Πυρηνική ενέργεια, όχι ευχαριστώ! Για πάντα

Η πυρηνική ενέργεια είναι μια επικίνδυνη για το περιβάλλον και τη ζωή, αντιδημοκρατική και ασύμφορη επιλογή στην πορεία για την επίλυση του ενεργειακού προβλήματος της ανθρωπότητας. Οι επιπτώσεις τόσο κατά την λειτουργία των πυρηνικών εγκαταστάσεων όσο και σε περίπτωση ατυχημάτων σε πυρηνικούς αντιδραστήρες ή χώρους αποθήκευσης ραδιενεργών αποβλήτων μπορούν να θέσουν σε κίνδυνο την συνέχιση της ζωής. Το ραδιενεργό νέφος από τον πυρηνικό αντιδραστήρα του Τσερνομπίλ ταξίδεψε 6 φορές πάνω από τον πλανήτη. Το ραδιενεργό νέφος από την Φουκουσίμα έφτασε στην Καλλιφόρνια και αραιωμένο ταξίδεψε πάνω από ολόκληρο τον πλανήτη. Και δεν ξέρουμε ακόμα το τέλος αυτής της πυρηνικής τραγωδίας στην Ιαπωνία.
Η ειρηνική χρήση της πυρηνικής ενέργειας πάει χέρι-χέρι με τα πυρηνικά όπλα. Τόσο στην πολεμική όσο και στην «ειρηνική» της εκδοχή, η πυρηνική ενέργεια συνδέθηκε με ιστορίες απολυταρχισμού, απόκρυψης στοιχείων που αφορούσαν την ίδια την ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων αλλά και με μεγάλες καταστροφές και θανάτους αθώων ανθρώπων.
Το τελευταίο επεισόδιο σε μια επώδυνη καταγραφή της ιστορίας των πυρηνικών, που άλλοτε εξελίσσεται με αργούς ρυθμούς και άλλοτε με εξάρσεις, είναι όσα συμβαίνουν από τις 11 Μαρτίου 2011 και μετά στην Φουκουσίμα. Για το επεισόδιο αυτό, δεν μπορεί να μην επισημάνουμε ότι είναι η πρώτη φορά που μεταδίδεται ζωντανά από την τηλεόραση η έκρηξη σε έναν πυρηνικό αντιδραστήρα αλλά και το γεγονός ότι οι πολίτες αρχίζουν να …συνηθίζουν (έχει σχεδόν εξαφανιστεί από τα δελτία ειδήσεων το θέμα) μια πυρηνική καταστροφή που μέχρι τώρα, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία (όσο αξιόπιστα μπορεί να είναι), έχει οδηγήσει σε έκλυση ποσότητας ραδιενεργού υλικού 10% περίπου αυτής που εκλύθηκε από το Τσερνομπίλ. Όμως, μετριοπαθείς εκτιμήσεις υπολογίζουν ότι, ακόμα και αν ελεγχθεί η κατάσταση, η διαρροή θα φτάσει και θα ξεπεράσει τις ποσότητες που διέφυγαν από τον αντιδραστήρα του Τσερνομπίλ - δεν είναι τυχαίο που το συμβάν κατατάχτηκε επισήμως στην ίδια κλίμακα με αυτό.

Χιροσίμα – Ναγκασάκι: Η αρχή. Η πιο απάνθρωπη πολεμική χρήση της πυρηνικής ενέργειας εξαφάνισε τη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι. Περίπου 200.000 άτομα βρήκαν τον θάνατο σχεδόν ακαριαία στις δυο πόλεις ενώ άλλοι τόσοι τραυματίστηκαν.

Πυρηνικά ατυχήματα: Το πρώτο πυρηνικό ατύχημα με διαρροή ραδιενέργειας συνέβη στον Καναδά, το 1952. Από τότε έχουν συμβεί χιλιάδες, με πάνω από 25 σοβαρά έως πολύ σοβαρά. Οι υπέρμαχοι της πυρηνικής ενέργειας προσπαθούν να πείσουν ότι τα πυρηνικά ατυχήματα συμβαίνουν σε χώρες που δεν είναι προηγμένες. Κι όμως, τα 3 πιο σοβαρά ατυχήματα έχουν συμβεί στις χώρες που θεωρούνταν ως οι πιο ασφαλείς αλλά και είναι αντιπροσωπευτικές των διαφορετικών πολιτικο-οικονομικών συστημάτων:
- 28 Μαρτίου 1979, ΗΠΑ, Χάρισμπουργκ, Θρι Μάιλ Άιλαντ, Πελσυλβάνια, 300 χιλιόμετρα από την Ν. Υόρκη, στην μητρόπολη του δυτικού καπιταλισμού. Η μονάδα 2 στην οποία συνέβη η …ζημιά είχε τεθεί σε λειτουργία τρεις μόλις μήνες πριν το ατύχημα.
- 26 Απριλίου 1986, Ουκρανία, καμάρι της τότε ΕΣΣΔ. Στην μονάδα 4 στο Τσερνομπίλ, κοντά στο Κίεβο, μερικές εκατοντάδες χιλιόμετρα από την Μόσχα, γίνεται έκρηξη και εκλύεται το 3-5% του ραδιενεργού υλικού του αντιδραστήρα.
- 11 Μαρτίου 2011, Ιαπωνία. Φουκουσίμα.

Επιπτώσεις στην ζωή και στην υγεία: Ένα πυρηνικό ατύχημα επηρεάζει τη ζωή όχι μόνο στη ζώνη κοντά στον πυρηνικό αντιδραστήρα, όπου συνέβη το ατύχημα, αλλά και σε άλλες, πιο μακρινές περιοχές, και μάλιστα για πολλές δεκαετίες, ίσως και αιώνες. Πάνω από 1.000.000 Λευκορώσοι, Ουκρανοί και Ρώσοι αναγκάστηκαν, μετά την πυρηνική καταστροφή στο Τσερνομπίλ, να εγκαταλείψουν τις περιοχές τους και να εγκατασταθούν αλλού ή συνεχίζουν να ζουν σε περιοχές με πολύ σημαντικά επίπεδα ραδιενέργειας. Δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι έχουν αρρωστήσει σοβαρά ή έχουν πεθάνει εξαιτίας της πυρηνικής καταστροφής, μεταξύ άλλων παιδιά και "καθαριστές" που χρησιμοποιήθηκαν για να αντιμετωπίσουν τις πρώτες μέρες τη σοβαρή διαρροή ραδιενεργού υλικού. Σύμφωνα με τη βρετανική μελέτη «Η άλλη έκθεση για το Τσερνομπίλ», περίπου 30-60 χιλιάδες άνθρωποι θα πεθάνουν από καρκίνο λόγω της πυρηνικής καταστροφής του Τσερνομπίλ. Βέβαια, ο πραγματικός αριθμός των ανθρώπων που θα πεθάνουν από καρκίνο ποτέ δεν θα γίνει γνωστός.
Στην Φουκουσίμα έχει προς το παρόν εκκενωθεί μια ζώνη 20 χιλιομέτρων, ορισμένοι ειδικοί μιλάνε ότι θα έπρεπε να εκκενωθεί για πολλές δεκαετίες μια ζώνη 40-50 χιλιομέτρων, ακόμα και αν δεν υπάρξει χειρότερη εξέλιξη στους αντιδραστήρες.

Απόκρυψη στοιχείων: Πολλές εκθέσεις έχουν δείξει ότι υποτιμούνται συνήθως οι επιπτώσεις που σχετίζονται με πυρηνικά «συμβάντα». Μια παράμετρος που πρέπει να μας ανησυχεί είναι η διαχείριση της πληροφορίας σε περίπτωση πυρηνικού ατυχήματος ή βλάβης: αρχικά οι υπεύθυνοι και οι αρχές προσπαθούν να υποβαθμίσουν την σημασία του ατυχήματος και δεν δίνουν ακριβή στοιχεία για την κατάσταση. Όταν πλέον δεν μπορεί να κρύψουν ότι ελευθερώθηκε ραδιενέργεια στην ατμόσφαιρα και το περιβάλλον, επιμένουν να διαβεβαιώνουν ότι δεν κινδυνεύει η υγεία των πολιτών χωρίς, όμως, να δίνουν ακριβή στοιχεία.
Τόσο στη Δύση όσο και στην Ανατολή η απόκρυψη στοιχείων ακόμα και για σοβαρά ατυχήματα ή περιστατικά στην λειτουργία των πυρηνικών αντιδραστήρων είναι ο κανόνας και όχι η εξαίρεση. Η συνωμοσία σιωπής τόσο στη Δύση όσο και στην Ανατολή είχε ως αποτέλεσμα να μείνουν για πολλές δεκαετίες κρυφά συγκλονιστικά στοιχεία που αφορούσαν τη ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων.
Οι τότε σοβιετικές αρχές απέκρυψαν για πολλές μέρες την πυρηνική καταστροφή στο Τσερνομπίλ τόσο από τους πολίτες που κινδύνευαν περισσότερο όσο και από ολόκληρο τον πλανήτη, ενώ εξέθεσαν άμεσα σε σοβαρό κίνδυνο 600.000 άτομα που εργάστηκαν εν αγνοία τους και χωρίς στοιχειώδη μέτρα προστασίας ως "καθαριστές" μέσα στον κατεστραμμένο αντιδραστήρα και εκτέθηκαν σε υψηλά ποσοστά ραδιενέργειας.
Σοβαρό ατύχημα με τήξη του πυρήνα του αντιδραστήρα και διαρροή σημαντικής ποσότητας ραδιενέργειας είχε συμβεί το 1982 στην μονάδα 1 του πυρηνικού συγκροτήματος του Τσερνομπίλ αλλά το είχαν αποκρύψει, ενώ συνολικά στο συγκρότημα αυτό είχαν συμβεί 29 σοβαρά περιστατικά στο διάστημα 1977-1986.
Τα στοιχεία που είδαν πρόσφατα τη δημοσιότητα από τη συζήτηση στο Πολιτμπιρό της τότε ΕΣΣΔ, μερικούς μήνες μετά την πυρηνική καταστροφή στο Τσερνομπίλ, απλώς επιβεβαιώνουν την προσπάθεια των ηγεσιών να αποκρύψουν από τους πολίτες τόσο την επικινδυνότητα των πυρηνικών αντιδραστήρων όσο και μεγάλες πυρηνικές καταστροφές που είχαν συμβεί αλλά έμειναν μακριά από τη δημοσιότητα (όπως για παράδειγμα το μεγάλο ατύχημα στην πυρηνική μονάδα στο Λένινγκραντ το 1975 ή στον αντιδραστήρα Νο 1 στο Τσερνομπίλ το 1982).

Αντιδημοκρατικές ενέργειες, αυταρχισμός: Η πυρηνική ενέργεια συνδέεται με αντιδημοκρατικές συμπεριφορές και αυταρχισμό. Παρόμοιες συμπεριφορές έχουν δείξει όλες οι πυρηνικές δυνάμεις. Ας μην ξεχνάμε την ανατίναξη του πλοίου της GREENPEACE –και τη δολοφονία ενός φωτογράφου της οργάνωσης - από πράκτορες των γαλλικών μυστικών υπηρεσιών, τη δολοφονία αντιπυρηνικών ακτιβιστών στις ΗΠΑ, την απόκρυψη σοβαρών πυρηνικών ατυχημάτων στις περισσότερες χώρες, την έκθεση εκατοντάδων χιλιάδων στρατιωτών και πολιτών ως πειραματόζωων στο ραδιενεργό νέφος, στη διάρκεια πυρηνικών δοκιμών από τις σοβιετικές, αμερικανικές, βρετανικές και γαλλικές στρατιωτικές δυνάμεις.

Πυρηνικές δοκιμές: Από το 1945 μέχρι σήμερα έχουν γίνει 2056 πυρηνικές δοκιμές, 1000 από αυτές στη Νεβάδα . Αρκετές στην ατμόσφαιρα. Οι δυο τελευταίες έγιναν από την Β. Κορέα το 2006 και το 2008. Από τις πυρηνικές δοκιμές στην ατμόσφαιρα, αυξήθηκε η ραδιενέργεια στην επιφάνεια της γης και η ετήσια δόση ραδιενέργειας από το fall out έφτασε μεταξύ 70-140 mSv (1 mSv=10 rem) στις αρχές της δεκαετίας του 60 (σήμερα είναι στα 5 και σε κάποιες περιοχές της Βρετανίας στα 15) ενώ εξαιτίας του πυρηνικού ατυχήματος στο Τσερνομπίλ το 1986 έφτασε στα 25 περίπου mSv.

Στρατιώτες και πολίτες πειραματόζωα: Τα τελευταία μόλις χρόνια αποκαλύφτηκαν στοιχεία για την έκθεση χιλιάδων στρατιωτών στην ραδιενέργεια για να διαπιστωθούν οι επιπτώσεις στην υγεία τους. Ο αμερικανικός στρατός εξέθεσε στη ραδιενέργεια τους κατοίκους των νησιών Μπικίνι αλλά και χιλιάδες στρατιώτες που παρακολουθούσαν απροστάτευτοι τις πυρηνικές δοκιμές στη Νεβάδα και εισήλθαν στο πεδίο δοκιμών μετά τις εκρήξεις. Γάλλοι στρατιώτες συμμετείχαν στις πυρηνικές δοκιμές στην έρημο Σαχάρα στην Αλγερία το 1961 και είχαν διαταγή να μεταβούν στη περιοχή μετά τις πυρηνικές δοκιμές - για να μελετηθούν οι επιπτώσεις της ραδιενέργειας πάνω τους σε πραγματικές συνθήκες. Στην Σοβιετική Ένωση μια στρατιά του Κόκκινου Στρατού υποχρεώθηκε το 1954 να διασχίσει μια περιοχή στο Τομσκ στα Ουράλια όπου είχε γίνει δοκιμή πυρηνικής βόμβας. Χιλιάδες Αυστραλοί, Νεοζηλανδοί, Βρετανοί και Φιτζιανοί στρατιώτες εκτέθηκαν στη ραδιενέργεια κατά τη διάρκεια πυρηνικών δοκιμών που πραγματοποίησε το Ηνωμένο Βασίλειο, κατά τη δεκαετία του ’50 στη Νότια και Δυτική Αυστραλία και σε νησιά του Ειρηνικού. Ελάχιστα στοιχεία έχουν δοθεί πραγματικά για τις επιπτώσεις στην ατόλη των νησιών Μορουρόα από τις υπόγειες γαλλικές πυρηνικές δοκιμές.

Μηδενική ασφάλεια: Το πυρηνικό λόμπυ ισχυρίζεται ότι η πυρηνική ενέργεια είναι ασφαλής. Γεγονός είναι ότι έχουν συμβεί χιλιάδες πυρηνικά ατυχήματα από μικρά έως πολύ σοβαρά. Βασικό επιχείρημα του πυρηνικού λόμπυ μετά από κάθε πυρηνικό ατύχημα είναι ότι υπάρχουν χώρες, τεχνολογίες και αντιδραστήρες που είναι ασφαλείς. Για δεκαετίες ισχυριζόντουσαν ότι η Ιαπωνία είναι ένα τέτοιο παράδειγμα. Διαψεύστηκαν, δυστυχώς με τραγικό τρόπο πολλές φορές, με τελευταίο και χειρότερο παράδειγμα τις εγκαταστάσεις στη Φουκουσίμα. Έκπληκτη η ανθρωπότητα διαπίστωσε το πόσο ανέτοιμοι βρέθηκαν εταιρία και ιαπωνική κυβέρνηση να αντιμετωπίσουν την κατάσταση, πόσο εύκολα απέκρυψαν την πραγματική κατάσταση και αποσιώπησαν μετρήσιμα στοιχεία επί μέρες, πόσο εύκολα μόλυναν τη θάλασσα και την τροφική αλυσίδα όχι μόνο με τη διαρροή ραδιενεργού νερού αλλά και με την κυνική απόφαση απόρριψης 11.500 τόνων ραδιενεργού νερού, σε μια χώρα υποτίθεται «πρότυπο» της πυρηνικής ασφάλειας. Τώρα οι υπέρμαχοι της πυρηνικής τεχνολογίας προβάλουν ως ασφαλή την 3η ή 4η Γενιά Πυρηνικών Αντιδραστήρων… Βέβαια στις ΗΠΑ δεν έγινε κατορθωτό να κατασκευαστούν. Όμως τα ίδια υπόσχονταν για το υποτίθεται τεχνολογικό θαύμα της γαλλικής πυρηνικής τεχνολογίας, τον ταχυ-αντιδραστήρας «Σούπερ Φένιξ». Όμως, λειτούργησε παραγωγικά ελάχιστους μόνο μήνες μέσα στα έντεκα χρόνια ζωής του, λόγω αστοχιών και προβλημάτων που δεν έγινε κατορθωτό να επιλυθούν. Και έκλεισε για πάντα.
Η πραγματικότητα αποδεικνύει ότι η πυρηνική τεχνολογία είναι μια ανασφαλής τεχνολογία, δεν υπάρχει τρόπος να γίνει ασφαλής. Ακόμα και αν η πιθανότητα να συμβεί ένα πυρηνικό ατύχημα μπορούσε να είναι μια στο ένα δισεκατομμύριο (καθόλου αληθινό), αυτή η ελάχιστη πιθανότητα μπορεί να είναι μοιραία για την ίδια τη ζωή για πολλούς αιώνες και πέρα από σύνορα.
Όποιο κόστος και να καταβληθεί για την αύξηση του βαθμού ασφάλειας των πυρηνικών αντιδραστήρων, η ασφάλεια δεν μπορεί να είναι απόλυτη. Οι παράγοντες που μπορούν να προκαλέσουν ένα πυρηνικό ατύχημα είναι ιδιαίτερα πολλοί και σε αρκετές περιπτώσεις δεν έχουν ληφθεί καν υπόψη, όπως για παράδειγμα το ύψος του τσουνάμι στην Ιαπωνία ή ένα ανθρώπινο λάθος ή η βλάβη σε ένα εξάρτημα.

Απόρριψη ραδιενεργών αποβλήτων: Η τεχνολογία και η επιστήμη δεν έχουν λύσει το πρόβλημα της διαχείρισης των πυρηνικών αποβλήτων. Απλώς το …αφήνουμε για τις επόμενες γενιές. Η λειτουργία των πυρηνικών αντιδραστήρων, η εξόρυξη ουρανίου ακόμα και το κλείσιμο των πυρηνικών μονάδων συσσωρεύει τεράστιες ποσότητες ραδιενεργών αποβλήτων. Από την έως τώρα λειτουργία των πυρηνικών εργοστασίων έχουν συσσωρευτεί στον πλανήτη πάνω από 150.000 τόνοι ραδιενεργών αποβλήτων, εκ των οποίων μόνο το 1/3 έχει υποβληθεί σε επεξεργασία και ειδικούς όρους φύλαξης, ενώ τα υπόλοιπα παραμένουν σε προσωρινές θέσεις φύλαξης ή «εξαφανίζονται» μυστηριωδώς, εξαιτίας οικονομικών ή πολιτικών. Κάποιες ποσότητες έχουν καταλήξει στη θάλασσα. Ποιος μπορεί να εγγυηθεί την ασφαλή φύλαξη των πυρηνικών αποβλήτων για τα επόμενα 20.000 χρόνια
Η αποθήκευση πυρηνικών αποβλήτων έχει τεράστιο κόστος γι’ αυτό αρχικά πετάγονταν στους ωκεανούς, ιδιαίτερα στον Ατλαντικό, κοντά στα παράλια της Αφρικής. Στη δεκαετία του ’80, μεταφέρονταν σε χώρες με καθεστώτα που ήταν πρόθυμα να εξαγοραστούν (πχ Αφρική, Αν Ευρώπη) ή σε περιοχές με εμφύλιες συρράξεις (πχ Λίβανος). Σήμερα, στο πλαίσιο της μετάθεσης του προβλήματος στις μελλοντικές γενιές, συσσωρεύονται σε υπόγεια ορυχεία, σε αποθήκες στον χώρο των πυρηνικών εγκαταστάσεων (όπως για παράδειγμα στη Φουκουσίμα) αλλά και σε πολλούς πρόχειρους χώρους. Ο βυθός των ωκεανών «φιλοξενεί» σήμερα 29 πυρηνικούς αντιδραστήρες υποβρυχίων ή άλλων σκαφών και πυρηνικές κεφαλές. Αυτό δεν οφείλεται μόνο σε ναυάγια αλλά και σε σκόπιμες απορρίψεις στη θάλασσας «άχρηστων» αντιδραστήρων (από τους Ρώσους).

Απεμπλουτισμένο ουράνιο και χρήση του σε πολεμικό εξοπλισμό: Είναι γνωστό στους ειδικούς αλλά όχι στο ευρύ κοινό ότι πολλά από τα σύγχρονα οπλικά συστήματα και βλήματα έχουν απεμπλουτισμένο ουράνιο (DU). Η χρήση απεμπλουτισμένου ουρανίου στην παραγωγή βλημάτων διαφορετικού διαμετρήματος αλλά και στην επίστρωση τεθωρακισμένων, οχημάτων μεταφοράς προσωπικού και ελικοπτέρων είναι μια καλή «λύση» για την πυρηνική βιομηχανία ώστε να ξεφορτωθεί ποσότητα τοξικών αποβλήτων που παράγονται κατά τη διαδικασία διαχωρισμού των ισοτόπων. Σε πολλά πεδία δοκιμών στην θάλασσα και στην ξηρά αλλά και σε πραγματικά πεδία μαχών (πχ Ιράκ, Βαλκάνια) χρησιμοποιήθηκε εξοπλισμός απεμπλουτισμένου ουρανίου. Παρά το σχετικό ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με το θέμα, ελάχιστες χώρες έχουν κινηθεί για να δώσουν στοιχεία για τις περιοχές όπου έχουν χρησιμοποιηθεί παρόμοια βλήματα.

Και ένα ευχάριστο νέο: Ειρωνεία της τύχης: λίγες μόνο μέρες μετά την απόφαση της κυβέρνησης συνεργασίας Χριστιανοδημοκρατών – Φιλελευθέρων για παράταση της λειτουργίας των πυρηνικών αντιδραστήρων μέχρι το 2040 (ανατροπή της συμφωνίας Σοσιαλδημοκρατών – Πρασίνων), η γερμανική κυβέρνηση αναγκάστηκε να αναστείλει την παράταση λειτουργίας και να κλείσει άμεσα 7 πυρηνικούς αντιδραστήρες λόγω της πυρηνικής καταστροφής στην Φουκουσίμα!


Δείτε αναλυτικά γιατί οι ΟΙΚΟΛΟΓΟΙ ΠΡΑΣΙΝΟΙ λέμε «όχι στην πυρηνική ενέργεια»:
http://ecogreens-gr.org/climate/no_nuke/
http://www.gef.eu/publication/news/myths-of-nuclear-power-a-guide/