δεν θα είναι μικρότερο από 25 εκατ. ευρώ - το ποσό των χρημάτων που οι επενδυτές 6 χιονοδρομικών έργων υπό έγκριση θα εξοικονομήσουν από την απουσία φόρου για την αλλαγή της χρήσης γης, σύμφωνα με την εγκριθείσα από το Συμβούλιο τροποποίηση του νόμου, και από την απαλλαγή για την αναγκαστική αγορά της γης, ​​στην περίπτωση των δημόσιων δασών.

Όσον αφορά τα ανωτέρω, μπορεί η Επιτροπή να μας ενημερώσει εάν η Βουλγαρία έχει κοινοποιήσει στην Επιτροπή την υιοθέτηση ενός συστήματος το οποίο φέρεται να προβλέπει κρατικές ενισχύσεις για την ανάπτυξη των εγκαταστάσεων σκι στη Βουλγαρία;

Αν όχι, προτίθεται η Επιτροπή να διερευνήσει το καθεστώς κρατικών ενισχύσεων, όπως αναφέρεται παραπάνω;
 
 
Θέμα 3ο: Προστασία της καφέ αρκούδας στο όρος της Ρίλα
 
Σε συμμόρφωση με την Oδηγία για τους Οικοτόπους (92/43/ΕΟΚ), η Βουλγαρία όφειλε να ορίσει τόπους κοινοτικής σημασίας (ΤΚΣ) για τη διατήρηση των Οοικοτόπων προστατευόμενων ειδών όχι αργότερα από την ημερομηνία προσχώρησης, στις 1.1.2007. Παρ 'όλα αυτά, περισσότερα από πέντε χρόνια αργότερα, η βουλγαρική κυβέρνηση δεν έχει ακόμη καθορίσει επαρκείς χώρους για την προστασία της καφέ αρκούδας στο βουνό Ρίλα. Το 2009, είχε παραδοθεί στην Επιτροπή το Εθνικό «Σχέδιο Δράσης για την καφέ αρκούδα» [1], που εγκρίθηκε από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Υδάτων. Ωστόσο, στην ερώτηση E-3709/2010 του Ευρωβουλευτή  Μιχάλη Τρεμόπουλου, η Επιτροπή δήλωσε ότι "η Βουλγαρία διεξάγει περαιτέρω αξιολόγηση για να προσδιορίσει αν επί πλέον τμήματα της οροσειράς Ρίλα πρέπει να συμπεριληφθούν στην Εθνική πρόταση για τον καφέ αρκούδα "[2], η οποία επρόκειτο να υποβληθεί από το φθινόπωρο του 2010.
 
Το 2011, η Βουλγαρική Ακαδημία Επιστημών και περιβαλλοντικές ΜΚΟ που δραστηριοποιούνται στον τομέα του Natura2000 υπέβαλαν στο MoEWμια κοινή επιστημονικά τεκμηριωμένη πρόταση για τον ορισμό επιπρόσθετων περιοχών Natura2000 για την προστασία της καφέ αρκούδας στην οροσειρά Ρίλα. Ενώ τα επιστημονικά στοιχεία υποδεικνύουν τη μεγάλη σημασία της νεκρής ζώνης του Εθνικού Πάρκου Rila για τη διατήρηση της καφέ αρκούδας, η βουλγαρική κυβέρνηση εξακολουθεί να αρνείται την οριστικοποίηση της διαδικασίας ανακήρυξης, δίνοντας μεγαλύτερη προτεραιότητα στην αστικοποίηση και διάφορα έργα υποδομής στην περιοχή του βουνού Ρίλα.
 
1. Ποια μέτρα θα λάβει η Επιτροπή για να πιέσει την βουλγαρική κυβέρνηση να ορίσει τελικά τους επιστημονικά καθοριζόμενους οικοτόπους για την αρκούδα στο βουνό Rila;
 
2. Τι μέτρα θα λάβει για να εγγυηθεί ότι η καφέ αρκούδα στο βουνό Ρίλα προστατεύεται αποτελεσματικά από τις βουλγαρικές αρχές σε συμμόρφωση με την οδηγία για τους Οικοτόπους (92/43/ΕΟΚ);
 
3. Έχει η Επιτροπή ολοκλήρωσε την εμπεριστατωμένη έρευνα που είχε υποσχεθεί για το βουλγαρικό νόμο που επιτρέπει το κυνήγι της καφέ αρκούδας [3];

[1] http://www.bearbg.com/files/Action%% 20PlanBearBulgaria 20ENG-last.pdf.
Περιλαμβάνει τις καλύτερες διαθέσιμες επιστημονικές πληροφορίες για την κατανομή της καφέ αρκούδας στη Βουλγαρία.
 
 
 
Θέμα 4ο: Κατασκευή αυτοκινητόδρομου στην περιοχή Ευρωπαϊκού Ενδιαφέροντος “Bulgarka”
 
Ηβουλγαρική κυβέρνησηεπεξεργάζεταιένα Οδικό Έργο που προτείνεταιγιαχρηματοδότηση από την ΕΕως μέροςτουΔιευρωπαϊκού ΔιαδρόμουNo.9"Βουκουρέστι -Αλεξανδρούπολη". Τοοδικό έργοόμωςσχεδιάζεται να διέλθει μέσα από το Φυσικό Πάρκο Bulgarka-περιοχή Natura 2000που προστατεύειτα μοναδικάπαλαιά δάση  και  οικότοπους της πολύτιμης Καφέαρκούδας. Μέροςτου δρόμουαφορά επίσηςοικισμούςστην περιοχήτης πόληςτου Gabrovo.
 
Τον Απρίλιο του2012,οι βουλγαρικέςαρχές ενέκριναν τη Μελέτη Εκτίμησης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεωντου οδικού έργου. Τοενδιαφερόμενο κοινόυποστηρίζει, ωστόσο, ότι η απόφασηεκδόθηκε απότις αρχέςχωρίς να λαμβάνειυπόψη τη γνώμητους. Στοοδικό έργοχορηγείταιάδειαχωρίς ανάλυσηκαι αξιολόγησητων βιώσιμωνεναλλακτικών διαδρομώνπουθααπέφευγαν τις αρνητικές επιπτώσειςστην κατάσταση διατήρησηςτωνειδών προτεραιότηταςκαι οι οποίες θααπέτρεπαν απαράδεκτες κατασκευαστικές δραστηριότητεςσε κατοικημένες περιοχές.
 
Με βάση ταπαραπάνω:
  1. Γνωρίζει η Επιτροπήτο γεγονόςότι η Βουλγαρίαεπεξεργάζεταιέναοδικό έργοευρωπαϊκού ενδιαφέροντος, χωρίς να συμμορφώνεται με την ευρωπαϊκήοδηγία για τις Εκτιμήσεις Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων[1] καιτην οδηγία για τους Οικοτόπους[2];
 
  1. Ποια μέτραθαλάβει η Επιτροπή γιανα εγγυηθείότιη χρηματοδότηση της ΕΕγιατοοδικό έργοθαχορηγηθείμόνον εάν ηδιαδικασία έγκρισηςγίνεισεπλήρη συμμόρφωση με τηνπεριβαλλοντική νομοθεσία της ΕΕ;
 
[1] Οδηγία 85/337/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 27ης Ιουνίου 1985 για την εκτίμηση των επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων και προγραμμάτων για το περιβάλλον, ΕΕ L 175, 5.7.1985, όπως τροποποιήθηκε από την οδηγία 97/11/ΕΚ του Συμβουλίου της 3ης Μαρτίου 1997, ΕΕ L 73 της 14.3.1997
 
[2]Οδηγία 92/43/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 21ης ​​Μαΐου 1992, γιατη διατήρηση των φυσικώνοικοτόπων καθώς και τηςάγριας πανίδας και χλωρίδας, ΕΕ L206 της 22.7.1992
 
Θέμα 5ο :
 
Θέμα 6ο : Κακή χρήση περιβαλλοντικών κονδυλίων της ΕΕ στη Βουλγαρία 
 
Από το 2007, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και το Ταμείο Συνοχής χρηματοδοτεί την προστασία της φύσης και έργα υποδομής στο πλαίσιο του Βουλγαρικού Επιχειρησιακού Προγράμματος Περιβάλλον 2007-2013. Οι πόροι για την προστασία της φύσης διατίθενται κυρίως για δραστηριότητες που συνδέονται με τη διατήρηση, συντήρηση και αποκατάσταση των πολύτιμων οικοτόπων και των ειδών ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος στο δίκτυο Natura 2000. Ωστόσο, ο μικρός βαθμός διαφάνειας του επιχειρησιακού προγράμματος οδηγεί σε έγκριση προτάσεων για έργα που δεν συνάδουν με τους κοινοτικούς κανόνες χρηματοδότησης.
 
Για παράδειγμα, το 2012, το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Υδάτων της Βουλγαρίας ενέκρινε [1] τη χρηματοδότηση περιβαλλοντικών έργων στους Δήμους Etropole [2] και Sapareva Banya [3], το οποίο φημολογείται ότι περιλαμβάνει κρυφή χρηματοδότηση ιδιωτικών οικονομικών δραστηριοτήτων κατά παράβαση των κανόνων για τις ευρωπαϊκές επιχορηγήσεις και την κρατική χρηματοδότηση και [4].
 
  1. Το έργο του Δήμου Etropole θα χρηματοδοτήσει την αποκατάσταση δύο ειδών θηραμάτων που δεν υπόκεινται σε προστασία σε καμιά περιοχή Natura 2000 στην περιοχή του Δήμου - το κόκκινο ελάφι (Cervus elaphus), ένα δημοφιλές είδος κυνηγιού που δεν περιλαμβάνεται σε κανένα  από τα παραρτήματα της οδηγίας 92/43, και τον αγριόκουρκος (Tetrao urogallus). Μάλιστα, το 1/3 του εδάφους του δήμου Etropole ανήκει στην κυνηγετική περιοχή "Elen" [5] ("Elen" σημαίνει κόκκινο ελάφι στα βουλγαρικά), όπου το κύριο είδος κυνηγιού είναι το κόκκινο ελάφι.
 
  1. Το έργο του Δήμου Sapareva Banya στοχεύει στη χρηματοδότηση επιστημονικής οικολογικής έρευνας, για αξιολόγηση της φέρουσας ικανότητας των τουριστικών περιοχών και την ανάπτυξη ενός σχεδίου διαχείρισης για την τουριστική περιοχή του Δήμου, ως μέρος της προετοιμασίας ενός γενικού χωροταξικού σχεδίου του δήμου για ιδιωτικές περιοχές σκι και τουριστικά χωριά. Με αυτόν τον τρόπο η χρηματοδότηση της ΕΕ για το περιβάλλον θα χρησιμοποιηθεί κακώς, ώστε να μειωθεί το κόστος που απαιτείται από το νόμο για μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων και στρατηγικές εκτιμήσεις  (EIA/SEA) ιδιωτικών έργων και αναπτυξιακών σχεδίων.
 
Είναι η Επιτροπή ενήμερη για την εικαζόμενη κατάχρηση των περιβαλλοντικών κονδυλίων της ΕΕ για τη χρηματοδότηση ιδιωτικών οικονομικών δραστηριοτήτων κατά παράβαση των κανόνων για κοινοτικές χρηματοδοτήσεις και  κρατικές ενισχύσεις; Ποια μέτρα θα λάβει η Επιτροπή για να διασφαλίσει ότι η Βουλγαρία θα συμμορφωθεί  με τους κανόνες για κοινοτικές χρηματοδοτήσεις και  κρατικές ενισχύσεις;
 
 
 
[4] Ένας γενικός κανόνας για τα ταμεία της ΕΕ είναι ότι «οι δραστηριότητες στο πλαίσιο των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων  για το Περιβάλλον δεν πρέπει να οδηγούν στη δημιουργία προϋποθέσεων για αύξηση των κερδών από την επακόλουθη χρήση ή την εκμετάλλευση των ενδιαιτημάτων, ειδών ή εγκαταστάσεων».
 
[5] Η κυνηγετική περιοχή "Elen" (http://www.elen-hunting.com/) αποτελεί μονάδα διαχείρισης κυνηγιού πρώτης τάξης, η οποία είναι  ιδιωτική ιδιοκτησία του κ. Εμίλ Ντιμιτρόφ - μέλος του δημοτικού συμβουλίου του Δήμου Etropole κατά την περίοδο 2007-2009 και σήμερα αντιπρόεδρος της κοινοβουλευτικής επιτροπής για τη γεωργία και τα δάση.

Δεν υπάρχουν σχόλια: